Mleczaj lśniący
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj lśniący |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius albocarneus Britzelm Bot. Zbl. 62: 309 (1895) | |
| Zasięg | |
 Zasięg występowania w Europie i Azji | |
.JPG)
Mleczaj lśniący (Lactarius albocarneus Britzelm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek ten został zdiagnozowany taksonomicznie przez Maxa Britzelmayra w „Botanisches Zentralblatt” z 1895.
Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998[2]. Synonimy łacińskie[3]:
- Lactarius albocarneus Britzelm. 1895 var. albocarneus
- Lactarius albocarneus var. glutinovirens (J. Blum) Bon 1985
- Lactarius glutinopallens F.H. Møller & J.E. Lange 1940
- Lactarius glutinopallens F.H. Møller & J.E. Lange 1940 var. glutinopallens
- Lactarius glutinopallens var. glutinovirens J. Blum 1976
- Lactifluus albocarneus (Britzelm.) Kuntze 1898
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnicy 3–7 cm, u dojrzałych owocników płaski i nieco wklęsły na środku, na obrzeżach zazwyczaj pofalowany. Brzeg u młodych owocników podwinięty, u starszych wyprostowany. Powierzchnia o barwie jasnej, żółtawoszarej lub szarocielistej, u młodych owocników zazwyczaj z fioletowawym odcieniem, u starszych ochrowa, a miejscami nawet brązowoszara. Po uciśnięciu zmienia barwę na czarniawoszarą. Brzeg nieco jaśniejszy. Powierzchnia kapelusza jest silnie śluzowata i lepka, podczas suszy błyszcząca lub srebrzysto oszroniona. Cały owocnik wydziela mleczko, u młodych owocników obficie, u starszych słabo. Jest ono białe, w pierwszej chwili gorzkie, potem ostre i piekące[2].
Blaszkowy, blaszki dość rzadkie, czasami rozwidlające się, wąskie. Początkowo są białokremowe, później jasno szarobrązowe[2].
Wysokość 5-6 cm, grubość 1-1,2 cm, początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia o barwie od białej do białawopłowej, zwykle z rudawym odcieniem. Podobnie jak kapelusz jest silnie śluzowaty[2].
Zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Barwa biała do białopłowej, miejsca uszkodzone u starszych okazów stają się jasnożółtawe. W smaku jest gorzki i piekący[2].
U młodych okazów wydziela się obficie, u starszych słabo. Jest białe, w pierwszej chwili gorzkie, później ostre w smaku[2].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki elipsoidalne, o wymiarach 9–10 × 7–8 μm, pokryte brodawkami połączonymi listewkami tworzącymi bardzo słabo widoczny siateczkowaty wzór, amyloidalne. Podstawki o rozmiarach 45–50 × 9–11 μm. Cystydy dość rzadkie, o wąskowrzecionowatym kształcie i rozmiarach 60–70×5–8 μm[2].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje tylko w Europie[4]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Niemczech, Litwie, Norwegii, Holandii, Finlandii[6].
Organizmy mikoryzowy, rozwijający się w glebie w lasach iglastych, zwłaszcza w obecności jodeł, wyłącznie na wapiennych glebach. Wytwarza owocniki od lipca do października[7].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- mleczaj lepki (Lactarius uvidus). Jego mleczko na powietrzu zmienia barwę na fioletową,
- mleczaj niebieskawy (Lactarius trivialis). Jego mleczko na powietrzu żółknie[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-10-27].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 414. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.