Orle Wielkie
52°38′02″N 16°18′48″E/52,633889 16,313333| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
ok. 220 |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-412[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PMI |
| SIMC |
0581280 |
Położenie na mapie gminy Chrzypsko Wielkie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego  | |
| 52°38′02″N 16°18′48″E/52,633889 16,313333[1]
| |
Orle Wielkie – niewielka wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Chrzypsko Wielkie.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Orle należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[3]. Orle należało do okręgu sierakowskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Srzodka (Śródka), którego właścicielem był wówczas Zeidlitz[3]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 127 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 12 dymów (domostw)[3].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
14 września 1906 roku w Orlu Wielkim, w części wsi o nazwie Orle Młyn, w rodzinie właściciela młyna i gospodarstwa (104 morgi) Jana i Władysławy z d. Fisher, urodził się por. rez. Edward Urban. Miał siedmioro rodzeństwa. W latach 1926–1929 studiował na Uniwersytecie Poznańskim. W 1931 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. Podczas ćwiczeń rezerwy był dowódcą plutonu. Awans na podporucznika rezerwy otrzymał ze starszeństwem od 1 stycznia 1933 roku oraz przydział do 58 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. W 1934 roku z zaliczeniem jednego roku ze studiów na UP rozpoczął studia na Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu. Dyplom nauk handlowych uzyskał w czerwcu 1936 roku. Tego samego roku wyjechał do Łucka (ówcześnie stolicy województwa wołyńskiego), gdzie objął posadę profesora języka polskiego w gimnazjum. Po przeprowadzce na Kresy z pewnością otrzymał zmianę przydziału wojskowego. Podczas ostatniego pobytu w Orlu Młynie w sierpniu 1939 roku był namawiany przez rodzinę do pozostania w domu, pomimo nalegań wrócił do Łucka.
Nie są znane okoliczności, w jakich dostał się do niewoli sowieckiej. Na początku marca 1940 roku rodzice otrzymali od niego kartkę ze „Wschodu” (obecnie zaginiona) z informacją, że jest zdrowy i czuje się dobrze. Kartka ta była ostatnim znakiem życia. Po odkryciu przez Niemców w 1943 roku grobów polskich oficerów w Katyniu rodzina domyślała się, że został tam zamordowany. Przeczucia bliskich zostały potwierdzone dopiero na początku lat 90. minionego stulecia po zakupieniu książki z Listą Katyńską, gdzie odnotowano jako miejsce śmierci nie Katyń a Charków. Wojenne losy Edwarda Urbana musiały wyglądać następująco. Po 17 września 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie specjalnym NKWD w Starobielsku, skąd w kwietniu lub pierwszej połowie maja 1940 roku został przewieziony do Charkowa i tam zamordowany. Jego ciało wrzucono do zbiorowego dołu śmierci na przedmieściach Charkowa. W listopadzie 2007 roku ppor. rez. Edward Urban został awansowany pośmiertnie na stopień porucznika.[4]
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
![Obelisk ku pamięci zamordowanego przez NKWD por Edwarda Urbana urodzonego w Orlu Wielkim[5]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Obelisk_upami%C4%99tniaj%C4%85cy_zamordowanego_przez_NKWD_por._Edwarda_Urbana_Orle_Wielkie.jpg/200px-Obelisk_upami%C4%99tniaj%C4%85cy_zamordowanego_przez_NKWD_por._Edwarda_Urbana_Orle_Wielkie.jpg)
Obelisk ku pamięci zamordowanego przez NKWD por Edwarda Urbana urodzonego w Orlu Wielkim[5] -
Obelisk ku pamięci druhów strażaków OSP Orle Wielkie, ustanowiony w 90 rocznicę istnienia OSP 1930-2020 -
![Remiza OSP Orle Wielkie wraz z świetlicą wiejską i wiatą grilową[6][7]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Remiza_OSP_Orle_Wielkie_wraz_z_%C5%9Bwietlic%C4%85_wiejsk%C4%85_i_wiat%C4%85_grilow%C4%85.jpg/200px-Remiza_OSP_Orle_Wielkie_wraz_z_%C5%9Bwietlic%C4%85_wiejsk%C4%85_i_wiat%C4%85_grilow%C4%85.jpg)
-
Bocian na budynku stacji transformatorowej w Orlu Wielkim
![Obelisk ku pamięci zamordowanego przez NKWD por Edwarda Urbana urodzonego w Orlu Wielkim[5]](/wiki/Plik:Obelisk_upami%C4%99tniaj%C4%85cy_zamordowanego_przez_NKWD_por._Edwarda_Urbana_Orle_Wielkie.jpg)
![Remiza OSP Orle Wielkie wraz z świetlicą wiejską i wiatą grilową[6][7]](/wiki/Plik:Remiza_OSP_Orle_Wielkie_wraz_z_%C5%9Bwietlic%C4%85_wiejsk%C4%85_i_wiat%C4%85_grilow%C4%85.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93539
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 886 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowica, 1846, s. 255.
- ↑ Redakcja, Władysław Chojan i Edward Urban - ocaleni z niepamięci [online], Szamotuły Nasze Miasto, 21 kwietnia 2014 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- ↑ Redakcja, Odsłonięcie obelisku por. rez. Edwarda Urbana [online], Międzychód Nasze Miasto, 23 września 2017 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- ↑ Redakcja, Otwarcie świetlicy w Orlu Wielkim [online], Międzychód Nasze Miasto, 17 grudnia 2016 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- ↑ Redakcja, Dożynki Gminne w Orlu Wielkim: Mieszkańcy przystroili całą wieś [ZDJĘCIA] [online], Międzychód Nasze Miasto, 28 sierpnia 2017 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- Siedziba gminy: Chrzypsko Wielkie
| Wsie | |
|---|---|
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
