Mleczaj kamforowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj kamforowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius camphoratus (Bull.) Fr. Epicr. syst. mycol.: 346 (Uppsala, 1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie i Azji | |
Mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus (Bull.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek Lactarius camphoratus został po raz pierwszy zdiagnozowany taksonomicznie przez Jeana Bulliarda (jako Agaricus camphoratus) w pierwszym woluminie "Histoire des Champignons" z 1793 r. Do rodzaju Lactarius został przeniesiony przez Eliasa Friesa w "Epicrisis systematis mycologici" z 1838 r.[2]
Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1896 r.[3] Niektóre synonimy łacińskie[2]:
- Agaricus camphoratus Bull. 1793
- Agaricus subdulcis ß camphoratus (Bull.) Fr. 1821
- Agaricus cimicarius Batsch 1786
- Lactarius terryi Berk. & Broome 1878
- Lactifluus camphoratus (Bull.) Kuntze 1891
- Lactifluus terryi (Berk. & Broome) Kuntze 1898
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wytwarza naziemne owocniki złożone z kapelusza i trzonu, których miąższ zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełom[4].
Średnicy 2–5 cm, barwy ciemnopomarańczowo-brązowej lub czerwono-brązowej. W środku kapelusza zawsze występuje dość wyraźny garb, a wokół niego wgłębienie. U młodych okazów kapelusz jest łukowaty, potem rozpostarty. Brzegi są karbowane i delikatnie pomarszczone. Pokryty suchą, nagą i matową skórką bez koncentrycznych pręg[5].
Blaszkowy, blaszki gęste, nieco tylko zbiegające na trzon, początkowo barwy jasnocielisto-czerwonawej, po dojrzeniu czerwono-brązowawe, podczas wysypu z białym nalotem zarodników. Po uciśnięciu powstają brązowe plamy[5].
Wysokość 3–8 cm, grubość do 1 cm, walcowaty, czasami spłaszczony[5]. Barwy ciemnoczerwono-brązowej w trakcie dojrzewania czerniejący przy podstawie, pusty w środku[4].
O łagodnym, czasem gorzkawym smaku i woni przypominającej kamforę lub pluskwiaki (Hemiptera), po dojrzeniu lub w trakcie suszenia lubczyk (Levisticum sp.) lub cykorię (Cichorium sp.)[4].
Dość obfite, rzadkie, wodnistobiałe. Ma łagodny smak, pozostawia jednak gorzkawy posmak[6].
Elipsoidalne, o wymiarach 6,5–8×5,5–6,5 μm, bez pory rostkowej, o amyloidalnej powierzchni pokrytej brodawkami połączonymi częściowo listewkami tworzącymi siatkowaty wzór[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Środkowej, Europie, Japonii i Australii[7]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisany na bardzo wielu stanowiskach[3].
Rośnie na ziemi, w lasach liściastych i iglastych, przeważnie w obecności świerków (Picea sp.), sosen (Pinus sp.) lub buków (Fagus sp.). W Europie wytwarza owocniki od lipca do listopada[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Organizm mikoryzowy. Grzyb jadalny gorszej jakości. Zaleca się stosowanie po wysuszeniu i starciu jako przyprawę (tzw. "proszek grzybowy")[4].
Jest czasami atakowany przez pasożytniczego grzyba Hypomyces lateritius, powodującego pleśnienie i niedorozwój jego blaszek oraz stwardnienie miąższu. Porażone przez tego grzyba owocniki rydzów są niejadalne[8].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Charakterystycznymi cechami mleczaja kamforowego są ciemna barwa kapelusza i korzenny zapach podczas suszenia[6]. Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się:
- mleczaj płowy (Lactarius helvus).
- mleczaj wątrobowy (Lactariue hepaticus). Różni się brakiem charakterystycznego zapachu, siarkowożółtym miąższem na przecięciu i jego mleczko przebarwia się na żółto[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 426. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].
- ↑ Günter R.W. Arnold: Gigantische Askosporen bei Peckiella lateritia (Fr.) Maire. In: Hermann Jahn (Hrsg.): Westfälische Pilzbriefe. Band 7, 1968