Kacykowiec rdzaworzytny

Kacykowiec rdzaworzytny
	Psarocolius decumanus
	(Pallas, 1769)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	kacykowate
Podrodzina	kacykowce
Rodzaj	Psarocolius
Gatunek	kacykowiec rdzaworzytny
Synonimy
	Xanthornus decumanus Pallas, 1769;
	Xanthornus decumanus Pallas, 1769;
Podgatunki
	P. d. melanterus (Todd, 1917); P. d. insularis (Dalmas, 1900); P. d. decumanus (Pallas, 1769); P. d. maculosus (Chapman, 1920);
	P. d. melanterus (Todd, 1917); P. d. insularis (Dalmas, 1900); P. d. decumanus (Pallas, 1769); P. d. maculosus (Chapman, 1920);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kacykowiec rdzaworzytny^[4] (Psarocolius decumanus) – gatunek ptaka z rodziny kacykowatych (Icteridae). Zamieszkuje Amerykę Południową i wschodnią część Ameryki Centralnej. Nie jest zagrożony.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Peter Simon Pallas w 1769 roku, nadając mu nazwę Xanthornus decumanus^[5]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Psarocolius^[4]^[6]^[7]. IOC wyróżnia cztery podgatunki P. decumanus^[6]:

P. decumanus melanterus (Todd, 1917)
P. decumanus insularis (Dalmas, 1900)
P. decumanus decumanus (Pallas, 1769)
P. decumanus maculosus (Chapman, 1920)

Autorzy Handbook of the Birds of the World nie uznają podgatunku maculosus i synonimizują go z podgatunkiem nominatywnym^[2]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samców średnio 43 cm, samic średnio 37 cm, masa ciała samców średnio 284,6 g, samic średnio 158 g^[2]. Duży kacyk o dużym dziobie w kolorze kości słoniowej po jasnożółty^[7]. Tęczówki niebieskie^[7]. Pióra w większości czarne, z wyjątkiem kasztanowatego kupra i podogonia, oraz żółtego ogona (poza środkowymi sterówkami). Na głowie samca nitkowaty czubek.

Zasięg, środowisko[edytuj | edytuj kod]

Od południowej Kostaryki i Panamy po północną Argentynę. Na terenach niżej położonych, w wilgotnych lasach i na terenach częściowo wylesionych.

Poszczególne podgatunki zamieszkują^[6]:

P. decumanus melanterus – południowa Kostaryka do północnej i zachodniej Kolumbii.
P. decumanus insularis – Trynidad i Tobago.
P. decumanus decumanus – północna Ameryka Południowa.
P. decumanus maculosus – wschodnie Peru i Boliwia do północnej Argentyny.

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Zwykle spotkać go można pojedynczo, czasami również w dużych stadach z innymi kacykami; gniazduje w koloniach. Toki samca są bardzo widowiskowe – „spada” z gałęzi, wydając przy tym bulgoczące i gwałtowne dźwięki.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kacykowca rdzaworzytnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Partners in Flight szacuje (2019), że liczebność populacji zawiera się w przedziale 5–50 milionów dorosłych osobników. Ptak ten opisywany jest jako pospolity, ale rozmieszczony plamowo. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Psarocolius decumanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c R. Fraga: Crested Oropendola (Psarocolius decumanus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-01-07]. (ang.).
↑ ^a ^b Psarocolius decumanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cacicinae Bonaparte, 1853 - kacykowce (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-04].
↑ P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Spicilegia zoologica : quibus novae imprimis et obscurae animalium species iconibus, descriptionibus atque commentariis illustrantur, t. 1 cz. 6, 1769, s. 1–3 (łac.).
↑ ^a ^b ^c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 754. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Psarocolius decumanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwalive-2] R. Fraga: Crested Oropendola (Psarocolius decumanus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-01-07]. (ang.).

[iucn-3] Psarocolius decumanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cacicinae Bonaparte, 1853 - kacykowce (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-04].

[oryg-5] P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Spicilegia zoologica : quibus novae imprimis et obscurae animalium species iconibus, descriptionibus atque commentariis illustrantur, t. 1 cz. 6, 1769, s. 1–3 (łac.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-04]. (ang.).

[HBW_16-7] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 754. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]