Przyroda (Poznań)
 Ulica Ognik na osiedlu ks. Jerzego Popiełuszki wybudowana na terenie dawnego osiedla Przyroda (2016) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto | |
| Dzielnica | |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′28,6″N 16°52′12,2″E/52,407944 16,870056
| |
Przyroda (także: Abisynia – jednak odrębna od innej Abisynii, czyli osiedla Nowy Grunwald) – ostatecznie zlikwidowane w 1965 slumsowe osiedle w Poznaniu (16–25 hektarów) zlokalizowane pomiędzy ulicami Marcelińską, Swobodą, Bukowską i Bułgarską[1].
Początkowo, w latach 1913–1914, Niemcy utworzyli tu dla siebie ogród działkowy Schebengarten. Niektórzy z Polaków, których zatrudniono przy budowie, otrzymali niewielkie skrawki ziemi do swojej dyspozycji. Po 1918 Polacy przejęli praktycznie całość ogrodu[2].
Potocznie nazywane Przyrodą osiedle było jednym z kilku, jakie powstały w mieście w początku lat 30. XX wieku z przeznaczeniem dla ubogich i bezrobotnych. Osiedleńcy wybierali wówczas tereny o nieuregulowanym statusie prawnym i własnościowym, co miało również miejsce w przypadku osiedla przy Alei Bułgarskiej. Ziemia ta należała do Brandta, Niemca, który uciekł z Polski po powstaniu wielkopolskim i zaprzestał regulowania zobowiązań podatkowych, w związku z czym miasto zamierzało przejąć te działki, ale dążyło do tego dość opieszale. Pierwsze budynki w formie szałasów postawiono tu już w 1928 przy altanach ogrodów działkowych Gród Przemysława. Najbardziej pokaźna grupa osób (około 400) zamieszkała na Przyrodzie dopiero w 1937, po zlikwidowaniu nielegalnego osiedla biedoty na terenach dawnego Wesołego Miasteczka PeWuKi[1].
Osiedle złożone z lepianek i szałasów miało trzy główne, nieutwardzone w żaden sposób ulice[3]. Społeczność ta posiadała pewne formy organizacyjne, wybierając m.in. swojego wójta, który zajmował się rozstrzyganiem sporów i reprezentował mieszkańców przed policją. Budynki miały ogrodzenia i numerację, funkcjonował też osiedlowy sklepik. W niektórych budynkach istniały anteny radiowe. Częstą konstrukcją były cztery słupy wbite w ziemię, które oplatano drutem kolczastym i wypełniano mieszanką gliny i słomy. Glinę wydobywano z oczek wodnych położonych w rejonie obecnego stadionu Lecha. Dach kryto blachą, a ściany malowano w niektórych przypadkach zlasowanym karbidem, co chroniło przed robactwem, ale wydzielało bardzo nieprzyjemny zapach[1].
Mieszkańcy, celem pozyskania drewna opałowego, wyrąbywali nielegalnie drzewa rosnące wzdłuż Alei Bułgarskiej. Wojsko i Caritas raz dziennie wydawało mieszkańcom darmowe posiłku przy ul. Bukowskiej. Na co dzień jedzono m.in. psy, koty, podloty wron, tzw. loger (mieszankę darmowej w sklepach solanki śledziowej i żytniej mąki lub ziemniaków) i kiszczonkę (bardzo tanią w sklepach rzeźnickich wodę po gotowaniu kiełbas i kaszanek, do której dodawano lebiodę i szczaw)[1].
Ostatnie budynki na Przyrodzie, które przetrwały okres II wojny światowej, zlikwidowano w 1965[1], po czym wzniesiono tu osiedle bloków mieszkaniowych obecnie znane pod nazwą osiedla ks. Jerzego Popiełuszki.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Osiedle Opieki Społecznej na Naramowicach w Poznaniu
- Osiedle socjalne na Zawadach w Poznaniu
- Przytulisko dla bezdomnych w Poznaniu
- Osiedle Maltańskie
- Osiedle ks. Ignacego Skorupki (Poznań)
- Osiedle Darzybór
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Aleksander Przybylski, Abisynia. Osiedle na poznańskim Grunwaldzie, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań, 2017, s.142-146, ISBN 978-83-7768-173-2
- ↑ PZD Okręg w Poznaniu, 100-lecie ROD "Nowa Przyroda" w Poznaniu
- ↑ Orędownik, Poznań, 16.12.1938
