Galbula
| Galbula[1] | |||
| Brisson, 1760[2] | |||
_(29308230145).jpg) Przedstawiciel rodzaju – złotopiór rudosterny (G. ruficauda) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Galbula | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Alcedo galbula Linnaeus, 1766 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Galbula – rodzaj ptaków z rodziny złotopiórów (Galbulidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej i Środkowej[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 18–34 cm; masa ciała 15–32,5 g[9].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Galbula: łac. galbulus „mały, żółtawy ptak”, później zidentyfikowany jako rodzaj „dzięcioła”, który buduje zwisające gniazdo, a więc powiązany z wilgą zwyczajną, od zdrobnienia galbina „mały, żółtawy ptak”, od galbus „wilga, żółty”[10].
- Auga: gr. αυγη augē „blask” (por. αυγος augos „świt”), od αυγεω augeō „świecić”[11]. Gatunek typowy: Alcedo galbula Linnaeus, 1766.
- Chalcophanes: gr. χαλκος khalkos „miedź, pierwsza ruda”; Φανης Phanēs, Φανητος Phanētos „boskość reprezentująca pierwszą zasadę życia”[12]. Gatunek typowy: Alcedo paradisea Linnaeus, 1766 (= Alcedo dea Linnaeus, 1758).
- Urogalba: gr. ουρα oura „ogon”; nowołac. galba skrót od nazwy rodzaju Galbula Brisson, 1760[13]. Gatunek typowy: Alcedo paradisea Linnaeus, 1766 (= Alcedo dea Linnaeus, 1758).
- Caucalias: gr. καυκαλιας kaukalias „niezidentyfikowany ptak” wspomniany przez Hezychiusza. Związek z καυηξ kauēx wysnuty przez Jeana Cabanisa i Ferdinanda Heinego jest przypuszczeniem[14]. Gatunek typowy: Galbula leucogastra Vieillot, 1817.
- Urocex: gr. ουρα oura „ogon”; κηξ kēx, κηκος kēkos „niezidentyfikowany ptak morski”, być może zimorodek[15]. Nowa nazwa dla Urogalba Bonaparte, 1854 ze względu na puryzm.
- Psilopornis: gr. ψιλος psilos „nagi”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oblicze”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[16]. Gatunek typowy: Galbula albirostris Latham, 1790.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[17]:
- Galbula albirostris Latham, 1790 – złotopiór żółtodzioby
- Galbula cyanicollis Cassin, 1851 – złotopiór niebieskoszyi
- Galbula ruficauda Cuvier, 1816 – złotopiór rudosterny
- Galbula galbula (Linnaeus, 1766) – złotopiór zielony
- Galbula tombacea von Spix, 1824 – złotopiór białobrody
- Galbula cyanescens Deville, 1849 – złotopiór modroczelny
- Galbula pastazae Taczanowski & von Berlepsch, 1885 – złotopiór lśniący
- Galbula chalcothorax P.L. Sclater, 1855 – złotopiór purpurowy
- Galbula leucogastra Vieillot, 1817 – złotopiór białobrzuchy
- Galbula dea (Linnaeus, 1758) – złotopiór wspaniały
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Galbula, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 4. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 86. (fr. • łac.).
- ↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A (tył). (łac.).
- ↑ Scansoriae. The Climbers. — Les Grimpeurs. — Die Klettervögel. A. Sittinae. The Grimpars. — Les Sitteés. — Die Baumkleber. W: H.G.L. Reichenbach: Handbuch der speciellen Ornithologie. Dresden & Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1853, s. 196. (niem.).
- ↑ Ch.L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 129, 1854. (łac.).
- ↑ Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 218.
- ↑ Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 216.
- ↑ R. Ridgway. The birds of North and middle America: a descriptive catalogue of the higher groups, genera, species, and subspecies of birds known to occur in North America, from the Arctic lands to the isthmus of Panama the West Indies and other islands of the Caribbean Sea, and the Galapagos Archipelago. „Bulletin of the United States National Museum”. 50 (6), s. 361, 1914. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Jacamars (Galbulidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.galbul2.01. [dostęp 2020-06-18]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Galbula [dostęp 2022-10-30].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Auga [dostęp 2022-10-30].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Chalcophanes [dostęp 2022-10-30].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Urogalba [dostęp 2022-10-30].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Caucalias [dostęp 2022-10-30].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Urocex [dostęp 2022-10-30].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Psilopornis [dostęp 2022-10-30].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Galbulidae Vigors, 1825 - złotopióry - Jacamars (Wersja: 2015-09-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 4: Klettervögel. Cz. 1: Kuckuke und Faulvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1862–1863, s. 1–229. (niem.).
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).