Helena Michnik

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Helena Michnik
Data i miejsce urodzenia

19 lipca 1903
Kraków

Data śmierci

4 grudnia 1969

Zawód, zajęcie

historyk

Grób Heleny Michnik na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Helena Michnik, właściwie Hinde Michnik, później Hinda Michnik-Rosenbusch (ur. 19 lipca 1903 w Krakowie, zm. 4 grudnia 1969[1]) – polska historyk narodowości żydowskiej, nauczycielka i działaczka ruchu komunistycznego, członkini Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się i wychowała w rodzinie polskich Żydów w Krakowie – była córką Hirscha Michnika i Pesel Dobrejs Dobrys z domu Grünwald[2]. Na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończyła historię i filologię klasyczną; doktorat z historii uzyskała w 1926[3]. Po studiach pracowała jako nauczycielka w Państwowym Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu (od 1928 jako kandydatka stanu nauczycielskiego na stanowisku praktykantki)[4][5].

Działała w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”, Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy i Komunistycznej Partii Polski[3]. Była współorganizatorką komunistycznej Wszechzwiązkowej Organizacji Pionierskiej imienia W.I. Lenina w Polsce.

Od około 1936 żyła w związku z poznanym we Lwowie Ozjaszem Szechterem. Wspólnie wychowywali jego syna z wcześniejszego małżeństwa z Sabiną Chatz – Jerzego oraz syna Hinde Michnik z wcześniejszego związku z Samuelem Rosenbuschem – Stefana. Matka Adama Michnika (ur. 1946), któremu nadano jej nazwisko ze względu na nieślubny związek z Ozjaszem Szechterem[6].

W 1939 znalazła się na terenie wcielonym po napaści do ZSRR. Po ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941, wraz z O. Szechterem i dziećmi, uciekła w głąb ZSRR i zamieszkała w Kotlinie Fergańskiej. W Namanganie została nauczycielką w szkole dla uchodźców polskich. Po rozpoczętej pod koniec 1942 wędrówce z Armią Andersa przez Azję Środkową, Irak, Iran i Palestynę razem z synami dotarła do Europy Zachodniej, skąd wróciła do Polski pod koniec 1945[7]. Wykładała w szkole Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego podległego Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego[8][9]. Później była nauczycielką historii i autorką podręczników szkolnych (Historia Polski do roku 1795 napisana z Ludwiką Mosler; 11 wydań na przełomie lat 50. i 60. XX w.).

Na przełomie lat 50. i 60. pełniła funkcję dyrektora sieci Klubów Międzynarodowej Prasy i Książki[10].

Zmarła w 1969 na atak serca; została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 249, rząd 5, grób 8)[11].

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Historia: komentarz metodyczny dla kl. 9 korespondencyjnego liceum ogólnokształcącego do podręcznika E. Kosminski „Historia wieków średnich” i A. W. Jefimow „Historia nowożytna”, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1955.
  • Marks i Engels o Polsce: zbiór materiałów w dwóch tomach, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1960.
  • Fryderyk Engels, Teoria przemocy: rola przemocy i ekonomiki przy tworzeniu nowej Rzeszy Niemieckiej, tł. Kazimierz Piesowicz, red. i do dr. przygotowali Jerzy Rudzki i Helena Michnik, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1961.
  • (współautor: Ludwika Mosler), Historia Polski do roku 1795, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1956 (wiele wydań).
  • (oprac. wraz ze Stefanem Bergmanem), Karol Marks, Przyczynki do historii kwestii polskiej. Rękopisy z lat 1863–1864, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1971.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. www.nekrologi-baza.pl
  2. Marek Jerzy Minakowski (2013) „Cud Purimowy! Mamy genealogię Michników!”.
  3. a b Alicja Pacholczykowa: Szechter Ozjasz. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XLVII. Warszawa–Kraków: 2011, s. 585. ISBN 978-83-88909-93-1.
  4. Wskazana jako Hinda Michnik-Rosenbuschowa. Por. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu za rok szkolny 1928/29 z uwzględnieniem dziesięciolecia 1918-1928. Drohobycz: 1929, s. 80.
  5. Cyril Bouyeure, Adam Michnik. Biografia. Wymyślić to co polityczne, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2009, s. 43–44.
  6. Cyril Bouyeure, Adam Michnik. Biografia. Wymyślić to co polityczne, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2009, s. 42–43.
  7. Cyril Bouyeure, Adam Michnik. Biografia. Wymyślić to co polityczne, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2009, s. 44–45.
  8. Czułem zadowolenie, wydając wyroki na wrogów... (Stefan Michnik, 1999). naszdziennik.pl, 6 marca 2010.
  9. Agent Michnik. wprost.pl, 30/2007.
  10. Yale Richmond, Talk at the Panel Debate at the conference „Fifty Years of the Fulbright Program in the Context of Polish-U.S. Diplomatic Relations” held at Warsaw’s Royal Castle, January 23, 2009.
  11. Cmentarz Stare Powązki: HELENA MICHNIK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-01-19].