Katarzyna Potocka (1825–1907)
.jpg)
| |
 Branicki Hrabia | |
| hrabina | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Róża Potocka, |
Katarzyna Potocka z Branickich (ur. 10 grudnia 1825 w Lubomlu, zm. 20 września 1907 w Krzeszowicach) – polska arystokratka, hrabina, działaczka społeczna i filantropka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Najmłodsza córka generała Władysława Grzegorza Branickiego i Róży Potockiej. Trzy siostry Branickie, Elżbieta zwana Elizą, Zofia i Katarzyna, nosiły imiona swoich ciotek, córek hetmana – Woroncowej, Potockiej i Sanguszkowej-Potockiej[1]. Braćmi Katarzyny Branickiej byli natomiast Ksawery, Aleksander, Konstanty i Władysław Michał. W latach 40. XIX w. Katarzyna Branicka była jedną z najznakomitszych partii ze względu na pochodzenie, urodę i majątek.
26 października 1847 w Dreźnie poślubiła Adama Józefa Potockiego. Następnie zamieszkała w nim w Krakowie i zaangażowała się w życie polityczne. Wraz z mężem przebywała także w Paryżu (Potocki walczył tam w Gwardii Narodowej w 1848). Towarzyszyła mu także w czasie uwięzienia w Wiedniu i w Trieście. Po powrocie do Krakowa była aktywna w pomoc mieszkańcom po pożarze miasta, a pogorzelcom wydawała zapomogi w swoim pałacu „Pod Baranami”.
Była właścicielką klucza łubnickiego koło Staszowa. Kolekcjonowała polskie pasy szlacheckie oraz dofinansowywała prace naukowe profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ufundowała pałac w Krzeszowicach, gdzie wspierała miejscową ludność. Zaangażowała się w akcjach zakładania szkół wiejskich, kas pożyczkowych, zakładów filantropijnych. Była fundatorką kilku kościołów na obszarze swoich dóbr ziemskich. Wprowadziła przyznawanie emerytury dla oficjalistów i służby w swoim majątku. Była przewodniczącą Towarzystwa Dobroczynności w Krakowie.
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Była matką siedmiorga dzieci:
- Artur Władysław Potocki,
- Andrzej Kazimierz Potocki,
- Róża Raczyńska.
- Zofia Zamoyska - (ur. 7 listopada 1851 w Krakowie, zm. 29 stycznia 1927 w Krzeszowicach) Była żoną Stefana Zamoyskiego, którego poślubiła 20 czerwca 1870 r[2]. Jej postać była kilkakrotnie uwieczniana przez malarzy i rzeźbiarzy. W 1856 francuski malarz Franz Xaver Winterhalter podczas pobytu w Warszawie wykonał portret Katarzyny Potockiej oraz jej dzieci Róży, Artura i pięcioletniej wówczas Zofii. W 1870 roku Franz Xaver Winterhalter ponownie sportretował dziewiętnastoletnią już Zofię. Portret Zofii Zamoyskiej wykonał również Władysław Bakałowicz[3]. W 1868 roku Marceli Guyski wykonał popiersie Zofii, które zostało okazane w Pałacu Sztuki w Krakowie na wystawie portretów kobiecych XVIII i XIX wieku. Obecnie popiersie znajduje się w zbiorach krakowskiego Muzeum Narodowego[4][5].
- Maria Potocka Sierakowska
- Wanda Potocka
- Anna Potocka Branicka
Po śmierci męża (1872) skupiła się na wychowaniu dzieci oraz zarządem całości majątku.
Została pochowana w krypcie Potockich herbu Pilawa w Kościele św. Marcina w Krzeszowicach.
-
Franz Winterhalter Portret Katarzyny z Branickich Potockiej (1854), Muzeum Narodowe w Warszawie -
Jan Matejko Portret Katarzyny Potockiej (1890), Muzeum Narodowe w Warszawie -
Jan Matejko Święta Kinga (1892), Muzeum Żup Krakowskich; jako model pozowała Katarzyna Potocka -
Portret Zofii, córki Katarzyny wg Franza Winterhaltera
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Teresa Zielińska, Archiwalia dwóch rodów Branickich – herbu Gryf i herbu Korczak, „Miscellanea Historico-Archivistica”, 1998, t. IX, s. 36 przyp. 17, 19.
- ↑ Sejm wielki.pl.
- ↑ Portret Zofii wg Bakałowicza
- ↑ "Tygodnik Illustrowany" 1910 nr 15, Warszawa s.293
- ↑ Zdjęcie popiersia Zofii
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Skon polskiej matrony. „Nowości Illustrowane”. Nr 40, s. 2, 5 października 1907.