Lepidothamnus
 Lepidothamnus laxifolius | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Lepidothamnus |
| Nazwa systematyczna | |
| Lepidothamnus R. A. Philippi Linnaea 30: 730. Mar 1861[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
L. fonkii R. A. Philippi[3] | |
Lepidothamnus – rodzaj roślin z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae). Obejmuje we florze współczesnej trzy gatunki, z których jeden (L. fonkii) jest endemitem południowego Chile i południowej Argentyny[4], a dwa pozostałe (L. laxifolius i L. intermedius) – Nowej Zelandii[5] (oba gatunki występują na wszystkich trzech największych wyspach: Północnej, Południowej i Stewart)[4]. Rośliny te rosną w świeżych[6] i bagiennych[4] siedliskach od nisko położonych nizin po różne zbiorowiska roślinności subalpejskiej[6] (najwyżej bo na wysokości ok. 1200 m n.p.m. notowany jest L. laxifolius, pozostałe dwa sięgają do ok. 900 m n.p.m.[4]).
Znaczenie użytkowe tych roślin jest ograniczone. L. laxifolius bywa sadzony w celu ochrony przed erozją[5].
Na czerwonej liście gatunków zagrożonych publikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) wszyscy przedstawiciele tego rodzaju uznani są za gatunki najmniejszej troski[7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Krzewy i niewielkie drzewa. L. intermedius rośnie jako wysoki, wielopniowy krzew lub małe drzewa osiągając do 15 m. Z kolei L. laxifolius należy do najmniejszych roślin spośród nagonasiennych przyjmując formę niewielkich, płożących lub ścielących się na skałach krzewów o pędach sięgających 1 m długości. Także L. fonkii to niski krzew o pędach podnoszących się lub wzniesionych nie wyżej niż do 0,5 m wysokości[4].
- Liście
- Krótkie[8], młodociane są równowąskie i odstające, a na pędach starszych stopniowo coraz to bardziej łuskowate, z wyraźnym grzbietem[6], jajowato-rombowate, silnie przylegające do pędu[8].
- Organy generatywne
- Rośliny dwupienne, rzadko jednopienne[8]. Strobile męskie wyrastają pojedynczo na końcach pędów lub bocznie. Strobile żeńskie składają się z 3–5 ścieśnionych łusek, z których tylko jedna lub dwie są płodne. Na nich rozwijają się wyprostowane ku górze, pojedyncze zalążki[8].
- Nasiona
- Są prosto wzniesione i dojrzewają w drugim roku rozwoju. Dojrzałe mają kolor czarny lub brązowoczarny i okryte są do 1/4 ich wysokości przez błoniastą osnówkę. Łuski nasienne mięśnieją i dojrzałe przybierają kolor różowy do czerwonego[6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Jeden z rodzajów z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae)[9]. Przez długi czas gatunki tu zaliczane włączane były do szeroko ujmowanego rodzaju obłuszyn Dacrydium, z którego zostały wyodrębnione w 1982 na podstawie budowy żeńskich organów generatywnych, a później potwierdzono zasadność tego podziału z powodu odrębności stwierdzonych w budowie anatomicznej liści i składzie chemicznym roślin[6].
- Wykaz gatunków[10]
- Lepidothamnus fonkii Phil.
- Lepidothamnus intermedius (Kirk) Quinn
- Lepidothamnus laxifolius (Hook.f.) Quinn
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b Lepidothamnus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e Aljos Farjon, Denis Filer: An Atlas of the World's Conifers: An Analysis of their Distribution, Biogeography, Diversity and Conservation Status. BRILL, 2013, s. 383-384, 453. ISBN 90-04-21181-0.
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 518, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e Christopher J. Earle: Lepidothamnus Philippi 1860. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2019-11-25].
- ↑ Lepidothamnus. [w:] The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2019-2 [on-line]. IUCN. [dostęp 2019-11-25].
- ↑ a b c d K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. I. Pteridophytes and Gymnosperms. Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 1990, s. 343-344. ISBN 3-540-51794-4.
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-26] (ang.).
- ↑ Lepidothamnus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2019-11-25].