Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze
682/67 | |||||||||||||||||||
kościół parafialny | |||||||||||||||||||
Widok od strony wieży | |||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||
Adres |
Żelazna Góra, 14-500 | ||||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||||
Parafia | |||||||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy wiejskiej Braniewo | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu braniewskiego | |||||||||||||||||||
54°23′24,9180″N 20°02′26,6842″E/54,390255 20,040746 |
Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze – katolicki kościół parafialny zlokalizowany we wsi Żelazna Góra w dekanacie Braniewo archidiecezji warmińskiej[1] (powiat braniewski, województwo warmińsko-mazurskie).
Historia i architektura[edytuj | edytuj kod]
Gotycki kościół został wybudowany w pierwszej połowie XIV wieku w miejscu grodziska staropruskiego[2]. Świątynia powstała na planie prostokąta z kamienia z użyciem cegły, ma wydłużone prezbiterium i wieżę, której górną kondygnację nadbudowano z drewna i nakryto dzwonowatym hełmem. Ściany nawy są naprzemienne przebijane blendami i oknami[3]. W zachodniej ścianie istnieje ostrołukowy portal[4]. Parafia w Żelaznej Górze przed rokiem 1525 należała do archiprezbiteratu braniewskiego. W trakcie reformacji obiekt przejęli protestanci i obejmowali go go 1945. W 1670 był przebudowany[5]. W trakcie działań wojennych w 1945 został zniszczony (ocalały: ściany wschodnia i zachodnia oraz częściowo północna i południowa)[4]. Po II wojnie światowej parafię katolicką we wsi reaktywowano w 1962[6]. Ruiny kościoła (wpisane do rejestru zabytków w 1967 pod numerem 682/67[2]) udało się uratować. W latach 1994–1999 świątynia została odbudowana staraniem braniewskiego księdza Tadeusza Brandysa[7].
Wokół kościoła położony jest cmentarz w kształcie trapezu. Stare nagrobki zostały w okresie PRL zepchnięte spycharką na stertę w południowo-zachodniej części nekropolii. Wycięto wówczas starą zieleń[2].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Wieża
-
Widok od prezbiterium
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Żelazna Góra. Świętej Rodziny [online], Archidiecezja Warmińska [dostęp 2023-10-27] (pol.).
- ↑ a b c J. Donino , karta cmentarza [online], Zabytek.pl, 1993 .
- ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna”, wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 98
- ↑ a b G. Makowska , karta zabytku, kościół p.w. Świętej Rodziny, Zabytek.pl, 1981 .
- ↑ K. Degórski , karta zabytku, Kościół ewangelicki w ruinie. Żelazna Góra, Zabytek.pl, 1966 .
- ↑ Parafia pw. Świętej Rodziny w Żelaznej Górze [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2019-01-01] (pol.).
- ↑ Jacek Wojtkowski, Powojenne losy kościoła św. Katarzyny w Braniewie w świetle archiwaliów Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie, Studia Ełckie 14, 311-333, 2012