Katedra Fortepianu Akademii Muzycznej w Krakowie

Zbigniew Drzewiecki

Katedra Fortepianu Akademii Muzycznej w Krakowie – jednostka organizacyjna należąca do struktur Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie. Działalność katedry oraz skupionych w niej wykładowców i studentów wyznacza kształt krakowskiej pianistyki. Jakkolwiek formalnie katedra została powołana do życia w 1957, gra na fortepianie była podstawowym przedmiotem wykładanym na uczelni od jej powstania w 1888; swoje klasy prowadzili tam wybitni instrumentaliści, a studenci i absolwenci odnosili znaczące sukcesy na arenie międzynarodowej.

Historia

Pianistyka w Krakowie sięga historią dalej niż sama działalność Konserwatorium otwartego w 1888 roku. W 1876 w podkrakowskim Podgórzu urodził się Józef Kazimierz Hofmann, późniejszy wirtuoz, pedagog i wynalazca, przez współczesnych uważany za równego Siergiejowi Rachmaninowowi i Ferruccio Busoniemu. W sześć lat później, także w Podgórzu, urodził się Ignacy Friedman, także legendarny pianista, uczeń Hugona Riemanna w Lipsku i Teodora Leszetyckiego w Wiedniu. Friedman pytany o swoją edukację powtarzał, że swoją technikę zawdzięcza krakowskiej nauczycielce, Florze Grzywińskiej – o której nie zachowały się jednak żadne źródła.

W Krakowie mieszkała i dawała koncerty pianistka – księżna Marcelina Czartoryska, uczennica Fryderyka Chopina, późniejsza protektorka Konserwatorium; działał także od 1838 kompozytor i pianista Franciszek Mirecki, uczeń Jana Nepomucena Hummla w Wiedniu. U niego kształcił się Władysław Żeleński, założyciel Konserwatorium. Do Krakowa przyjeżdżali z koncertami wybitni wykonawcy z innych ośrodków: Franciszek Liszt, Johannes Brahms, Ignacy Jan Paderewski, Aleksander Michałowski, Henryk Melcer, Zygmunt Stojowski, Emil von Sauer czy Eugen d’Albert.

Konserwatorium przed wojną

Wśród pierwszych profesorów fortepianu nowo powstałej uczelni znalazły się znaczące postacie pianistyki, absolwenci prestiżowych konserwatoriów europejskich – wiedeńskiego i petersburskiego:

• Seweryn Eisenberger (także uczeń Grzywińskiej i Leszetyckiego),
• Jerzy Drozdowski (uczeń Antona Brucknera i Aleksandra Michałowskiego, autor szeregu szkół na fortepian),
• Wiktor Łabuński (uczeń Felixa Blumenfelda),
• Jerzy Lalewicz (uczeń Rimskiego-Korsakowa),
• Bolesław Domaniewski (uczeń Antona Rubinsteina)
• Zbigniew Drzewiecki (po wojnie rektor uczelni)
• Egon Petri prowadzący przez rok klasę mistrzowską.

Klasy fortepianu prowadzili także kolejni dyrektorzy Konserwatorium: Władysław Żeleński, Wiktor Barabasz, Bolesław Wallek-Walewski.

Wśród pianistów wykształconych przez przedwojenną uczelnię znaleźli się Jan Hoffman, Adam Rieger i Władysława Markiewiczówna, późniejsi zasłużeni profesorowie.

• 
  Egon Petri
• 
  Wiktor Łabuński
• 
  Seweryn Eisenberger
• 
  Wiktor Barabasz
• 
  Bolesław Wallek-Walewski
• 
  Władysław Żeleński

1945–1957

Tablica pamiątkowa prof. Zbigniewa Drzewieckiego w hallu gmachu Akademii Muzycznej przy ul. św. Tomasza

W nowo otwartej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej pierwszym rektorem został pianista Zbigniew Drzewiecki. Klasy fortepianu objęli m.in. Jan Hoffman, Adam Rieger, Karol Klein, Ludwik Stefański i Henryk Sztompka. W tym okresie nastąpił największy rozwój krakowskiej pianistyki: jako jedyna uczelnia w Polsce, krakowska Akademia posiada w gronie swoich absolwentów dwoje zwycięzców Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina – Halinę Czerny-Stefańską (1949) i Adama Harasiewicza (1955). (Więcej zwycięzców wykształciło jedynie Konserwatorium Moskiewskie). W tym samym czasie laureatami warszawskiego konkursu zostali także Regina Smendzianka i Waldemar Maciszewski, wychowankowie krakowskiej uczelni.

W 1957 utworzone zostały dwie katedry fortepianu.

Katedra Fortepianu i Kameralistyki, tzw. I Katedra Fortepianu

Kierownicy:

• prof. Jan Hoffman (1957–1981)
• prof. Irena Sijałowa-Vogel (1981–1987)
• doc. Janusz Dolny (1987–1990)

W 1990 katedra została przyłączona do II katedry pod kierownictwem prof. Ewy Bukojemskiej. Sekcja Kameralistyki usamodzielniła się w 1972 i przekształciła w osobną katedrę, którą objął prof. Józef Mikulski

II Katedra Fortepianu

Kierownicy:

• prof. Henryk Sztompka (1957–1964)
• prof. Bolesław Woytowicz (1964–1969)
• 1969–1974 wakat
• prof. Ludwik Stefański (1974–1982)
• prof. Ewa Bukojemska (1982–2010)
• prof. Andrzej Pikul (2010–2020)
• prof. Mariola Cieniawa (2020–2022)
• prof. Marek Szlezer (od 2022)

Pedagodzy

Oprócz kierowników katedr swoje klasy prowadziło także szereg wybitnych pianistów, m.in. prof. Tadeusz Żmudziński (od 1961 aż do śmierci w 1994), prof. Regina Smendzianka (1964–1968), późniejszy przewodniczący jury Konkursów Chopinowskich prof. Jan Ekier (1962–1969) oraz prof. Jerzy Łukowicz (aż do śmierci w 1997).

Obecnie pracownikami Katedry są: prof. dr hab. Mariola Cieniawa-Puchała, prof. dr hab. Andrzej Pikul, prof. dr hab. Janusz Skowron, prof. dr hab. Mirosław Herbowski, dr hab. Romana Podsadecka-Ostafil, dr hab Mariusz Sielski, dr hab. Marian Sobula, dr hab. Milena Kędra, dr hab. Piotr Machnik, prof. dr hab. Marek Szlezer, dr hab. Gajusz Kęska i dr hab. Piotr Różański.

W 2013 roku doktorat honoris causa uczelni otrzymał Paul Badura-Skoda.

Profesorami wizytującymi byli m.in. Paul Badura-Skoda, Dina Joffe, Katarzyna Popowa-Zydroń.

• 
  Halina Czerny-Stefańska
• 
  Bolesław Woytowicz
• 
  Jan Ekier z Haliną Ekier

Bibliografia

• TadeuszT. Przybylski TadeuszT., Z dziejów nauczania muzyki w Krakowie od średniowiecza do czasów współczesnych, Kraków: Musica Iagellonica, 1994, ISBN 83-7099-006-1, OCLC 169875834 .brak strony (książka)

Linki zewnętrzne

• Katedra Fortepianu w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).
• Oficjalna strona katedry