Jan Wereszczyński

Jan Stanisław Wereszczyński

Data i miejsce urodzenia	22 stycznia 1914 Łódź
Data śmierci	29 czerwca 1991
Zawód, zajęcie	geodeta
Tytuł naukowy	doc. dr hab. inż.
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Uczelnia	Politechnika Łódzka
Odznaczenia

Jan Stanisław Wereszczyński (ur. 22 stycznia 1914 w Łodzi, zm. 29 czerwca 1991) – polski geodeta, doc. dr hab. inż., kierownik Katedry Geodezji, Kartografii Środowiska i Geometrii Wykreślnej Politechniki Łódzkiej.

Życiorys

W 1932 roku Jan Wereszczyński ukończył Państwowe Gimnazjum im. Jędrzeja Śniadeckiego w Pabianicach i wstąpił na Wydział Geodezji Politechniki Warszawskiej. W czasie studiów odbył praktykę morską na statku Śląsk specjalizując się w kartografii nawigacyjnej (pod kierunkiem Edwarda Warchałowskiego) oraz wykonał pracę dyplomową na ORP Pomorzanin. Studia ukończył w 1939 roku uzyskując stopień inżyniera mierniczego (geodety) po przedstawieniu pracy dyplomowej Topografia morska.

Po ukończeniu studiów wstąpił jako ochotnik do Marynarki Wojennej w celu odbycia służby w hydrografii morskiej. Po wybuchu II wojny światowej walczył we wrześniu 1939 roku w obronie portu wojennego na Oksywiu. 19 września został wzięty do niewoli niemieckiej. Oswobodzony w maju 1945 roku wstąpił do Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Okehampton w Wielkiej Brytanii. W trakcie nauki pływał na ORP Garland oraz Conrad. W 1946 roku ukończył Wydział Nawigacyjny i w grudniu tego samego roku powrócił do Polski aby objąć stanowisko Szefa Wydziału Kartograficznego Marynarki Wojennej w Gdyni. Zwolniony ze służby na własną prośbę w 1947 roku przeniósł się do Łodzi, gdzie pracował kolejno w Urzędzie Wojewódzkim, Centrali Produktów Naftowych, Łódzkim Okręgowym Przedsiębiorstwie Mierniczym (1949–1953), Miejskim Biurze Projektów oraz Łódzkim Rejonie Budowlanym Warszawskiego Zjednoczenia Budowy Elektrowni i Przemysłu „Beton-Stal” (1953–1958). Pracę zawodową łączył z pracą dydaktyczną w Technikum Geodezyjnym w Łodzi (1948–1952), Politechnice Warszawskiej (1948–1968), Wieczorowej Szkole Inżynierskiej w Łodzi (1951–1956), Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Łódzkiej (od 1958, jako etatowy pracownik naukowo-dydaktyczny), Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego (od 1962), Wydziale Nawigacyjnym Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie.

W 1951 roku Jan Wereszczyński był organizatorem oraz następnie został kierownikiem Sekcji Geodezji Stosowanej przy Wydziale Budownictwa Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Łodzi. Po włączeniu Sekcji wraz z Wydziałem w skład nowo utworzonego Wydziału Budownictwa Lądowego PŁ został kierownikiem Pracowni Geodezyjnej wydziału, a od 1964 do 1970 roku (po reorganizacji) pełnił funkcję Kierownika Katedry i Prodziekana ds. Nauczania. Wynikiem prac naukowych prowadzonych w ramach zagadnień związanych z hydrografią i kartografią nawigacyjną (prace badawcze na OH Bałtyk oraz Kompas) był przyznany w 1960 roku przez Radę Wydziału Geodezji AGH w Krakowie stopień doktora nauk technicznych (rozprawa Wielkoskalowe radarowe mapy nawigacyjne). W 1962 roku otrzymał zezwolenie Ministerstwa Obrony Narodowej na noszenie munduru oficera Marynarki Wojennej. W 1963 roku na podstawie obrony pracy Analiza map morskich Wybrzeża Polskiego na tle stosowanych urządzeń nawigacyjnych na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej otrzymał stopień doktora habilitowanego i objął stanowisko docenta etatowego w Politechnice Łódzkiej. W 1961 roku został członkiem Zespołu Historii Geodezji i Kartografii Komitetu Historii, Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk. Był organizatorem i pierwszym przewodniczącym Sekcji Geodezji Morskiej Komitetu Geodezji PAN.

W uznaniu zasług na polu działalności naukowej w dziedzinie nawigacji, Jan Wereszczyński został w 1974 wybrany (jako pierwszy Polak) na członka zwyczajnego The Royal Institute of Navigation w Londynie, a w 1979 roku powołany na członka Rady Naukowej Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Rady Naukowej Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie. W tym samym roku został kierownikiem grupy tematycznej Nawigacja przy użyciu technik satelitarnych Centrum Badań Kosmicznych PAN. W 1980 roku został przeniesiony służbowo do Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni. Ponadto Jan Wereszczyński był członkiem Stowarzyszenia Geodetów Polskich (w latach 1953–1954 przewodniczącym Zarządu Oddziału w Łodzi) i Łódzkiego Towarzystwa Naukowego.

Zainteresowania naukowe

Zainteresowania naukowe Jana Wereszczyńskiego ogniskowały się wokół dyscyplin nautycznych (ze szczególnym naciskiem na hydrografię morską i kartografię nawigacyjną) oraz geodezji inżynieryjno-przemysłowej, co miało swoje odzwierciedlenie w działalności dydaktycznej skoncentrowanej wokół zagadnień związanych z pomiarami morskimi, podstawami geodezji, geografią astronomiczną oraz geodezją inżynieryjną. Wynikiem działalności naukowej i dydaktycznej było zorganizowanie w 1964 roku w Łodzi pierwszej krajowej sesji naukowej Nawigacja i kartografia nawigacyjna. Kolejne sesje i sympozja naukowe organizowane pod kierownictwem Jana Wereszczyńskiego dotyczyły m.in. działalności Fryderyka Getkanta (1967, wspólnie z Komitetem Historii Nauki i Techniki PAN), zwiększenia informacyjności map (1971), wykorzystania sztucznych satelitów Ziemi w nawigacji morskiej (1973), problemów nawigacji kosmicznej (1977, we współpracy z Komitetem Geodezji PAN, Polskim Towarzystwem Astronautycznym i Instytutem Matematyki PŁ). Na polu geodezji efektem działalności naukowej była organizacja seminariów na temat zagadnień związanych z geodezją inżynieryjną oraz organizacja pierwszej krajowej konferencji dotyczącej geodezji w budownictwie uprzemysłowionym. W 1972 roku współorganizował pierwsze krajowe seminarium Komitetu Geodezji PAN Kartografia i informatyka.

Publikacje

W 1953 roku opracował na zlecenie AGH w Krakowie Prace geodezyjne przy użyciu urządzeń radionawigacyjnych (nieopublikowana). Dwa lata później została opublikowana praca Śródlądowe pomiary hydrograficzne. Kolejne publikacje to rozprawy w zeszytach naukowych Politechniki Łódzkiej (Analiza map morskich Wybrzeża Polskiego na tle stosowanych urządzeń nawigacyjnych – 1/1964; Próby kartograficznych opracowań map morskich na użytek radiolokacji – 2/1964; Analiza użycia radiodalmierzy okrężnych w pomiarach hydrograficznych – 3/1965; Studia nad mapami morskimi Fryderyka Getkanta – 5/1967; Opis inwentaryzacyjny polskich map morskich i pomocniczych wydawnictw nawigacyjnych z okresu 1919–1939 – 5/1967; O wykorzystaniu zdjęć satelitarnych do opracowania map drobnoskalowych powierzchni Ziemi – 13/1977). W 1970 roku, wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN, ukazała się trzyczęściowa Kartografia nawigacyjna oraz we współpracy z Eugeniuszem Rolnikiem praca Zastosowanie geodezji w budownictwie betonowym (jako część monografii Budownictwo betonowe, Wydawnictwo „Arkady”). Rok później została opublikowana książka Wybrane zagadnienia z zastosowań geodezji i kartografii w inżynierii komunalnej (PWN). Kolejne publikacje naukowe, których był współautorem to m.in. Teoria linii pozycyjnych, Błędy obserwacji nawigacyjnych oraz ich wyrównanie (1973), Wybrane zagadnienia z kartografii morskiej (1979). W 1974 roku pojawił się, wydany przez PWN, międzyuczelniany skrypt Podstawy matematyczne radiookreślenia pozycji. Jako niekwestionowany autorytet był autorem haseł z dziedziny kartografii morskiej do Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN.

Jan Wereszczyński był autorem i współautorem licznych skryptów z miernictwa budowlanego, opracowań specjalnych (m.in. na zlecenie Komitetu Geodezji oraz Komitetu Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk), programów nauczania, opinii naukowych i referatów.

Odznaczenia i nagrody

• 1955: Medal 10-lecia Polski Ludowej
• 1962: Nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego za pracę dydaktyczną
• 1962: Nagroda Polskiego Towarzystwa Meteorologicznego i Hydrologicznego za działalność naukową
• 1966: Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• 1971: Złota Odznaka "Zasłużony w dziedzinie geodezji" przyznana przez Prezesa Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii
• 1972 i 1975: Nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki za osiągnięcia w dziedzinie wyróżniających się podręczników
• 1973: Złoty Krzyż Zasługi
• 1983: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1983: Medal za zasługi dla Marynarki Wojennej PRL
• 1983: wpis do karty honorowej Zasłużonych Techników Łodzi (NOT)

Źródła:.