Przejdź do zawartości

Philesiaceae

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Philesiaceae
Ilustracja
Philesia magellanica
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

liliowce

Rodzina

Philesiaceae

Nazwa systematyczna
Philesiaceae Dumort.
Anal. Fam. Pl.: 53, 54, 97 (1829)[3]
Typ nomenklatoryczny

Philesia Comm. ex Juss.[4]

Synonimy
  • Lapageriaceae Kunth[3]
Philesia magellanica
Lapageria rosea

Philesiaceae Dumort. – rodzina roślin jednoliściennych zaliczana do rzędu liliowców, obejmująca dwa monotypowe rodzaje, zasiedlające południowy kraniec Ameryki Południowej[2]. Oba gatunki są uprawiane jako ozdobne w klimacie umiarkowanym ciepłym i wilgotnym. Plątawa różowa Lapageria rosea uznana została za narodowy kwiat Chile[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Zimozielone krzewy lub wijące liany[3][5].
Pędy
Rośliny tworzą krótkie, podziemne, drewniejące kłącza. Pędy naziemne silnie rozgałęzione, przeważnie zdrewniałe, wzniesione lub wijące[3][5].
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, naprzemianległe lub skrętoległe[3], zwykle ułożone w jednej płaszczyźnie[5]. Liście siedzące lub krótkoogonkowe, u nasady tworzące pochwę liściową[3]. Blaszki liściowe proste, jajowate lub lancetowate, całobrzegie, niekiedy zwinięte na brzegach, ostre lub zaostrzone[6]. Użyłkowanie pierwszorzędowe równoległe, dalsze siatkowate[3][5].
Kwiaty
Kwiaty obupłciowe, promieniste, zwisające, pojedyncze lub zebrane w kwiatostan, wyrastające wierzchołkowo lub w kątach pędów. Okwiat pojedynczy. Listki okwiatu położone w dwóch okółkach po trzy. Listki wewnętrznego okółka duże, koronopodobne, nachodzące na siebie, dzwonkowate, z miodnikami u nasady, czerwone lub białe, niekiedy biało nakrapiane. Pręciki położone w dwóch okółkach po trzy. Nitki pręcików nitkowate, wolne lub zrośnięte w dolnej połowie. Główki pręcików dwupylnikowe. Słupek zbudowany z trzech zrośniętych owocolistków. Zalążnia górna, jednokomorowa. Szyjka słupka wzniesiona, nitkowata. Znamię słupka główkowate. Zalążki anatropowe lub amfitropowe, powstające w dwóch rzędach ze ściennych łożysk[3].
Owoce
Kuliste lub jajowate, czerwone jagody[6]. Nasiona kuliste, żółtobrązowe[3].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Rozwój
Pnące chamefity lub nanofanerofity[7].
Siedlisko
Lasy iglaste i bukanowe[3].
Cechy fitochemiczne
Rośliny zaliczane do tej rodziny zawierają saponiny[3].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna i relacje filogenetyczne w obrębie liliowców według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Grupa siostrzana dla Ripogonaceae w obrębie liliowców w kladzie jednoliściennych[2].

liliowce


korsjowate Corsiaceae



Campynemataceae






Petermanniaceae




zimowitowate Colchicaceae



krasnolicowate Alstroemeriaceae






melantkowate Melanthiaceae




liliowate Liliaceae




kolcoroślowate Smilacaceae




Philesiaceae



Ripogonaceae








Pozycja rodziny w innych systemach

W systemie Cronquista z roku 1982 rodzaje zaliczone do tej rodziny włączone zostały do rodziny kolcoroślowatych, zaliczonej do rzędu liliowców w podklasie liliowych w ramach jednoliściennych[8]. W systemie Takhtajana z roku 2008 rodzina zaliczona jest do rzędu Smilacales w nadrzędzie liliopodobnych Lilianae, podklasie liliowych w ramach jednoliściennych[9].

Podział na rodzaje[2]

Mieszańce międzyrodzajowe Lapageria i Philesia określane są nazwą ×Philageria Mast.[7]

Niekiedy do rodziny zalicza się dwa inne rodzaje Behnia Didr. i Geitonoplesium A.Cunn. ex R.Br.[7][10], według systemu APG III i APG IV zaliczane do rzędu szparagowców[2].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Rośliny zaliczane do tej rodziny są uprawiane jako rośliny ozdobne. Owoce plątawy różowej są jadalne[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. a b c d e f g h i j k l J.G. Conran i H.T. Clifford: Philesiaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 409-411. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).
  4. Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-04-10]. (ang.).
  5. a b c d e Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 147. ISBN 978-1842466346.
  6. a b Plantas Vasculares de la Republica Argentina. [dostęp 2011-04-10]. (hiszp.).
  7. a b c Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-04-10]. (ang.).
  8. Arthur Cronquist: An integrated system of classification of flowering plants. New York: Columbia University Press, 1981, s. 1228. ISBN 0-231-03880-1.
  9. A. L. (Armen Leonovich) Takhtadzhi͡an: Flowering plant. [New York]: Springer, 2009, s. xliv. ISBN 978-1-4020-9608-2.
  10. The Plant List (2010). Version 1.. [dostęp 2011-04-10].