Rudosterka łuskowana
| Pyrrhura melanura[1] | |||
| (Spix, 1824) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
rudosterka łuskowana | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Rudosterka łuskowana[4] (Pyrrhura melanura) – gatunek ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Zamieszkuje Amerykę Południową, głównie zachodnią Amazonię[5]. Rzadko hodowana w niewoli[6].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zwykle wyróżnia się 5 podgatunków P. melanura[2][5]:
- rudosterka zielonoucha[4] (P. m. pacifica) Chapman, 1915 – południowo-zachodnia Kolumbia i północno-zachodni Ekwador;
- rudosterka złotoucha[4] (P. m. chapmani) Bond & Meyer de Schauensee, 1940 – Andy południowej Kolumbii;
- rudosterka łuskowana[4] (P. m. melanura) (von Spix, 1824) – południowo-wschodnia Kolumbia i południowa Wenezuela po wschodni Ekwador, północno-wschodnie Peru i północno-zachodnią Brazylię;
- P. m. souancei (Verreaux, J, 1858) – południowo-środkowa Kolumbia i wschodnio-środkowy Ekwador;
- rudosterka peruwiańska[4] (P. m. berlepschi) Salvadori, 1891 – południowo-wschodni Ekwador i północne Peru.
Część autorów (np. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody) uznaje rudosterkę zielonouchą i złotouchą za osobne gatunki[7][8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Rudosterki łuskowane mierzą około 24 cm długości oraz ważą 83–85 g. Brak widocznego dymorfizmu płciowego. W ubarwieniu dominuje zielony. U P. m. melanura wierzch głowy i kark są brązowe. Pierś jest prążkowana w barwach płowego, zielonego i brązowego. Pokrywy I rzędu są czerwone. Ogon jest ciemnoczerwony oraz zielony u nasady. Dziób bladoszary. Wokół brązowych oczu jest biała, naga obrączka. Młode są podobne do dorosłych. Mają one mniej wyraziste zaznaczenia na piersi, krótszy ogon oraz bledszy dziób[9].
Rudosterki zielonouche (P. m. pacifica) różnią się od podgatunku nominatywnego zielonym czołem, czerwonym nadgarstkiem, a obwódka wokół oczu jest szara oraz lekko porośnięta piórami[10].
P. m. souancei od P. m. melanura różni się ciemnobrązowym nalotem na piersi oraz bardziej widoczna jest barwa szarobiała. Nadgarstek ma w różnych odcieniach czerwonego. Brzuch jest brązowoczerwony. U podstawy ogona więcej zielonego[9].
Rudosterki złotouche (P. m. chapmani) są większe od P. m. souancei. Mają brązową pierś i kark z płowobiałym falowaniem. Brzuch jest bardziej brązowoczerwony. U podstawy ogona jest wąskie zaznaczenie zielonego[9].
Rudosterki peruwiańskie (P. m. berlepschi) różnią się od P. m. souancei ciemnobrązowymi końcówkami piór na piersi oraz szerszymi białymi prążkami. Policzki są jaśniejsze, a krawędź nadgarstka i brzuch bardziej jednolicie zabarwione[9].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Rudosterki łuskowane występują na obszarach od tropikalnych po umiarkowane. Zamieszkują lasy typu Várzea, nizinne i niskogórskie lasy deszczowe oraz mgliste[9]. Najwyższe tereny zamieszkują rudosterki złotouche (P. m. chapmani) – do 2800 m n.p.m.[8] Najczęściej tworzą stada składające się z 6–12 osobników w koronach drzew. Schodzą niżej w celu zdobywania pożywienia. Żywią się owocami oraz korą drzew. W niektórych częściach Kolumbii zdarza się, że sezonowo się przemieszczają[9], lecz ogólnie jest to gatunek osiadły[3].
Lęgi[9][edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy trwa od kwietnia do maja. Samica składa 4–5 jaj. Inkubacja trwa 23 dni, młode opuszczają gniazdo w wieku 7 tygodni.
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rudosterkę zielonouchą oraz złotouchą jako dwa oddzielne gatunki – P. pacifica oraz P. chapmani[8][7]. Rudosterka złotoucha ma status gatunku narażonego (VU – Vulnerable)[8], a pozostałe podgatunki są najmniejszej troski (LC – Least Concern)[3][7]. Populacja gatunku maleje (z wyjątkiem rudosterek zielonouchych, których liczebność uznawana jest za stabilną[7]). Zagrożeniem dla rudosterek łuskowanych jest handel dzikimi ptakami oraz utrata środowiska poprzez wycinkę lasów[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pyrrhura melanura, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Maroon-tailed Parakeet (Pyrrhura melanura). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c d Pyrrhura melanura, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-15].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-15]. (ang.).
- ↑ Lukáš Bryndza, Odchowy rzadkich gatunków rudosterek na Słowacji, Robert P. Sobecki (red.), „Nowa Exota”, XV (4), Budzów, s. 13, ISSN 1214-8962.
- ↑ a b c d BirdLife International, Pyrrhura pacifica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-09-07] (ang.).
- ↑ a b c d BirdLife International, Pyrrhura chapmani, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-09-07] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Maroon-tailed conure (Pyrrhura melanura), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2020-07-19] (ang.).
- ↑ Chocó Conure (Pyrrhura pacifica), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2020-07-19] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).