Himantoglossum adriaticum

*Himantoglossum adriaticum*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Podrodzina	storczykowe
Rodzaj	himantoglossum
Gatunek	Himantoglossum adriaticum
	Nazwa systematyczna
	Himantoglossum adriaticum H.Baumann; Orchidee (Hamburg) 29: 171 1978
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Himantoglossum adriaticum – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Występuje w Europie środkowej od Półwyspu Apenińskiego poprzez Austrię, Słowenię, Chorwację, Węgry, Słowację po Mołdawię^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Naga, tęga, osiąga zwykle od 30 do 75 cm wysokości^[5].
Część podziemna: Dwie kuliste, niepodzielone bulwy^[5].
Liście: Liście dolne w rozecie przyziemnej w liczbie 2–4, poza tym 4–8 liści łodygowych. Liście dolne podługowatojajowate, długości 10–20 cm i szerokości 1,5–4 cm. Liście te w czasie kwitnienia czernieją. Liście górne są mniejsze i pochwiasto obejmują łodygę^[5].
Kwiaty: Duże, o słabym zapachu, zebrane w liczbie od 15 do 40 w luźny, cylindryczny kwiatostan długości 10-40 cm. Wsparte są przysadkami o długości 20–30 mm i szerokości do ok. 4 mm (dolne są dwa razy dłuższe od zalążni). Listki okwiatu są hełmiasto stulone z wyjątkiem warżki. Są barwy zielonkawożółtej, od wewnątrz oliwkowozielone z czerwonobrązowymi plamami i smugami. Zewnętrzne, boczne listki okwiatu jajowate, długości do 11 mm i szerokości do 6 mm. Wewnętrzne listki okwiatu równowąskie, o długości do 8 mm i szerokości do 2 mm. Warżka od żółtobrązowej do czerwonobrązowej z ciemnoczerwonymi plamkami, długości 4–6,5 cm, głęboko trójdzielna. W pączku jest zwinięta jak sprężyna. Łatki boczne równowąskie, skręcone śrubowato, długości od 5 do 22 mm. Łatka środkowa szerokości do 2,5 mm i długości 35 do 55 mm, taśmowata, skręcona, na szczycie jest rozcięta. Ostroga stożkowata, lekko zakrzywiona w dół, o długości do 3,5 mm i szerokości do 2,5 mm^[5].
Owoc: Wydłużona torebka o długości 1,2–1,6 cm i średnicy około 0,5–0,6 cm^[5].
Gatunek podobny: Himantoglossum cuchnące (H. hircinum) ma kwiaty silnie pachnące, większe i słabiej zabarwione^[5]. Kwiatostan jest bardziej gęsty^[6].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, geofit. Kwitnie od maja do lipca. Rośnie w murawach na glebach wapiennych oraz w widnych lasach i zaroślach oraz na ich obrzeżach^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-02-12] (ang.).
↑ Himantoglossum adriaticum. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-02-12].
↑ Himantoglossum adriaticum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Helmut Baumann, Siegfried Künkele, Richard Lorenz: Storczyki Europy i obszarów sąsiednich. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 112. ISBN 978-83-7073-698-9.
↑ Jitka Štěpánkowa (red.): Květena České republiky. Praha: Academia, 2010, s. 542. ISBN 978-80-200-1824-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-02-12] (ang.).

[3] Himantoglossum adriaticum. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-02-12].

[iucn-4] Himantoglossum adriaticum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[baumann-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Helmut Baumann, Siegfried Künkele, Richard Lorenz: Storczyki Europy i obszarów sąsiednich. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 112. ISBN 978-83-7073-698-9.

[kvetena-6] Jitka Štěpánkowa (red.): Květena České republiky. Praha: Academia, 2010, s. 542. ISBN 978-80-200-1824-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]