Empire

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 14 sty 2018, była oparta na tej wersji.

Empire (styl cesarstwa) – odmiana późnego klasycyzmu powstała we Francji w latach 1800-1815^[1], występująca w modzie, architekturze, malarstwie i sztuce użytkowej podczas panowania Napoleona w Europie, zwłaszcza na terenach obecnej Polski (Księstwo Warszawskie) i w Rosji. W Niemczech i Austrii empire współistniał ze stylem Biedermeier^[1]. Styl wzorował się na sztuce starożytnej Grecji, Rzymu i Egiptu.

Ornamenty

Powtarzającymi się ornamentami były kompozycje litery "N", inicjału Napoleona, w wieńcu laurowym, pszczoły, gwiazdy, orły cesarskie z festonami w dziobach oraz draperie z tkanin. Również często wykorzystywano motywy staroegipskie^[1] takie jak np. sfinksy i rzymskie kariatydy oraz płaskie pilastry o złoconych głowicach. Cesarzowa Józefina lubiła łabędzie i dlatego motyw tego ptaka był powszechnie wykorzystywany w zdobieniu porcelany, podłokietników, dywanów i draperii^[1].

Sztuka użytkowa

Twórcami stylu empire byli francuscy architekci Charles Percier oraz Pierre François Louis Fontaine zaprojektowali meble i wystrój wnętrz cesarza. Wydali oni również „Palaise maisons et autres edifices de Rome moderne” (1802, Paryż) oraz „Residences des souverains” (1833, Paryż), w których to zawarli założenia stylu^[2].

Przykładem zastosowania stylu empire są wnętrza pałacowe Luwru, Wersalu, Rueil-Malmaison i Fontainebleau, kościół La Madeleine oraz łuk triumfalny na Placu du Carrousel.

Stolik w stylu empire
Waza w stylu empire w Ermitażu
Tron Napoleona w Senacie

Architektura

Architektura w stylu empire naśladowała elementy architektoniczne rzymskie, greckie i egipskie. Jej cechami charakterystycznymi są ścisła symetria, monumentalizm i nadmierna dekoracyjność w połączeniu z surowością formy architektonicznej.

W Rosji w stylu empire powstały budowle z początku XIX wieku w Sankt Petersburgu, jak budynki Instytutu Górniczego i Admiralicji. W Polsce można zobaczyć ten styl w Kołobrzegu - pałac rodziny Brunszwickich (von Braunschweig).

Malarstwo

Malarstwo epoki napoleońskiej nawiązywało do triumfów cesarza i hołubiło jego zwycięstwa. Jacques-Louis David namalował cesarza na trzech obrazach: Koronacja Napoleona, Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku i Napoleon w swoim gabinecie. Napoleona i jego żonę malował również François Gérard a Antoine-Jean Gros był oficjalnym artystą armii napoleońskiej i świadkiem naocznym wielu bitew tego okresu. Malarzem cesarzowej był Jean-Baptiste Isabey^[1].

Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku pędzla Davida
Portret Elizy Bonaparte w stylu empire
Portret Józefiny, żony cesarza Napoleona pędzla François Gérarda

Moda

Stroje w stylu empire również zaczerpnęły wiele z antyku. Moda damska podkreślała kobiecość i wdzięk. Długie suknie z dekoltem i pasem pod biustem szyto wykorzystując delikatne tkaniny. Zimowa odzież wykorzystywała również szale, peleryny i płaszcze. Moda męska tego okresu obejmowała frak, odkrywający kamizelkę oraz wysoko zapiętą koszulę z apaszką^[2].

Suknia w stylu empire z 1809 roku
Moda damska i męska z kwietnia 1809 roku
Damskie nakrycia głowy z 1809 roku
Strój męski
Damska i męska odzież w stylu empire

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Empire Style, 1800–1815. [w:] Geilbrunn Timeline of Art History [on-line]. The Metropolitan Museum of Art. [dostęp 2014-12-05]. (ang.).
↑ ^a ^b Empire style. Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2014-12-05]. (ang.).

Bibliografia

Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 43, 44. ISBN 83-85001-89-1.

[Heilbrunn-1] Empire Style, 1800–1815. [w:] Geilbrunn Timeline of Art History [on-line]. The Metropolitan Museum of Art. [dostęp 2014-12-05]. (ang.).

[Britannica-2] Empire style. Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2014-12-05]. (ang.).

[1]

[2]