Kolcomysz ryftowa
| Acomys percivali[1] | |
| Dollman, 1911[2] | |
 Kolcomysz ryftowa na ilustracji opublikowanej między 1700 a 1880 rokiem | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kolcomysz ryftowa |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Kolcomysz ryftowa[4] (Acomys percivali) – gatunek ssaka z podrodziny sztywniaków (Deomyinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Afryce Wschodniej[3][5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kolcomysz ryftowa występuje w południowo-wschodnim Sudanie Południowym, południowo-zachodniej Etiopii, północno-wschodniej Ugandzie i zachodniej Kenii[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1911 roku brytyjski zoolog Guy Dollman nadając mu nazwę Acomys percivali[2]. Holotyp pochodził z Chanler Falls, znad rzeki Ewaso Ng’iro, w Kenii[5].
A. percivali był początkowo uważany za synonim A. kempi, ale był również zaliczany do A. cahirinus, przeciw czemu wielu autorów sprzeciwiało się już w 1919 roku[6]. Na podstawie morfologii (uzębienie) i badań genetycznych stwierdzono, że jest blisko spokrewniony z A. wilsoni[5] i oba gatunki żyją sympatrycznie w południowej Etiopii, gdzie są rozpoznawane na podstawie kariotypu 2n = 36 i FN = 68[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Acomys: gr. ακη akē „ostry punkt”; μυς mus, μυός muos „mysz”[7].
- percivali: Arthur Blayney Percival (1875–1941), brytyjski kolekcjoner, ornitolog w Arabii i południowej Afryce, strażnik leśny w Kenii w latach 1901–1923[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 82–111 mm, długość ogona 39–92 mm (ogon stanowi 76% długości ciała), długość ucha 11–15 mm, długość tylnej stopy 9–15 mm; masa ciała 18–48 g[9].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Kolcomysz ryftowa żyje głównie na nizinach w obrębie Wielkiego Rowu Wschodniego, doliny ryftowej w Afryce (stąd nazwa). Jest spotykana do wysokości 1000 m n.p.m., szczególnie na terenach skalistych, pokrytych lawą. Jest to zwierzę owadożerne[5][3].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Kolcomysz ryftowa zamieszkuje duży obszar i jest pospolita; choć jej populacja podlega cyklicznym zmianom liczebności, to generalnie jest stabilna. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje kolcomysz ryftową za gatunek najmniejszej troski. Nie wiadomo, czy potrafi się ona przystosować do zmian środowiska, ale na większości zamieszkiwanego terenu działalność ludzka ogranicza się do pasterstwa i obecnie nie są znane zagrożenia dla gatunku. Występuje na obszarach chronionych[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Acomys percivali, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b G. Dollman. New and interesting Mammals from East Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth series. 8, s. 126, 1911. (ang.).
- ↑ a b c d F. Cassola, Acomys percivali, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-29] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 258. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Acomys (Acomys) percivali. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-10].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 75, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 315. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 602. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).