Dowspuda (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1919–1954[1] | |||
.jpg)
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: białostockie | ||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Populacja (1946) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1954) | |||
| |||
Położenie na mapie Polski w latach 1951–1975  | |||
| 53°58′48,0000″N 22°48′00,0000″E/53,980000 22,800000 | |||
Dowspuda (od 1973 Raczki) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku[2] w woj. białostockim (dzisiejsze woj. podlaskie). Nazwa gminy pochodzi od wsi Dowspuda, jednakże siedzibą gminy były Raczki[3].
Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu augustowskiego w guberni suwalskiej[4][5][6]. 31 maja 1870[7] do gminy przyłączono pozbawione praw miejskich Raczki[8].
W okresie międzywojennym gmina Dowspuda należała do powiatu augustowskiego w woj. białostockim[3]. Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się 25 gromad: Chomontowo, Grabowo, Grabowo Majątek, Jabłońskie, Jankielówka, Janówka, Jaśki, Lipówka, Ludwinowo, Mazurki, Mikołajówek, Moczydły, Planta, Posielanie, Pruska Mała, Pruska Wielka, Raczki, Sołdacka Słoboda, Sucha Wieś, Szkocja, Topiłówka, Witówka, Wronowo, Wysokie, Ziółkowo[9]. Ludwinowo stanowiło eksklawę gminy Dowspuda i powiatu augustowskiego na terenie gminy Wólka i powiatu suwalskiego[3].
Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[10]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[11]. Jej dawny obszar należy obecnie do gmin Raczki i Augustów.
Miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Miejscowości i osady na podstawie spisu powszechnego z 30 września 1921[12].
- Wsie: Chodorki, Chomontowo, Grabowo, Iwanówka, Jabłońskie, Jankielówka, Janówka Kościelna, Jaśki, Korytki, Lipówka, Ludwinowo, Mazurki, Mikołajówek, Moczydły, Planta, Posielanie, Pruska Mała, Pruska Wielka, Raczki, Słoboda, Sucha Wieś, Topiłówka, Witówka, Wronowo, Wysokie, Zajaśki Leśne, Ziółkowo
- Folwarki: Dowspuda, Grabowo, Nowy Dworek, Planta, Szkocja
- Osady: Mazurki Nowe, Michaliszki, Wronowo, Zabagnie
- Kolonie: Hawenlok, Podwronowo, Serebranka, Witówka
- Leśniczówki: Okół, Podlipówka, Podmoczydły, Podtopiłówek I, Podtopiłówek II, Podwitówka, Słuczanka, Ślepsk, Zajaśki Leśne, Zalesie
Ludność[edytuj | edytuj kod]
| Rok | 1880[13] | 1909[14] | 1921[12] | 1946[15] |
|---|---|---|---|---|
| Liczba ludności | 7796 | 8223 | 6037 | 5608 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Do 28 września 1954 roku
- ↑ a b c Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
- ↑ Powiat augustowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 51.
- ↑ 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego
- ↑ Postanowienie z 27 lutego (11 marca) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 93)
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. V: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924, s. 2-3.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. II. Warszawa: 1881, s. 136.
- ↑ Rocznik Statystyczny Królestwa Polskiego. Rok 1913. Warszawa: 1914, s. 30.
- ↑ Powszechny sumaryczny spis ludności. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1947, s. 35.