Polskie komputery
Polskie komputery – ogół komputerów produkowanych w Polsce. Ten artykuł zawiera odnośniki do komputerów posiadających własne artykuły na Wikipedii oraz wzmianki i krótkie informacje na temat tych nie posiadających jeszcze swojego artykułu. Mimo XXI wieku wciąż odnajdywane są komputery wyprodukowane w Polsce o których publicznie niewiele było wiadomo, zwłaszcza nie było informacji w Internecie czy nawet w źródłach tradycyjnych[1].
Pierwszy komputer[edytuj | edytuj kod]
Określenie, który komputer był pierwszym opracowanym w Polsce, zależy od przyjętych kryteriów. Przyjmuje się, że pierwszą maszyną przekaźnikową był GAM-1[2].
Komputery produkcji Elwro[edytuj | edytuj kod]
Od Odry przez Elwro 700 Solum na Elwro 801AT kończąc.
Komputery Meritum[edytuj | edytuj kod]
Meritum – rodzina[3] komputerów osobistych wzorowana i kompatybilna z TRS-80 produkowana przez Zakłady Urządzeń Komputerowych Mera-Elzab w Zabrzu przy współpracy firmy ITM. Zaprezentowana po raz pierwszy na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1983 roku[4].
Komputery spółki „Mikrokomputery”[edytuj | edytuj kod]
Komputery osobiste Mazovia zostały opracowane w stolicy Polski – Warszawie, w IMM[5].
Komputer Neptune-184[edytuj | edytuj kod]
Produkowany w Pracowni Elektroniki Medycznej w Warszawie. Jest to konstrukcja z 1979 co oznacza, że powstał na długo przed podejściem firm takich jak Elwro do zagadnienia mikrokomputerów[6]. Oparty o procesor 6502 (taktowany 2MHz), 16KB RAM, 16KB ROM, Wyświetlacz tekst: 25x40, dodatkowo Basic, pamięć zewnętrzna magnetofon lub stacja dyskietek[7].
Elkor-Karat[edytuj | edytuj kod]
Komputer produkowany w Gdańsku przez firmę Elkor. Zachowany egzemplarz służył jako kontroler cyfrowy chromatografu[8]. Jeden z komputerów produkowanych w Polsce o których znalezienie więcej informacji jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe[9].
PPZ Computex[edytuj | edytuj kod]
PPZ Computex miało w ofercie CS-80 PC, CS-88 PC. Podobnie jak wiele innych przedsiębiorstw mogło je tylko montować, bądź pośredniczyć w sprzedaży zestawów mikrokomputerowych[10]. CS-88 PC był zgodny z IBM PC[11].
Komputery Optimus[edytuj | edytuj kod]
Komputery Optimus to były tzw. „składaki” czyli montowane w Polsce na różnych podzespołach komputery. Firma nie produkowała płyty głównej czy innych podzespołów[12]. Podobnie jest obecnie[13][14]. W 2005 w Polsce było kilka tysięcy firm zajmujących się produkcją składaków[15].
MiSter Z80[edytuj | edytuj kod]
Produkowany przez Zakłady Elektroniki Górniczej w Tychach 1985–1989. Zastosowanie to sterownik przemysłowy[6].
Krak-86[edytuj | edytuj kod]
Komputer osobisty z procesorem 16-bitowym K1810WM86 (zgodny z 8086) skonstruowany w 1986. Pamięć Ram: 256KB (rozbudowa do 512 KB), dwie stacje tzw. mini dyskietek (zamiast 8 calowych były mniejsze 5,25 cala, 360KB). Klawiatura, monitor Neptun 156. Interfejsy: szeregowy, równoległy oraz sieciowy Ummlan. Interfejs sieciowy zgodny (warstwa fizycza) z Ethernetem (tzw. cienki Ethernet, czyli kabel koncentryczny 50ohm). Opracowany przy współpracy z AGH interfejs sieciowy umożliwiał transmisję z prędkościami 1Mbps lub 10Mbps w wersji B.
Wyprodukowano ok. 50 szt. komputera (seria informacyjna), w latach 1986–1987. Seria produkcyjna miała wynosić 1000 egzemplarzy rocznie, od 1988. Dodatkowo miano rozbudować komputer o kolorowy monitor i twardy dysk.
Umożliwiał uruchomienie DOSa dla IBM XT. Jednak miał wykorzystywać znacznie nowocześniejszy system, opracowany w Polsce – IPIX, który był wielodostępowy i wielozadaniowy, zgodny z ideą Unixa[16].
Krak-86 był szybszy od IBM XT. Prawie wszystkie podzespoły (poza jednym – kontrolerem dysków elastycznych) nie pochodziły ze strefy dolarowej (były dostępne w krajach RWPG)[17].
Mikrokomputer Agat[edytuj | edytuj kod]
Był wykorzystywany podczas międzynarodowego programu kosmicznego Wega do zapisu wyników badania komety Halleya. Twórcą jest inżynier Jacek Kiełczewski, a klawiatury inżynier Kazimierczuk. Pierwszy ukończono w listopadzie 1984. Komputery powstawały w Warszawie, w Zakładzie Elektroniki Profesjonalnej, na ulicy Kobielskiej 73. Można było dopasować komputer do wymagań klienta. Mimo braku współpracy z przemysłem, wsparcia podczas projektowania przez instytuty oraz produkcji rzemieślniczej sprzedano 200 sztuk tego komputera. Cena wynosiła 1,27 miliona złotych.
Dane techniczne:
- Z-80A, mikroprocesor
- 64 KB pamięci, możliwość zwiększenia do 0,5 MB
- Systemy operacyjne: CP/M, ISIS
- Oprogramowanie zgodne z oprogramowaniem pozostałych komputerów z CP/M
- Urządzenia zgodne: monitor, dziurkarka, czytnik taśmy, drukarka, połączenie RS 232C
- Dodatkowo wejście i wyjście modemowe, oraz wejście i wyjście analogowe
- Pamięć masowa: Dyskietki 5 1/4 i 8 cali, pamięć kasetowa
- Do komputera istniała możliwość dołączenia 16 dodatkowych terminali
- Konstrukcja była modułowa w postaci pakietów eurocard 100 na 160 mm
MSK Impol-1[edytuj | edytuj kod]
Komputer oparty o Z80, z możliwością instalacji kart (m.in. znana jest karta procesorowa, oraz karta RAM, oparta o SRAM). 3 Porty szeregowe, jeden równoległy[22].
Komputery z procesorami z Polski[edytuj | edytuj kod]
MCY7880[edytuj | edytuj kod]
Jedynym produkowanym wielkoseryjnie w Polsce mikroprocesorem był MCY7880. Współcześnie (2018) powstał wykorzystujący ten procesor komputer autorstwa Macieja Fajfera[23].
Komputery oparte o ten procesor powstawały także wcześniej, jak choćby Elwro 500 czy też prototypowe Elwro 600, albo MIKROSTER MSA-80[24].
Komputery produkowane w Chinach dla polskich producentów[edytuj | edytuj kod]
EMIX[edytuj | edytuj kod]
Przedsiębiorstwo Zagraniczne Wielobranżowe EMIX miało w ofercie co najmniej 2 komputery: EMIX II (Apple II) oraz EMIX 86 (IBM PC/XT). Podobnie jak wiele innych przedsiębiorstw mogło je tylko montować, bądź pośredniczyć w sprzedaży zestawów mikrokomputerowych[25].
Krüger&Matz[edytuj | edytuj kod]
Marka Krüger&Matz należy do firmy Lechpol Electronics. W czasach istnienia większości producentów oraz firm montujących komputery w Polsce, firma ta zajmowała się oferowaniem głównie na sprzedaż układów scalonych do wchodzących w Polsce systemów telewizyjnych PAL – SECAM oraz fonii do odbiorników radiowych i telewizyjnych[26][27].
Współczesność[edytuj | edytuj kod]
Obecnie komputery są czasem montowane w Polsce z różnych podzespołów i sprzedawane pod własną nazwą. Tak robią firmy z Polski jak AB, Action, NTT czy Vobis. Firma Action dostarczyła prawie 17 ton serwerów dla CERN. Wykorzystywanych do przetwarzania i analizy danych z Wielkiego Zderzacza Hadronów[28]. W Polsce są produkowane pamięci Ram i dyski SSD pod marką Goodram, przez Wilk Elektronik. Firma Madex produkuje tzw. skrętkę, czyli kabel do Ethernetu[29]. Dodatkowo produkowane są listwy przepięciowe np. Elgotech[30]. Jest także (ale w postaci wsadu tzw, IPCore np. do FPGA) procesor z Polski, opracowany przez DCD (Digital Core Design)[31].
W Polsce produkowane są także manipulatory, dżojstiki, np. przez firmę Matt[32]. Są to dżojstiki na port cyfrowy DB9 (np. komputery Atari, Elwro 800 Junior), ale istnieje możliwość podłączenia ich pod USB, za pomocą adaptera[33].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Retromaniak: Marcin i polskie komputery ratowane od zapomnienia www.dobreprogramy.pl
- ↑ POCZĄTEK 23 grudnia 1948 r. Seminarium naukowe Państwowego Instytutu Matematycznego na temat ewentualnej budowy w Polsce elektronowych maszyn liczących i powołanie Grupy Apara... [online], slidegur.com [dostęp 2018-08-03].
- ↑ BASIC – Meritum. Podręcznik programowania i użytkowania nr 44990001. Zakłady Urządzeń Komputerowych Mera–Elzab.
- ↑ Bartłomiej Kluska, Automaty liczą. Komputery PRL, Gdynia: Novae Res – Wydawnictwo Innowacyjne, 2013, ISBN 978-83-7722-767-1, OCLC 852954754.
- ↑ 50 lat polskich komputerów. Historia romantyczna. imm.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-10)].. dr inż. Wojciech Nowakowski, www.imm.org.pl (pdf)
- ↑ a b HISTORIA – Polskie Komputery [online], polskiekomputery.pl [dostęp 2018-08-03] (pol.).
- ↑ Identyfikacja klawiatury kontaktronowej – "NEPTUN PEM" [online], www.elektroda.pl [dostęp 2018-08-03] (pol.).
- ↑ Elkor Karat. Facebook
- ↑ Retromaniak: Marcin i polskie komputery ratowane od zapomnienia – blogi użytkowników portalu dobreprogramy [online], www.dobreprogramy.pl [dostęp 2018-08-03] (pol.).
- ↑ Komputery osobiste w Polsce, [w:] Krzysztof Marasek, Krzysztof Kuryłowicz, Dariusz Marasek, Komputery osobiste, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987, ISBN 83-206-0758-2.
- ↑ epocalc – Computer models database [online], www.epocalc.net [dostęp 2019-02-21].
- ↑ Strona domowa Janusza Ganczarskiego [online], januszg.hg.pl [dostęp 2018-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-02].
- ↑ DIAMOND AH81T i3-4170/4GB/1TB/GT740/W10H – Optimus [online], optimus.pl [dostęp 2018-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-02] (pol.).
- ↑ Optimus Komputery [online], optimus.pl [dostęp 2018-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-02] (pol.).
- ↑ Koniec świata składaczy – WPROST.pl [online], www.wprost.pl [dostęp 2018-08-03] (pol.).
- ↑ Upadek techniki Krakowa: Krakowski przemysł elektrotechniczny – MERA-KFAP [online], upadektechnikikrakowa.blogspot.com [dostęp 2018-08-03].
- ↑ „Młody Technik” 1986, numer 9, str. 11
- ↑ Agat – zapomniany polski 8-bitowiec [online], vipmultimedia.pl [dostęp 2018-08-07] (pol.).
- ↑ Przegląd Tygodniowy (20/86)
- ↑ Biuletyn Polskiego Towarzystwa Informatycznego (29-30/84)
- ↑ „Komputer szyty na miarę”, Polska Kronika Filmowa
- ↑ MSK Impol-1 [online], speccy.pl [dostęp 2024-04-25].
- ↑ MCY7880 i układ mikroprocesorowy na polskich elementach – 8 [online], www.elektroda.pl [dostęp 2018-12-11] (pol.).
- ↑ Retrokolekcja.pl [online], retrokolekcja.pl [dostęp 2018-12-11].
- ↑ Komputery osobiste w Polsce, [w:] Krzysztof Marasek, Krzysztof Kuryłowicz, Dariusz Marasek, Komputery osobiste, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987, ISBN 83-206-0758-2.
- ↑ Lechpol company | Lechpol – Dystrybutor elektroniki [online], www.lechpol.eu [dostęp 2019-02-21] (ang.).
- ↑ Firma Lechpol Electronics | Lechpol – Dystrybutor elektroniki [online], www.lechpol.eu [dostęp 2019-02-21] (pol.).
- ↑ Action: rekordowa dostawa serwerów dla CERN – crn.pl [online], www.crn.pl [dostęp 2018-08-07] (pol.).
- ↑ Wszystko Co Polskie – pokazujemy POLSKIE firmy: Komputer produkcji polskiej – czy to możliwe? [online], wszystkocopolskie.blogspot.com [dostęp 2018-08-07].
- ↑ Urządzenia zabezpieczające [online], www.elgotech.pl [dostęp 2018-08-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-06] (pol.).
- ↑ Digital Core Design. oficjalna strona (ang.)
- ↑ Joysticki – Joysticki i joypady do retro gier i konsol [online], www.retrojoysticki.com.pl [dostęp 2018-12-31].
- ↑ Used RetroFun Connect joystick mouse Amiga Atari Commodore to PC USB – UBB.threads [online], www.ubbcentral.com [dostęp 2018-12-31] (ang.).