Nowosady (powiat hajnowski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nowosady
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

hajnowski

Gmina

Hajnówka

Liczba ludności (2012)

263[2]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

17-200[3]

Tablice rejestracyjne

BHA

SIMC

0029848[4]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Hajnówka
Mapa konturowa gminy wiejskiej Hajnówka, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowosady”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Nowosady”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Nowosady”
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego
Mapa konturowa powiatu hajnowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Nowosady”
Ziemia52°47′47″N 23°36′41″E/52,796389 23,611389[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Nowosady – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Hajnówka[5][4]. Od północy styka się bezpośrednio ze wsią Zwodzieckie, od wschodu ze wsią Sorocza Nóżka.

Wieś królewska ekonomii brzeskiej położona była w końcu XVIII wieku w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Wzdłuż wsi rozciąga się (obecnie nieczynna) stacja kolejowa Nowosady. W Nowosadach mieści się tartak, ponadto w pobliżu wsi znajdowało się Zespołowe Gospodarstwo Rolne.

We wsi działa zbór Kościoła Zielonoświątkowego[7]. Prawosławni mieszkańcy należą do parafii Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Dubinach, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii św. Jana Chrzciciela w Narewce.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś biegnie droga wojewódzka nr 685 prowadząca z Hajnówki do Białegostoku[8].

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Nowosady[5][4][9]
SIMC Nazwa Rodzaj
0029854 Dubińska Ferma przysiółek
0029860 Przechody przysiółek
0029877 Smolany Sadek przysiółek
0029883 Sorocza Nóżka przysiółek
0029890 Zwodzieckie przysiółek

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wjazd do dawnego ZGR

Pierwsze wzmianki o wsi Nowosady w pobliżu wsi Dubiny pochodzą z 1703 roku (Rękopis Nr D.A. 11518, Wilno 1786). Do roku 1795 Nowosady wchodziły w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego będącego częścią I Rzeczypospolitej, w latach 1795–1807 należały do Królestwa Prus, 1807–1920 – do Carskiej Rosji, a następnie do Polski. W latach 1939–1941 była okupowana przez Związek Radziecki, a w latach 1941–1944 przez III Rzeszę. Podczas II wojny światowej wieś nie była pacyfikowana[8].

W XIX wieku Nowosady należały do gminy Masiewo.

W roku 1936 pojawili się we wsi zielonoświątkowcy[10].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Wjazd od strony Hajnówki (2012)

W roku 1786 w Nowosadach było 93 mieszkańców. W spisie z 1861 roku było 300 mieszkańców, a w roku 1911 – 470 mieszkańców[8].

Według spisu ludności z 30 września 1921 roku w Nowosadach mieszkało 308 osób w 81 domach, 146 osób podało narodowość polską, 159 – białoruską, 3 – narodowość żydowską[11]. 300 osób było wyznania prawosławnego, 2 osoby były wyznania rzymskokatolickiego, 6 zadeklarowało przynależność do wyznania mojżeszowego[11].

Według stanu z 31 grudnia 2012 w Nowosadach mieszkało 282 stałych mieszkańców[12].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

W ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wpisane zostały następujące obiekty:[13]

  • drewniany dom nr 48 z częścią gospodarczą, 4 ćw. XIX w.
  • drewniany dom nr 67, 4 ćw. XIX w.
  • drewniany dom 91 z 1905 r.
  • drewniany dom nr 94 z lat 20 XX w.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 89727
  2. ↑ Strona gminy. Statystyka ludności na 31.12.2015 [dostęp 2021-01-08]
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 829 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 106.
  7. ↑ Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2023-08-08].
  8. ↑ a b c Portret wsi Nowosady, Kurier Hajnowski, 4 kwietnia 2006, s. 6.
  9. ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
  10. ↑ Leszek Jańczuk. Chrześcijanie Wiary Ewangelicznej na Podlasiu w latach 1928–1953. „Studia Theologica Pentecostalia”. 1, s. 116–117, 2013. WSTS. ISSN 2300-729X. 
  11. ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5, Województwo białostockie, 1924, s. 9.
  12. ↑ Statystyka ludności na 31 grudnia 2012 r.. Urząd Gminy Hajnówka. [dostęp 2013-09-15].
  13. ↑ Gmina Hajnówka Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Biała Podlaska: Gmina Hajnówka, 1998-1999, s. 45.
Gmina Hajnówka
Wsie
Kolonia
Osady
Integralne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nowosady_(powiat_hajnowski)&oldid=72572956”