Kopalnie rtęci w Almadén i Idrii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kopalnie rtęci w Almadén i Idrii[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Hiszpania
 Słowenia

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, IV

Numer ref.

1313

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2012
na 36. sesji

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Kopalnie rtęci w Almadén i Idrii – obiekt z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO obejmujący dwie największe kopalnie rtęci rodzimej w Europie – Almadén w Hiszpanii (gdzie rtęć wydobywano od starożytności do 2001 roku) i Idrija w Słowenii (gdzie złoża rtęci odkryto w 1490 roku i które były eksploatowane do 1999). Upamiętniają one międzykontynentalny handel rtęcią, który zapoczątkował kontakty i wymianę między Europą i Ameryką.

Kopalnia rtęci w Almadén[edytuj | edytuj kod]

Mapa konturowa Europy, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Almadén”, natomiast na dole znajduje się punkt z opisem „Idrija”
Kopalnie rtęci w Almadén i Idrii na mapie Europy

Obiekt obejmuje tereny kopalni w Almadén, największego złoża rud rtęci w Europie[1], gdzie rtęć wydobywano od ponad 2000 lat (podaje się, że złoże zostało odkryte przez Greków w VII w p.n.e.)[1]. Głównym minerałem na tym obszarze jest cynober[1]. Działalność górniczą zakończono w 2001, natomiast hutniczą w 2004[2]. W obrębie Starego Miasta w skład obiektu wchodzą Zamek Retamar, kaplica św. Michała, szyb św. Michała, Akademia Górnictwa i Geografii Wód Podziemmnych (Academia de Minería y Geografía Subterránea de Almadén), pozostałości budynku nadzorcy kopalni, Dom Inkwizytora, Brama Karola IV, Brama Carrosa oraz tradycyjne domy mieszkalne[3][4].

Wykaz obiektów objętych ochroną w Almadén[5]:

Numer Współrzędne Miejscowość Lokacja Powierzchnia
ha 		Zdjęcie
1313rev-001 38°46′21″N 4°50′37″W/38,772500 -4,843611 Almadén Stare Miasto 49,98
1313rev-002 38°46′21″N 4°50′23″W/38,772500 -4,839722 Almadén Budynki Mina del Castillo 0,22
1313rev-003 38°46′18″N 4°50′03″W/38,771806 -4,834167 Almadén Królewskie Więzienie Pracy Przymusowej 0,11
1313rev-004 38°46′22″N 4°49′53″W/38,772778 -4,831389 Almadén Królewski Szpital Górniczy św. Rafała 0,1
1313rev-005 38°46′30″N 4°49′47″W/38,775000 -4,829722 Almadén Arena korridy 0,25

Kopalnia rtęci w Idrii[edytuj | edytuj kod]

Obiekt obejmuje tereny kopalni w Idrii, drugiego pod względem wielkości złoża w Europie, gdzie rtęć odkryto w 1490. Działalność górniczą oraz hutniczą zakończono w 1995. Głównym minerałem na tym obszarze jest cynober oraz rtęć rodzima. Podczas całego okresu eksploatacji wydobyto 107 700 ton płynnej rtęci. W obrębie Starego Miasta w skład obiektu wchodzą pozostałości składów rtęci i administracji kopalni w Zamku Gewerkenegg, szyb Franciszka (nazwany na cześć cesarza Franciszka II Habsburga)[6], teatr dla górników, ratusz miejski, technikum Jurija Vegi, dawne domostwa górników oraz chodniki łączące kopalnię (w tym najważniejszy chodnik św. Antoniego Antonijev Rov)[3][4][7]. Ochroną objęte są również klavže.

Wykaz obiektów objętych ochroną w Idrii[5]:

Numer Współrzędne Miejscowość Lokacja Powierzchnia
ha 		Zdjęcie
1313rev-006 46°00′14″N 14°01′36″E/46,003889 14,026667 Idrija Stare Miasto 47,33
1313rev-007 46°00′25″N 14°01′52″E/46,006944 14,031111 Idrija Zakład ekstrakcji rtęci 0,6
1313rev-008 45°59′56″N 14°01′51″E/45,998889 14,030833 Idrija Koło wodne „Kamšt”, kanał odwadniający „Rake” oraz zapora wodna „Kobila” 1,61
1313rev-009 46°01′04″N 13°56′22″E/46,017778 13,939444 Gorenja Kanomlja Zapora Kanomlja (Ovcjak) 0,71
1313rev-010 46°01′10″N 13°56′12″E/46,019444 13,936667 Vojsko Zapora na rzece Indrijca 1,21
1313rev-011 45°58′34″N 13°56′01″E/45,976111 13,933611 Idrijska Bela Zapora Putriha na potoku Belca 1,21
1313rev-012 45°58′34″N 13°56′01″E/45,976111 13,933611 Idrijska Bela Zapora Brusa na potoku Belca 2,49

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Iwona Jonczy, Łukasz Gawor. Historyczna kopalnia rud rtęci w Idriji (Słowenia). „Przegląd Górniczy”. 12, s. 119-123, 2014. 
  2. ↑ Montserrat García Gómez, José Diego Caballero Klink, Paolo Boffetta, Santiago Español, Gerd Sällsten, and Javier Gómez Quintana. Exposure to mercury in the mine of Almadén. „Occupational and Environmental Medicine”. 64 (6), s. 389–395, 2007. DOI: 10.1136/oem.2006.030940. PMID: 17227836. (ang.). 
  3. ↑ a b Dziedzictwo Kulturowe Hiszpania. Polski Komitet ds UNESCO. [dostęp 2015-10-06].
  4. ↑ a b Heritage of Mercury. Almadén and Idrija (Spain, Slovenia) No 1313rev. Republic of Slovenia Ministry of Education, Science and Sport. [dostęp 2015-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  5. ↑ a b Heritage of Mercury. Almadén and Idrija. UNESCO. [dostęp 2015-10-06]. (ang.).
  6. ↑ Idrija Mine Museum. Francis's Shaft.. Culture.Si. [dostęp 2021-05-22]. (ang.).
  7. ↑ Tourist Mercury Mine. Anthony's Main Road.. Tourist Mercury Mine in Idrija. [dostęp 2015-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-11)]. (ang.).
Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Hiszpanii

Kulturowe
Przyrodnicze
Kulturowe i przyrodnicze
Niematerialne

Hiszpania

  1. ↑ Wspólnie z Portugalią
  2. ↑ Wspólnie ze Słowenią
  3. ↑ Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami
  4. ↑ Wspólnie z Francją
Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Słowenii

Kulturowe
Przyrodnicze

Słowenia

  1. ↑ Wspólnie z Austrią, Francją, Niemcami, Szwajcarią i Włochami.
  2. ↑ Wspólnie z Hiszpanią.
  3. ↑ Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kopalnie_rtęci_w_Almadén_i_Idrii&oldid=72850774”