Jan Narożniak

Jan Wojciech Narożniak (ur. 27 grudnia 1950) – polski działacz opozycyjny, członek „Solidarności”, z wykształcenia matematyk.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1973 ukończył studia na Wydziale Matematyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego, następnie przez 4 lata był asystentem na tym wydziale, a przez kolejne 4 lata doktorantem w Instytucie Matematycznym Polskiej Akademii Nauk.

Był współzałożycielem podziemnego wydawnictwa NOWA (1977), po sierpniu 1980 organizował poligrafię Regionu Mazowsze Solidarności. Jesienią tego roku został aresztowany pod zarzutem ujawnienia tajemnicy państwowej – brał udział w rozpowszechnianiu tajnej instrukcji Prokuratora Generalnego PRL gen. bryg. Lucjana Czubińskiego zatytułowanej Uwagi o dotychczasowych zasadach ścigania uczestników nielegalnej działalności antysocjalistycznej^[1] i zalecającej nowe metody walki z opozycją. Egzemplarz instrukcji otrzymał od Krzysztofa Łozińskiego, który wyniósł go 20 listopada 1980 r. z powielarni Prokuratury Generalnej^[2].

21 listopada 1980 prezydium Zarządu Regionu Mazowsze wydało oświadczenie, w którym potępiło łamanie prawa przez reżim, zażądało uwolnienia Narożniaka i ogłosiło gotowość do podjęcia akcji strajkowej. Władze nie zareagowały. Solidarność zaczęła się domagać uwolnienia także Piotra Sapeły (aresztowanego wspólnie z Narożniakiem) i Leszka Moczulskiego. Strajk obejmował coraz więcej zakładów na Mazowszu, istniała groźba strajku powszechnego w całej Polsce. Trwały negocjacje władz z Solidarnością, prowadził je ówczesny prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Stefan Bratkowski. 26 listopada władze się ugięły i wypuściły Narożniaka oraz Sapełę na wolność, a „Solidarność” odwołała strajki.

Po wprowadzeniu stanu wojennego Jan Narożniak ukrywał się. 26 maja 1982 został zatrzymany na Żoliborzu przez patrol ZOMO i postrzelony przy próbie ucieczki. Trafił do szpitala przy ulicy Banacha. 7 czerwca został uwolniony, mimo wzmocnionej ochrony MO, ze szpitala przez działaczy Solidarności, m.in. Adama Borowskiego, Jerzego Bogumiła, Kazimierza Hinza i Mirosława Radzikowskiego, we współpracy z lekarzem Jerzym Siwcem. Jego ucieczka była jedną z najbardziej spektakularnych akcji podziemnej Solidarności. Ponownie się ukrywał, tym razem skutecznie – ujawnił się dopiero po amnestii, jesienią 1983.

Epizod ten opisał Jan Krzysztof Kelus w piosence pt. Polski broadside:

...
Parę dni minęło
– wie już Polska cała –
że Jasio Narożniak
zrobił glinę w wała

Mieli ze szpitala
wziąć go do więzienia
ale mu pomogli
chłopaki z podziemia

Pewnie ze szpitala
uciekł w jednym bucie
i mu jacyś ludzie
pomagali uciec
...

Jan Krzysztof Kelus,
Polski broadside, czyli w więzieniu zasłyszana opowieść prawdziwa o ponownym ocaleniu Narożniaka Jana z rąk prokurator Bardonowej^[3] (fragment)

Od 1990 członek kolejno ROAD, Unii Demokratycznej, Unii Wolności i Partii Demokratycznej. Jako przedstawiciel PD bez powodzenia kandydował do rady Warszawy w wyborach samorządowych w 2006 z listy LiD.

Jan Narożniak jest także znanym alpinistą, członkiem Uniwersyteckiego Klubu Alpinistycznego w Warszawie.

W 2000 otrzymał odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”. 18 lutego 2009 został przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[4].

W 2016 wydana została książka Martyny Ochnik pod tytułem Zabrali Janka, opisująca historię związaną z uwolnieniem Jana Narożniaka^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Lucjan Czubiński: Uwagi o dotychczasowych zasadach ścigania uczestników nielegalnej działalności antysocjalistycznej. 1980-10-30, Tajne [dostęp 2013-12-13]. (pol.).
↑ Krzysztof Łoziński: Sprawa (nie tylko) Narożniaka.. Studio opinii. [dostęp 2015-01-25]. (pol.).
↑ Jan Krzysztof Kelus: Polski broadside (czyli w więzieniu zasłyszana opowieść prawdziwa o ponownym ocaleniu Narożniaka Jana z rąk prokurator Bardonowej). czerwiec 1982. [dostęp 2013-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-19)]. (pol.).
↑ M.P. z 2009 r. nr 32, poz. 457.
↑ Martyna Ochnik, Zabrali Janka wydawnictwo Akces ISBN 978-83-62761-62-3.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. encysol.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-31)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Tomasz Sienkiewicz. Odbicie Jana Narożniaka. „Służba Zdrowia”. 59-62 (3460-3463), 2005-08-15. ISSN 0137-8686. [dostęp 2013-12-11]. (pol.).
Ulotka w obronie aresztowanego działacza Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Regionu Mazowsze. 1980-11-20. [dostęp 2013-12-13]. (pol.).
Martyna Ochnik. Zabrali Janka.[1] (pol.) 2016, Numer ISBN:9788362761623.

[1] Lucjan Czubiński: Uwagi o dotychczasowych zasadach ścigania uczestników nielegalnej działalności antysocjalistycznej. 1980-10-30, Tajne [dostęp 2013-12-13]. (pol.).

[2] Krzysztof Łoziński: Sprawa (nie tylko) Narożniaka.. Studio opinii. [dostęp 2015-01-25]. (pol.).

[3] Jan Krzysztof Kelus: Polski broadside (czyli w więzieniu zasłyszana opowieść prawdziwa o ponownym ocaleniu Narożniaka Jana z rąk prokurator Bardonowej). czerwiec 1982. [dostęp 2013-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-19)]. (pol.).

[4] M.P. z 2009 r. nr 32, poz. 457.

[5] Martyna Ochnik, Zabrali Janka wydawnictwo Akces ISBN 978-83-62761-62-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]