Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gródku (diecezja drohiczyńska)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
616 z dnia 4.04.1962[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Gródek

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół łaciński

Diecezja

Diecezja drohiczyńska

Wezwanie

Najświętszego Serca Pana Jezusa

Położenie na mapie gminy Jabłonna Lacka
Mapa konturowa gminy Jabłonna Lacka, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie powiatu sokołowskiego
Mapa konturowa powiatu sokołowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Ziemia52°28′46,2″N 22°30′35,9″E/52,479500 22,509972
Multimedia w Wikimedia Commons
Widok świątyni od południa

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa – rzymskokatolicki kościół w Gródku, w dekanacie Drohiczyn diecezji drohiczyńskiej. Wzniesiony jako cerkiew unicka, następnie prawosławna.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza cerkiew[edytuj | edytuj kod]

Unicka cerkiew w Gródku została ufundowana przez biskupa płockiego Wojciecha Baranowskiego w 1604. Trzy lata później biskup nadał jej dwie włóki ziemi. Uposażenie to było powiększane przez biskupów płockich, którzy pozostawali do 1805 kolatorami parafii. Patronem świątyni był św. Mikołaj z Miry. Opis cerkwi z 1726 wskazuje, że był to budynek drewniany, z opadającą wskutek braku remontów kopułą, kryty gontem. Znajdował się w nim ikonostas z rzędami ikon namiestnych, świątecznych i Deesis oraz carskimi wrotami z położoną nad nimi ikoną typu Acheiropoietos. W cerkwi znajdowały się trzy ołtarze - główny i boczne św. Eliasza i św. Jana. W prezbiterium na stole ofiarnym przechowywano trzy ikony prawosławne ("moskiewskie obrazy"), poza nimi w świątyni było jeszcze 10 różnych wizerunków świętych[2].

Cerkiew z 1743[edytuj | edytuj kod]

Nową cerkiew wzniesiono w Gródku w 1743, ponownie z fundacji biskupów płockich. Czternaście lat później opisywano ją jako świątynię drewnianą, krytą gontem, z dwiema wieżami zwieńczonymi żelaznymi krzyżami oraz kopułą z sygnaturką. W kopule znajdowały się dwa dzwony. W ołtarzu głównym świątyni znajdował się obraz przedstawiający Koronację Marii w metalowej sukience. Do cerkwi wstawiono jednorzędowy ikonostas z wizerunkami archaniołów Gabriela i Michała (po jednym na każdych drzwiach diakońskich), św. Jozafata i św. Bazylego[2]. W kolejnym opisie cerkwi z 1789 wskazano, iż dach i kopuła świątyni wymagały reparacji. Z ikonostasu pozostały jedynie obrazy św. Bazylego i św. Jozafata. We wnętrzu znajdowały się również ołtarze boczne Matki Bożej, Chrystusa Zbawiciela, św. Eliasza i św. Mikołaja. Na terenie przylegającym do cerkwi znajdował się cmentarz[2]. W 1839 stan techniczny świątyni oceniano jako zły, grożący zawaleniem[2].

W 1875, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, cerkiew w Gródku stała się świątynią prawosławną. W Gródku doszło do protestów przeciwko przymusowej konwersji, a proboszcz Klemens Wasilewski został w 1874 wywieziony w głąb Rosji, podobnie jak dwóch innych wiernych[3].

Kościół[edytuj | edytuj kod]

Po wydaniu w 1905 ukazu tolerancyjnego oporni unici z Gródka przyjęli katolicyzm w obrządku łacińskim. Cerkiew prawosławna działała w miejscowości do 1915. W wymienionym roku przejęli ją katolicy, w 1918 dokonując rekoncyliacji. W 1919 w Gródku erygowana została parafia rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa[2]. W 2001 miał miejsce remont kościoła[2].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze świątyni

Kościół w Gródku jest orientowany, jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej wzmocnionej lisicami, trójdzielna. Korpus świątyni został zbudowany na planie prostokąta i przykryta dachem dwuspadowym, prezbiterium również jest prostokątne, kryte dachem trójspadowym, zaś nad przylegającą do niego zakrystią znajduje się dach pulpitowy. Na kalenicy dachu znajduje się sygnaturka. Fasadę dawnej cerkwi zdobi szeroki gzyms okapowy, prostokątne okna posiadają opaski. Wnętrze kościoła podzielone jest na nawy dwoma rzędami czworobocznych filarów na wysokich cokołach[4].

Ołtarz w świątyni wykonany został z XIX-wiecznego prawosławnego ikonostasu. Pierwotnie znajdujące się w nim wizerunki zastąpiono figurą patrona kościoła, zasłanianą XIX-wiecznym obrazem Przemienienia Pańskiego, oraz reprodukcjami obrazów św. Teresy z Lisieux i św. Józefa. Nadto na wyposażeniu kościoła pozostaje ikona maryjna, otoczona elementami dawnych carskich wrót, krucyfiks z XVIII w., XIX-wieczne obrazy świętych archaniołów Michała i Gabriela oraz obraz Trójcy Świętej, który może być unicką ikoną[4]. Z drewna ikonostasu wykonano również konfesjonał i chrzcielnicę, poza nimi na wyposażeniu kościoła znajduje się ambona z baldachimem oraz XVIII-wieczny feretron z postaciami Matki Bożej i św. Jozafata[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2015-12-11].
  2. ↑ a b c d e f red. G. Ryżewski, Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Białystok-Sokołów Podlaski, s. 598-601.
  3. ↑ red. G. Ryżewski, Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Białystok-Sokołów Podlaski, s. 479.
  4. ↑ a b c red. G. Ryżewski, Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Białystok-Sokołów Podlaski, s. 602-603.
Cerkwie w powiecie sokołowskim

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Najświętszego_Serca_Pana_Jezusa_w_Gródku_(diecezja_drohiczyńska)&oldid=69773902”