Myszołowczyk

Myszołowczyk
	Rupornis magnirostris
	(J. F. Gmelin, 1788)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Rupornis; Kaup, 1844
Gatunek	myszołowczyk
Synonimy
	Falco magnirostris J. F. Gmelin, 1788; Buteo magnirostris (J. F. Gmelin, 1788);
	Falco magnirostris J. F. Gmelin, 1788; Buteo magnirostris (J. F. Gmelin, 1788);
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Myszołowczyk^[5], myszołów krzykliwy^[6] (Rupornis magnirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący Meksyk, Amerykę Centralną i Południową. Jest to zwykle najpospolitszy i najbardziej rzucający się w oczy ptak drapieżny w swoim rozległym zasięgu występowania^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Takson wyodrębniony ostatnio z Buteo^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]. Obecnie wyróżnia się 12 podgatunków R. magnirostris^[14]^[3]:

R. magnirostris griseocauda (Ridgway, 1874) – Meksyk do zachodniej Panamy.
R. magnirostris conspectus J. L. Peters, 1913 – południowo-wschodni Meksyk i północne Belize.
R. magnirostris gracilis Ridgway, 1885 – wyspy Cozumel i Holbox (Meksyk).
R. magnirostris sinushonduri (J. Bond, 1936) – wyspy Guanaja i Roatán (Honduras).
R. magnirostris petulans van Rossem, 1935 – południowo-zachodnia Kostaryka, południowo-zachodnia Panama.
R. magnirostris alius J. L. Peters & Griscom, 1929 – Wyspy Perłowe (Panama).
R. magnirostris magnirostris (J. F. Gmelin, 1788) – Kolumbia po region Gujana i północne Peru oraz brazylijska Amazonia na południe od Amazonki i na wschód od rzeki Madeira.
R. magnirostris occiduus Bangs, 1911 – zachodnia Brazylia, wschodnie Peru i północna Boliwia.
R. magnirostris saturatus (P. L. Sclater & Salvin, 1876) – Boliwia i południowo-zachodnia Brazylia do zachodniej Argentyny.
R. magnirostris nattereri (P. L. Sclater & Salvin, 1869) – północno-wschodnia Brazylia.
R. magnirostris magniplumis (A. W. Bertoni, 1901) – południowa Brazylia i północno-wschodnia Argentyna.
R. magnirostris pucherani (J. Verreaux & E. Verreaux, 1855) – Urugwaj i wschodnia Argentyna.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 33–38 cm. Żółta woskówka i tęczówki. Głowa, wierzch ciała i pierś szare. Reszta spodu brązowo-biało pręgowana. W locie nasady lotek I rzędu rdzawe, kontrastują z szarym wierzchem skrzydeł. Młode z wierzchu brązowe, od spodu płowe, skąpo kreskowane na piersi. Skrzydła dość krótkie.

Zasięg i środowisko[edytuj | edytuj kod]

Ameryka Północna i Południowa – od Meksyku do środkowej Argentyny. Szeroko rozprzestrzeniony na obrzeżach lasów i terenach otwartych, od nizin po płaskowyże.

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia: Czatuje na gałęziach lub słupach. Lata ospale, przeplatając szybowanie lotem aktywnym.
Pożywienie: Żywi się głównie dużymi owadami, ale zjada też małe ptaki (w tym pisklęta), małe ssaki (w tym nietoperze), węże, jaszczurki i skorpiony^[7].
Rozród: Gniazdo to niewielka, zwarta platforma z patyków, wyłożona cienkimi kawałkami kory i liśćmi, często umieszczona na średniej wysokości w rozwidleniu drzewa rosnącego na skraju lasu lub w lesie wtórnym. W zniesieniu 1–3 jaja. Inkubacja trwa około 35–37 dni^[7].

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje myszołowczyka za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2008 roku szacowano, że całkowita liczebność populacji zawiera się w przedziale 0,5–5,0 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rupornis magnirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Rupornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-02-03] (ang.).
↑ ^a ^b Roadside Hawk (Buteo magnirostris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Rupornis magnirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-11-02] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-04].
↑ P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 49, 1999. ISSN 0550-0842.
↑ ^a ^b ^c Species account: Roadside Hawk Rupornis magnirostris. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-05]. (ang.).
↑ Martin J. Riesing, Luise Kruckenhauser, Anita Gamauf, and Elisabeth Haring. Molecular phylogeny of the genus Buteo (Aves: Accipitridae) based on mitochondrial marker sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 27 (2), s. 328–342, 2003. DOI: 10.1016/S1055-7903(02)00450-5. (ang.).
↑ Heather R. L. Lerner, David P. Mindell. Phylogeny of eagles, Old World vultures, and other Accipitridae based on nuclear and mitochondrial DNA. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 37 (2), s. 327-346, 205. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.04.010. (ang.).
↑ Fábio S. Raposo do Amaral, Matthew J. Miller, Luís Fábio Silveira, Eldredge Bermingham, Anita Wajnta. Polyphyly of the hawk genera Leucopternis and * Buteogallus (Aves, Accipitridae): multiple habitat shifts during the Neotropical buteonine diversification. „BMC Evolution Biology”. 6, s. 10, 2006. DOI: 10.1186/1471-2148-6-10. (ang.).
↑ Carole S. Griffiths, George F. Barrowclough, Jeff G. Groth, Lisa A. Mertz. Phylogeny, diversity, and classification of the Accipitridae based on DNA sequences of the RAG-1 exon. „Journal of Avian Biology”. 38 (5), s. 587-602, 2007. DOI: 10.1111/j.2007.0908-8857.03971.x. (ang.).
↑ Heather R. L. Lerner, Matthew C. Klaver, David P. Mindell. Molecular Phylogenetics of the Buteonine Birds of Prey (Accipitridae). „The Auk”. 304 (2), s. 304-315, 2008. DOI: 10.1525/auk.2008.06161. (ang.).
↑ Fábio S. Raposo do Amaral, Frederick H. Sheldon, Anita Gamauf, Elisabeth Haring, Martin Riesing, Luís F. Silveira, Anita Wajntal. Patterns and processes of diversification in a widespread and ecologically diverse avian group, the buteonine hawks (Aves, Accipitridae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 53 (3), s. 703-715, 2009. DOI: 10.1016/j.ympev.2009.07.020. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-05]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Rupornis magnirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Rupornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-02-03] (ang.).

[ibc-3] Roadside Hawk (Buteo magnirostris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).

[iucn-4] BirdLife International, Rupornis magnirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-11-02] (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-04].

[mic-6] P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 49, 1999. ISSN 0550-0842.

[gr-7] Species account: Roadside Hawk Rupornis magnirostris. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-05]. (ang.).

[mpe27-8] Martin J. Riesing, Luise Kruckenhauser, Anita Gamauf, and Elisabeth Haring. Molecular phylogeny of the genus Buteo (Aves: Accipitridae) based on mitochondrial marker sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 27 (2), s. 328–342, 2003. DOI: 10.1016/S1055-7903(02)00450-5. (ang.).

[mpe37-9] Heather R. L. Lerner, David P. Mindell. Phylogeny of eagles, Old World vultures, and other Accipitridae based on nuclear and mitochondrial DNA. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 37 (2), s. 327-346, 205. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.04.010. (ang.).

[bmc6-10] Fábio S. Raposo do Amaral, Matthew J. Miller, Luís Fábio Silveira, Eldredge Bermingham, Anita Wajnta. Polyphyly of the hawk genera Leucopternis and * Buteogallus (Aves, Accipitridae): multiple habitat shifts during the Neotropical buteonine diversification. „BMC Evolution Biology”. 6, s. 10, 2006. DOI: 10.1186/1471-2148-6-10. (ang.).

[jab38-11] Carole S. Griffiths, George F. Barrowclough, Jeff G. Groth, Lisa A. Mertz. Phylogeny, diversity, and classification of the Accipitridae based on DNA sequences of the RAG-1 exon. „Journal of Avian Biology”. 38 (5), s. 587-602, 2007. DOI: 10.1111/j.2007.0908-8857.03971.x. (ang.).

[auk304-12] Heather R. L. Lerner, Matthew C. Klaver, David P. Mindell. Molecular Phylogenetics of the Buteonine Birds of Prey (Accipitridae). „The Auk”. 304 (2), s. 304-315, 2008. DOI: 10.1525/auk.2008.06161. (ang.).

[mpe53-13] Fábio S. Raposo do Amaral, Frederick H. Sheldon, Anita Gamauf, Elisabeth Haring, Martin Riesing, Luís F. Silveira, Anita Wajntal. Patterns and processes of diversification in a widespread and ecologically diverse avian group, the buteonine hawks (Aves, Accipitridae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 53 (3), s. 703-715, 2009. DOI: 10.1016/j.ympev.2009.07.020. (ang.).

[ioc-14] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-05]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]