Maria Kazecka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maria Kazecka
Lady Capris
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1880
Załoźce

Data i miejsce śmierci

26 maja 1938
Lwów

Miejsce spoczynku

Cmentarz Łyczakowski we Lwowie

Zawód, zajęcie

pisarka

Miejsce zamieszkania

Lwów

Narodowość

polska

Edukacja

Prywatne Gimnazjum Zofii Strzałkowskiej we Lwowie

Rodzice

Maria, Tomasz

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Krzyż Obrony Lwowa Odznaka pamiątkowa „Orlęta” Odznaka II Odcinka Obrony Lwowa
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Maria Antonina Kazecka-Morgenrot[1] (ur. 1880 w Załoźcach, zm. 26 maja 1938 we Lwowie) – polska działaczka niepodległościowa, kulturalna i społeczna, uczestniczka wojen, w tym obrony Lwowa w 1918, pisarka i poetka.

Maria Kazecka przed 1910
Maria Kazecka przed 1937
Grobowiec Kazeckich

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w 1880[a] w Załoźcach jako córka ppor. Tomasza Kazeckiego (powstaniec styczniowy, 1844-1939[2][3][4]) i Marii Marcelli Antoniny z domu Trojanowskiej[5] (1850-1931). Je dziadek był Sybirakiem[6]. Uczęszczała do Prywatnego Gimnazjum Zofii Strzałkowskiej we Lwowie[7]. Jako abiturientka tej szkoły w czerwcu 1900 zdała egzamin dojrzałości w c. k. seminarium nauczycielskim we Lwowie[8][9]. Przed odzyskaniem niepodległości przez Polskę była działaczką niepodległościową i kulturalną (w Kole Literacko-Artystycznym[10]). Była redaktorką „Żywego Dziennika”, organizującego program kulturalny, z którego dochód służył pomocy jednemu z chorych literatów[11][12]. Należała do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Literatów i Artystów Polskich[13], w którego strukturach pełniła od 1907 roku funkcję członka wydziału i sekretarki[14][15][16] (wraz z nią działaczami byli m.in. przewodnicząca Wanda Siemaszkowa oraz Józef Białynia Chołodecki i Kornel Makuszyński), a w 1913 roku zainicjowała organizowanie wieczorów, koncertów, wystaw, przedstawień polskich artystów w Kijowie[17]. Przed 1914 prowadziła salon literacki we Lwowie[18].

Podczas I wojny światowej była komendantką pomocy dla jeńców Polaków i Legionistów[19]. Prowadziła akcje polityczne i humanitarne na rzecz legionistów internowanych w Máramaros Sziget i w Huszt[18]. U kresu wojny wzięła udział w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej[2]. Brała udział w walkach na odcinku II[19] pod nazwą Szkoła św. Magdaleny[2]. Pełniła funkcję sanitariuszki[20]. Była organizatorką oddziałów pomocniczych żeńskich Małopolskich Oddziałów Armii Ochotniczej[19]. Do końca wojny była komendantką oddziałów Pomocniczych żeńskich Armii Regularnej i Ochotniczej[21][19][6]. W trakcie walk odniosła wówczas ciężkie rany, które spowodowały trwałe inwalidztwo[2][6][18].

W okresie II Rzeczypospolitej prowadziła we Lwowie działalność literacką. Jej wiersze ceniono od początku XX wieku[22]. Wydała pięć tomików poezji[2]. Publikowała na łamach „Gazety Lwowskiej”[23][24][25][26][27][28] (nowele i wiersze) i „Kuriera Lwowskiego” (w którym jako felietonistka zamieściła szkic biograficzny o Janie Kasprowiczu[29]). Opisywała pobyt Josepha Conrada w Polsce w 1914 roku[30]. Ponadto jej twórczość ukazywała się w czasopiśmie „Świat Kobiecy”[31]. W swoim pisarstwie upamiętniała legendę Orląt Lwowskich (np. wiersze: „Warta w Ogrodzie Kościuszki”[32], „Ostatnie liście” – ten ostatni napisany 4 listopada 1918 i poświęcony walczącym w Ogrodzie Jezuickim)[33][34][35]. Publikowała pod wieloma pseudonimami[6] m.in. „Lady Capris”[2]. Swoje kryptonimy literacki ukrywała do tego stopnia, że sygnowane nimi publikacje nie były rozpoznawane przez bliskie jej osoby[6]. Jak przyznała w latach 30. „nie lubi osobistego kontaktu z ludźmi, a studia swe psychologiczne odbywa za pomocą niezwykle ciekawej korespondencji”[6]. Była określana za jedną z najlepszych „piszących psychologów”, w swoich utworach podejmowała tematykę osób „nieszczęśliwych, rozgoryczonych, smutnych do dna duszy”[6]. W drugiej połowie lat 30. współpracowała z pismem „Wschód”, gdzie drukowano jej artykuły i powieści[18]. Pisała do końca życia[18].

Udzielała się w działalności społecznej i charytatywnej[2]. Działała w ramach Centralnego Domu Żołnierza Polskiego im. Józefa Piłsudskiego we Lwowie, w 1921 roku została wybrana jedną z zastępczyń cywilnego zarządu pomocniczego[36]. W 1922 była członkiem wydziału Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego[37]. Była popularna w społeczności weteranów walk o niepodległość Polski[6].

Wraz z rodziną we Lwowie zamieszkiwała przy ulicy Józefa Ignacego Kraszewskiego[38][39] 19[40]. Była zamężna z dr. Zygmuntem Morgenrotem (1867-1914). Do końca życia ciężko chorowała[6][18]. Zmarła 26 maja 1938, a jej pogrzeb został zorganizowany na koszt miasta Lwowa na Cmentarzu Obrońców Lwowa[2][41]. Kondukt ulicami miasta prowadził ks. Gerard Szmyd, nad grobem przemawiali ks. Józef Panaś i kpt. Adam Świeżawski, a w ostatnim pożegniu – prócz jej ojca Tomasza – brał też udział inny weteran powstania styczniowego, Antoni Süss[18]. Została pochowana w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim[18].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Tomiki wierszy
Inne
  • Leciutki romans Pani Tuty[31]
  • Pod Szyfrą (powieść, wydana pod pseudonimem Lady Capris)[2]
  • Z „Wierszy dla Ciebie” (w: Polski łan, 1918 – Maria Konopnicka)[55]
  • List adresata nie dosięgnął (przeżycia Polaka w Legii Cudzoziemskiej) (opowiadanie, druk. w „Wschód” od nr 67/1937 do 72/1938)[6][56][57]
  • Babunia. Obrazek z roku 1863 (opowiadanie, 1938)[58]

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rok urodzenia 1880 został podany w publikacji zbiorowej ksiąg kościelnych parafii rzymskokatolickiej w Załoźcach., co jest koreluje rokiem złożenia egzaminu dojrzałości przez Marię Kazecką w 1900. Inne źródła podały rok urodzenia Marii Kazeckiej w 1887: 1, 2, 3.
  2. ↑ Wymieniona jako „Maria Kozecka”. Rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 24, s. 571, 1 sierpnia 1922. 

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Józef Białynia Chołodecki: Zakładnicy miasta Lwowa w niewoli rosyjskiej 1915-1918 (z odbitką fotograficzną zakładników. Lwów: 1930, s. 104.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Ś. p. Maria Kazecka. „Gazeta Lwowska”. Nr 120, s. 2, 29 maja 1928. 
  3. ↑ W 75. rocznicę Powstania Styczniowego. Uroczystości we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 18, s. 1, 25 stycznia 1938. 
  4. ↑ Zgon powstańca Tomasza Kazeckiego. „Gazeta Lwowska”. Nr 6, s. 2, 10 stycznia 1939. 
  5. ↑ Z ksiąg kościelnych parafii rzymskokatolickiej w Załoźcach. Ochrzczeni – indeks nazwisk część 3. 5 sierpnia 2013. [dostęp 2015-02-20].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Nowa powieść Wschodu: pt. „List adresata nie dosiegnał”. Autorka: Maria Kazecka. „Wschód”. Nr 66, s. 3, 20 listopada 1937. 
  7. ↑ Nazwiska pojawiające się w dziennikach Marii Inlender (1901-1907). czapska.com.pl. [dostęp 2015-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 grudnia 2014)].
  8. ↑ Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 186, s. 2, 7 lipca 1900. 
  9. ↑ Kronika. Egzamin dojrzałości. „Gazeta Lwowska”. Nr 158, s. 3, 13 lipca 1900. 
  10. ↑ Przed premierą maryonetek. „Gazeta Lwowska”. Nr 284, s. 4, Nr 284 z 14 grudnia 1911. 
  11. ↑ Kronika. Żywy dziennik. „Gazeta Lwowska”. Nr 99, s. 3, 2 maja 1911. 
  12. ↑ Kronika. Żywy dziennik. „Gazeta Lwowska”. Nr 103, s. 3, 6 maja 1911. 
  13. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 91, s. 3, 23 kwietnia 1909. 
  14. ↑ Kronika. Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Literatów i Artystów Polskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 292, s. 3, 19 grudnia 1907. 
  15. ↑ „Kurjer Lwowski”. Nr 593, s. 3, 20 grudnia 1907. 
  16. ↑ Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 180, s. 3, 21 kwietnia 1911. 
  17. ↑ Kronika.. „Gazeta Lwowska”. Nr 168, s. 3, 24 lipca 1913. 
  18. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p † Maria Kazecka. „Wschód”. Nr 85, s. 10, 30 maja 1938. 
  19. ↑ a b c d Rola kobiet w Armii Ochotniczej 1920 r.. „Wschód”. Nr 60, s. 7, 20 września 1937. 
  20. ↑ a b Marcin Hałaś: Władysław Targalski – lwowskie orlę i śląski powstaniec. [dostęp 2015-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-20)].
  21. ↑ Irena Łozińska. Z wizytą u kobiet. Kobiety Lwowa. „Świat”. Nr 21, s. 16, 27 maja 1933. 
  22. ↑ Marya Kazecka. „Nowości Illustrowane”. Nr 18, s. 16, 30 kwietnia 1910. 
  23. ↑ Babunia (Z książki o wojnie). „Gazeta Lwowska”. Nr 160, s. 1, 13 lipca 1919. 
  24. ↑ Listy do Kesser. „Gazeta Lwowska”. Nr 51, s. 1, 3 marca 1920. 
  25. ↑ Listy do Kesser. „Gazeta Lwowska”. Nr 53, s. 1, 5 marca 1920. 
  26. ↑ Listy do Kesser. „Gazeta Lwowska”. Nr 55, s. 1, 7 marca 1920. 
  27. ↑ Listy do Kesser. „Gazeta Lwowska”. Nr 57, s. 1, 10 marca 1920. 
  28. ↑ Poprzez róże.... „Gazeta Lwowska”. Nr 88, s. 5, 17 kwietnia 1925. 
  29. ↑ V. Artykuły i wzmianki w czasopismach. Rok 1926. W: "Rocznik Kasprowiczowski". Poznań: Zarząd Miejski w Poznaniu, 1936, s. 208.
  30. ↑ Bibliografia. Joseph Conrad w Polsce. Materiały bibliograficzne. „Ruch Literacki”. Nr 9, s. 283, Listopad 1932. 
  31. ↑ a b Nowe wydawnictwa. „Świat Kobiecy”. „Prawda”. Nr 4, s. 7, 22 stycznia 1928. 
  32. ↑ Stanisław Nicieja. Nikt nie obronił obrońcy Lwowa. „Indeks”. Nr 9–10 (103–104), s. 27, Listopad – grudzień 2009. Uniwersytet Opolski. ISSN 1427-7506. 
  33. ↑ Stanisław Nicieja. Czyn i legenda Orląt Lwowskich. „Lwowskie Spotkania”. Nr 5-6, s. 23, 2005. 
  34. ↑ Stanisław Nicieja: 80. rocznica. Legenda Orląt Lwowskich. [dostęp 2015-02-20].
  35. ↑ „Orlątko”......znalezione w sieci...czyn i legenda Orląt Lwowskich. niepoprawni.pl, 23 listopada 2013. [dostęp 2015-02-20].
  36. ↑ Centralny dom żołnierza polskiego im. Józefa Piłsudskiego. „Gazeta Lwowska”. Nr 64, s. 3, 19 marca 1921. 
  37. ↑ Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów na terenie województwa lwowskiego. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1930, s. 30.
  38. ↑ Stanisław Nicieja: Legenda Lwowskich Orląt. [dostęp 2015-02-20].
  39. ↑ Muzeum Lwowa i Kresów. muzeumlwowa.pl, 27 listopada 2014. [dostęp 2015-02-20].
  40. ↑ Spis członków i delegatów Galicyjskiego Towarzystwa Łowieckiego. Lwów: 1914, s. 34.
  41. ↑ Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie.
  42. ↑ Notatki literacko-naukowe. Nowe wydawnictwa. „Gazeta Lwowska”. Nr 116, s. 3, 21 maja 1903. 
  43. ↑ Kędy milczy słońce. google.pl. [dostęp 2015-02-20].
  44. ↑ Kędy milczy słońce. worldcat.org. [dostęp 2015-02-20].
  45. ↑ Akwarelle. opac.ciniba.edu.pl. [dostęp 2015-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lutego 2015)].
  46. ↑ Akwarelle. google.pl. [dostęp 2015-02-20].
  47. ↑ Akwarele. worldcat.org. [dostęp 2015-02-20].
  48. ↑ Sztuka i literatura. Piśmiennictwo – Marya Kazecka „Poezye” (recenzja). „Słowo Polskie”. Nr 27, s. 7, 17 stycznia 1906. 
  49. ↑ Lwowscy nakładcy poezji młodopolskiej (1889–1918). s. 3.
  50. ↑ Utwory poetyckie wierszem i prozą. worldcat.org. [dostęp 2015-02-20].
  51. ↑ Marian Tyrowicz: Wspomnienia o życiu kulturalnym i obyczajowym Lwowa 1918–1939. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 30. ISBN 83-04-03248-1.
  52. ↑ Kwiaty dalekie. opac.ciniba.edu.pl. [dostęp 2015-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lutego 2015)].
  53. ↑ Kwiaty dalekie. google.pl. [dostęp 2015-02-20].
  54. ↑ Kwiaty dalekie. worldcat.org. [dostęp 2015-02-20].
  55. ↑ Polski łan: 1918. worldcat.org. [dostęp 2015-02-20].
  56. ↑ Maria Kazecka. List adresata nie dosięgnął (przeżycia Polaka w Legii Cudzoziemskiej). „Wschód”. Nr 67, s. 4, 30 listopada 1937. 
  57. ↑ Maria Kazecka. 6) List adresata nie dosięgnął (Przeżycia Polaka w Legii Cudzoziemskiej). „Wschód”. Nr 72, s. 6, 20 stycznia 1938. 
  58. ↑ Maria Kazecka. Babunia. Obrazek z roku 1863. „Wschód”. Nr 73, s. 9, 30 stycznia 1938. 
  59. ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_Kazecka&oldid=71856644”