Poświętne (powiat wołomiński)
Na mapach: 
52°19′43″N 21°25′24″E/52,328611 21,423333
52°19′43″N 21°25′24″E/52,328611 21,423333
| wieś | |
 Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
112 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
436[2] |
| Strefa numeracyjna |
25 |
| Kod pocztowy |
05-326[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WWL |
| SIMC |
0684286[4] |
Położenie na mapie gminy Poświętne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu wołomińskiego  | |
| 52°19′43″N 21°25′24″E/52,328611 21,423333[1]
| |
Poświętne – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Poświętne[4][5]. Wieś jest siedzibą władz gminy.
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha Biskupa Męczennika w Poświętnem[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do końca XIX w. Poświętne było w gminie Cygów i wchodziło w skład ziem należących do majątku Szymanowskich[7]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa siedleckiego.
Obiekty[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajdują się:
- Murowana kapliczka przydrożna z ok. połowy XIX wieku. Wewnątrz znajduje się XVIII wieczna rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego.
- Na cmentarzu znajduje się grób rodziny Lelewelów, dawnych właścicieli pobliskiej Woli Cygowskiej. W samej Woli Cygowskiej zasłużonym mieszkańcom: Protowi Lelewelowi (1790–1884) – właścicielowi wsi oraz Joachimowi Lelewelowi (1786–1861) – historykowi, profesorowi Uniwersytetu Wileńskiego i Warszawskiego, politykowi, ideologowi demokracji polskiej, członkowi Rządu Narodowego w powstaniu listopadowym, poświęcono w dowód pamięci tablice pamiątkowe.
- Parafia i kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha Biskupa Męczennika erygowana 1 marca 1527 przez biskupa płockiego Rafała Leszczyńskiego jeszcze jako w Cygowie. Dopiero później część wsi z kościołem zaczęto nazywać Poświętne. Pierwszą świątynię ufundowali Maryna Ronczajska i jej synowie Andrzej i Stanisław, właściciele dzisiejszej wsi Ręczaje. W 1755 r. wichura niszczy kościół. Nowy, drewniany ufundował w 1762 właściciel Cygowa i cześnik ziemi warszawskiej Dyzma Szymanowski. Był współkolatorem wraz z wojewodą wileńskim Karolem Stanisławem Radziwiłłem. Do ołtarza głównego ofiarował obraz włoskim malowaniem w cieniu Crucifixi Domini bardzo prześliczny, kupiony od pijarów za 40 dukatów[8]. W podziemiach kościoła pochowani zostali Dyzma Szymanowski, jego syn, Teodor oraz wnuk, Feliks Szymon. We wrześniu 1939 kościół spłonął wraz z całą wsią podczas niemieckiego bombardowania. W 1940 ks. Piotr Zajkowski zbudował tymczasową kaplicę. W latach 1976–1979 trwała budowa dzisiejszego kościoła przez ks. prałata Mariana Pełkę. Został on poświęcony 27 czerwca 2004 przez ks. bp Kazimierza Romaniuka.
- Tablica upamiętniająca Józefa i Józefę Dmochów oraz Jana Kowalskiego, którzy w 1943 zostali zabici przez Niemców za pomaganie Żydom w okolicznym Helenowie[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 109142
- ↑ Wieś Poświętne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-06], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 957 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Cygów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 722.
- ↑ Materiały do dziejów Ziemi Płockiej. Z archiwaliów diecezjalnych płockich XVIII wieku, Wyd. M. M. Grzybowski, Płock 1996
- ↑ Upamiętnienie Józefy i Józefa Dmochów oraz Jana Kowalskiego - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl, 2022 [dostęp 2023-04-02] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Poświętne (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 853.
- http://poswietne.archiwa.org/