Leming (osoba)
Leming – ironiczne określenie osób głosujących na liberalną partię lewicową (rzadziej na partie prawicowe), rozwijających się zawodowo i nieinteresujących się problemami związanymi z przyszłością kraju[1]. Nazwa „lemingi” pochodzi od gryzoni, które rzekomo popełniają masowo samobójstwa[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Według Moniki Biesady słowa „leming” w nowym znaczeniu po raz pierwszy użyto pod koniec 2007 roku[2], zaś Jakus Korus wskazuje (za Mariuszem Janickim i Wiesławem Władyką), że słowo pojawiło się najpewniej około 2008 roku[3]. Nowe znaczenie słowa „leming” określało osoby mające wyższe, lecz powierzchowne wykształcenie, młody wiek oraz wolące konsumpcyjny styl życia[4]. Nowe znaczenie (już zapisywane małą literą i bez cudzysłowu) ustabilizowało się wśród prawicowych blogerów w połowie 2008 roku. Na przełomie 2010 i 2011 roku słowo to zaczęło pojawiać się wśród publicystów niezwiązanych z prawicą. W 2012 roku wyraz ten zaczął trafiać do tekstów dziennikarskich[5]. Jednym z pierwszych takich publikacji był list czytelnika pt. Lemingi łykną wszystko opublikowany pod koniec czerwca 2012 roku w „Gazecie Polskiej Codziennie”[3].
W 2012 roku powstała nowa definicja leminga, jako osoby pracującej w międzynarodowej korporacji oraz pochodzącej z małego miasta lub wsi[6]. W wyniku zmiany definicji osoby określane tą nazwą zaczęły same tak się nazywać. Wpływ na nazywanie pracowników korporacji lemingami mogła mieć gra komputerowa Lemmings, w której gracz miał za zadanie przeprowadzić grupy zantropomorfizowanych gryzoni do wyjścia z labiryntu[7].
W zorganizowanym w 2012 przez Instytut Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Fundację Języka Polskiego plebiscycie na słowo roku „leming” zajął drugie miejsce (ex equo ze słowami „kryzys”, „ministra”, „trotyl” i „zamach”)[3].
Lemingi bywają łączone z Miasteczkiem Wilanów[8], czasem nazywanym Lemingradem[9].
Alfabet leminga[edytuj | edytuj kod]
9 lipca 2012 na łamach tygodnika „Uważam Rze” ukazał się artykuł Alfabet leminga (napisany przez Roberta Mazurka przy współpracy z Łukaszem Mężykiem i Dariuszem Wieromiejczykiem), który wyśmiał zwyczaje lemingów[10]. Artykuł był tematem przewodnim numeru, któremu poświęcono także okładkę. Na okładce, opatrzonej tytułem Lemingi nad Wisłą przedstawiono dwie postacie (przypominające Barbie i Kena), siedzące w białym samochodzie z kubkiem kawy ze Starbucksa i ze smartfonem[11]. Artykuł Mazurka spopularyzował nowe znaczenie słowa „leming”[12].
Według Roberta Mazurka osoby nazywane lemingami żyły bezimiennie w Polsce od lat 90. Osoby te negatywnie odnosiły się do wybranych polityków (np. do Stefana Niesiołowskiego i Lecha Wałęsy) i grup społecznych (głównie do „moherowych beretów”), przy czym zawsze krytykowały Jarosława Kaczyńskiego. Atrybutami lemingów miały być: Toyota Auris, wino Chianti i kawa espresso[13].
Po opublikowaniu Alfabetu leminga dziennikarz Rafał Kalukin napisał na łamach tygodnika „Newsweek Polska” Alfabet dziobaka, będący odpowiedzią na artykuł Mazurka[13][14]. Redaktor naczelny tygodnika „Wprost” Michał Kobosko stwierdził, że publikacje poświęcone lemingom są pogardliwe wobec osób mających inne poglądy[15].
Według Tomasza Lisa i Pawła Wrońskiego leming to młoda, wykształcona, zaradna i ambitna osoba mieszkająca w dużym mieście[16][17]. Taki człowiek nie interesuje się zbytnio polityką, skupiając się przede wszystkim na ciężkiej pracy i zagwarantowaniu swoim dzieciom jak najlepszej przyszłości. Tomasz Lis zwrócił uwagę na to, że leming niekoniecznie jest wyborcą Platformy Obywatelskiej. Według niego do zwycięstwa Platformy Obywatelskiej w wyborach parlamentarnych w 2007 przyczyniły się osoby nazywane lemingami, które zniechęciły się wcześniejszymi rządami Prawa i Sprawiedliwości[16]. Zdaniem Leszka Jażdżewskiego lemingi nie lubią być ograniczane i nie akceptują narzucania im czegoś[18]. Dziennikarz Łukasz Warzecha lemingiem nazwał osobę, która nie potrafi samodzielnie myśleć bez pomocy „Gazety Wyborczej”[17].
W 2012 politolog Rafał Chwedoruk stwierdził, że lemingi wynajęły sobie Platformę Obywatelską do reprezentowania swojej postawy i swoich interesów[19]. Według Norberta Maliszewskiego stereotypowe określenia wyborców Platformy Obywatelskiej („lemingi”) oraz Prawa i Sprawiedliwości („moherowe berety”) stały się nieaktualne po wyborach parlamentarnych w 2015, kiedy to młodzi wyborcy w przedziale wiekowym 18–25 lat oddali więcej głosów na Prawo i Sprawiedliwość, podczas gdy głosy osób w przedziale wiekowym 40–59 lat równomiernie rozłożyły się między oba ugrupowania[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Biesaga 2017 ↓, s. 52.
- ↑ a b Biesaga 2017 ↓, s. 48.
- ↑ a b c Korus 2016 ↓, s. 77.
- ↑ Biesaga 2017 ↓, s. 49.
- ↑ Biesaga 2017 ↓, s. 50.
- ↑ Biesaga 2017 ↓, s. 50-51.
- ↑ Biesaga 2017 ↓, s. 51.
- ↑ Miasteczko Wilanów – raj dla lemingów? | Festiwal Nauki [online], edu.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-04-24].
- ↑ Robert Mazurek: Alfabet leminga. uwazamrze.pl. [dostęp 2020-02-01].
- ↑ Korus 2016 ↓, s. 75.
- ↑ Marek Łaziński: Słowa klucze prasy polskiej. Słowa dnia i słowa roku UW. slowonaczasie.uw.edu.pl. [dostęp 2020-02-01].
- ↑ a b Korus 2016 ↓, s. 76.
- ↑ Robert Kalukin: Alfabet prawicowego dziobaka. newsweek.pl, 2012-08-29. [dostęp 2020-02-01].
- ↑ Korus 2016 ↓, s. 76-77.
- ↑ a b Tomasz Lis: Tomasz Lis w obronie lemingów. newsweek.pl, 2013-01-01. [dostęp 2020-02-01].
- ↑ a b polskieradio.pl: ”Leming nie wie jak myśleć, czeka na wykładnię". 2013-02-25. [dostęp 2020-02-01].
- ↑ Michał Krzymowski: Leming urodził się za granicą. newsweek.pl, 2013-01-02. [dostęp 2020-02-01].
- ↑ polityka.pl: Strategia leminga. 2012-07-10. [dostęp 2020-02-01].
- ↑ Norbert Maliszewski: Kim jest wyborca PiS i PO? Mohery i lemingi to przeszłość. wiadomosci.onet.pl, 2015-01-03. [dostęp 2020-02-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Monika Biesaga: Drugie życie leminga we współczesnej polszczyźnie. 2017-04-05. [dostęp 2020-02-01].
- Jakub Korus: Zastosowanie semiologii mediów Rolanda Barthesa w analizie tekstów publicystycznych. Przypadek Alfabetu leminga Roberta. 2016. [dostęp 2020-02-01].