Książę Walii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Herb Księcia Walii
Godło Księcia Walii
Flaga Walii

Książę Walii (ang. Prince of Wales; wal. Tywysog Cymru) – tytuł historycznie używany przez niezależnych książąt walijskich, a od XIV wieku przez następcę angielskiego, a później brytyjskiego tronu. Drugi syn otrzymuje tytuł księcia Yorku.

Od 9 września 2022 księciem Walii jest Wilhelm[1], syn króla Karola III, który wcześniej nosił ten tytuł jako najstarszy syn królowej Elżbiety II. Młodszy brat monarchy, Andrzej jest księciem Yorku, zaś książę Edward, najmłodszy z rodzeństwa, księciem Edynburga.

Następca tronu brytyjskiego zwyczajowo otrzymuje również inne tytuły: książę Kornwalii i hrabia Chester, oraz jako następca tronu Szkocji: książę Rothesay, hrabia Carrick, baron Renfrew i lord Wysp.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym księciem Walii został w 1218 r. Llywelyn ab Iorwerth, król Gwynedd, po zjednoczeniu walijskich księstw.

W 1301 r. nadał ten tytuł swemu synowi – późniejszemu Edwardowi II – król Anglii, Edward I, aby podkreślić ostateczne powiązanie podbitej Walii z koroną angielską. Według legendy, król obiecał wtedy podbitym Walijczykom, że ich władcą będzie książę urodzony w Walii, który nie mówi słowa po angielsku. Jego obietnica została entuzjastycznie przyjęta przez mieszkańców, a Edward I dotrzymał jej w podstępny sposób – nadając ten tytuł swemu nowo narodzonemu synowi, który nie mówił jeszcze w ogóle. Ta legenda powstała najprawdopodobniej w XVI wieku, ale faktem jest, że Edward II urodził się w Caernarfon w Walii. Ku historycznej ścisłości należy jeszcze dodać, że jego pierwszym językiem była zapewne normandzka odmiana francuskiego, a nie angielski.

Książę Walii jest tradycyjnie tytułowany „Jego Królewska Wysokość” (ang. His Royal Highness). Żona księcia Walii przyjmuje tytuł księżnej Walii (ang. Princess of Wales), jednak traci ten tytuł w przypadku rozwodu (doszło do zmian w przypadku księżnej Diany, odbierając jej jedynie styl JKW, ale pozostawiając „Księżna Walii” ze względu na wysoką popularność). Po ślubie ówczesnego księcia Walii Karola, jego żona Kamila, choć była uprawniona do tytułu, to ze względu na popularność Diany, publicznie posługiwała się aż do wstąpienia swego męża na tron, innym przynależnym jej tytułem „księżnej Kornwalii”.

Herb[edytuj | edytuj kod]

Herbem księcia Walii jest herb królewski Zjednoczonego Królestwa z nałożonym srebrnym kołnierzem turniejowym. Od XIX w. bywa umieszczany dodatkowo w tarczy sercowej mały ukoronowany herb księstwa Walii. Godłem księcia Walii są trzy pióra strusie z nasuniętą koroną, związane wstęgą z dewizą. Dewizą księcia Walii jest Ich Dien (z niem. „służę”) – przyjęta przez Czarnego Księcia od umierającego króla Czech, w bitwie pod Crécy w 1346 r.

Lista książąt Walii[edytuj | edytuj kod]

Niezależni książęta walijscy[edytuj | edytuj kod]

# Imię Urodzony Zmarł Czas rządów Rodzice
1 Llywelyn ap Iorwerth ok. 1173
11 kwietnia 1240
Aberconwy
1218-1240 Iorwerth Drwyndwn
Marared ferch Madog
2 Dafyff ab Llywelyn ok. 1208
25 lutego 1246
Aber
1240-1246 Llywelyn ab Iorwerth
Joanna FitzRoy
3 Llywelyn ab Gruffydd ok. 1223
11 grudnia 1282
1246-1282 Gruffydd ap Llywelyn
Senena
4 Dafydd III ab Gruffydd ok. 1235
3 października 1283
1282-1283 Gruffydd ap Llywelyn
Senena
5 Madoc ???
???
1294-1295 Llywelyn ap Maredudd
???
6 Owain III Lawgoch ok. 1330
lipiec 1378
1372-1378 Thomas ap Rhodi
7 Owain IV Glyndwr 1359
ok. 1416
1400-1415 Gruffydd Fychan II
Elen ferch Thomas ap Llywelyn

Książęta walijscy jako następcy tronu Anglii[edytuj | edytuj kod]

# Imię Urodzony Zmarł Czas rządów Rodzice Król jako
1 Edward 25 kwietnia 1284
Caernarvon
21 września 1327
Berkley
1301-1307 Edward I Długonogi
Eleonora kastylijska
Edward II
2 Edward (Czarny Książę) 15 czerwca 1330
Woodstock
8 czerwca 1376
Westminster
1343-1376 Edward III
Filipa de Hainault
3 Ryszard 6 czerwca 1377
Bordeaux
14 lutego 1400
Pontefract
1376-1377 Edward (Czarny Książę)
Joanna z Kentu
Ryszard II
4 Henryk Monmouth 16 września 1387
Monmouth
31 sierpnia 1422
Vincennes
1399-1413 Henryk IV Lancaster
Maria de Bohun
Henryk V
5 Edward Westminster 13 października 1453
Westminster
4 maja 1471
Tewkesbury
1453-1471 Henryk VI Lancaster
Małgorzata Andegaweńska
6 Edward York 4 listopada 1470
Westminster
sierpień 1483
Tower
1470-1483 Edward IV York
Elżbieta Woodville
Edward V
7 Edward Middleham 1473
Middleham
9 kwietnia 1484
1483-1484 Ryszard III York
Anna Neville
8 Artur Tudor 20 września 1486
Winchester
2 kwietnia 1502
Ludlow
1486-1502 Henryk VII Tudor
Elżbieta York
9 Henryk Tudor 28 czerwca 1491
Greenwich
28 stycznia 1547
Whitehall
1502-1509 Henryk VII Tudor
Elżbieta York
Henryk VIII
10 Edward Tudor 12 października 1537
Hampton Court
6 lipca 1553
Greenwich
1537-1547 Henryk VIII Tudor
Jane Seymour
Edward VI
11 Henryk Fryderyk Stuart 19 lutego 1594
Stirling
6 listopada 1612
1610-1612 Jakub I Stuart
Anna Duńska
12 Karol Stuart 19 listopada 1600
Dunfermline
30 stycznia 1649
Londyn
1616-1625 Jakub I Stuart
Anna Duńska
Karol I
13 Karol Stuart 29 maja 1630
St. James’s Palace
6 lutego 1685
1630-1649 Karol I Stuart
Henrietta Maria Burbon
Karol II
14 Jakub Franciszek Edward Stuart 10 czerwca 1688
St. James’s Palace
1 stycznia 1766
Rzym
1688-1689 Jakub II Stuart
Maria z Modeny
15 Jerzy August 10 listopada 1683
25 października 1760
1714-1727 Jerzy I Hanowerski
Zofia Dorota z Celle
Jerzy II
16 Fryderyk Ludwik 1 lutego 1707
31 marca 1751
Londyn
1727-1751 Jerzy II Hanowerski
Karolina z Ansbachu
17 Jerzy 4 czerwca 1738
Londyn
29 stycznia 1820
Windsor
1751-1760 Fryderyk Ludwik Hanowerski
Augusta von Sachsen-Gotha
Jerzy III
18 Jerzy 12 sierpnia 1762
St. James’s Palace
26 czerwca 1830
1762-1820 Jerzy III Hanowerski
Zofia Charlotta Mecklenburg-Strelitz
Jerzy IV
19 Albert Edward 9 listopada 1841
Buckingham
6 maja 1910
Buckingham
1841-1901 Albert von Sachsen-Coburg-Gotha
Wiktoria Hanowerska
Edward VII
20 Jerzy 3 czerwca 1865
Londyn
20 stycznia 1936
Sandringham House
1901-1910 Edward VII Koburg
Aleksandra Duńska
Jerzy V
21 Edward 23 czerwca 1894
Richmond
28 maja 1972
Paryż
1910-1936 Jerzy V Windsor
Maria Teck
Edward VIII
22 Karol 14 listopada 1948
Buckingham

1958-2022 Filip Mountbatten, książę Edynburga
Elżbieta II Windsor
Karol III
23 Wilhelm 21 czerwca 1982
Londyn

2022- Karol III
Diana, księżna Walii

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]