Grand Theft Auto: San Andreas

Grand Theft Auto: San Andreas

Logo gry
Producent	Rockstar North
Wydawca	Rockstar Games
Seria gier	Grand Theft Auto
Artysta	Aaron Garbut
Scenarzysta	Dan Houser Dj Pooh James Worrall
Silnik	RenderWare
Wersja	3.0
Data wydania	PS2: 26 października 2004 Windows, Xbox: 7 czerwca 2005 macOS: 12 listopada 2010
Gatunek	gra akcji
Tryby gry	gra jednoosobowa, wieloosobowa (2 graczy na jednym ekranie – tylko w wersji PS2 i Xbox)
Kategorie wiekowe	BBFC: 15 ELSPA: 18+ ESRB: wersja oryginalna: AO (Adults Only 18+), wersja poprawiona: M (Mature 17+) PEGI: 18+
Język	angielski, polski, niemiecki, francuski, hiszpański, włoski, rosyjski, japoński
Wymagania sprzętowe
Platforma	PlayStation 2, Windows, Xbox, MacOS X, Android, iOS
Nośniki	DVD (1)
Wymagania	Pentium III/AMD Athlon 1 GHz, 256 MB RAM, 8x DVD-ROM, 3,6 GB wolnego miejsca HDD, karta graficzna z pamięcią co najmniej 64 MB z obsługą DirectX 9 (GeForce3 lub lepsze), karta dźwiękowa z obsługą DirectX 9, system operacyjny Microsoft Windows 2000 SP1/XP SP1 lub nowszy, DirectX 9
Kontrolery	klawiatura, mysz, gamepad
Poprzednia gra w serii	Grand Theft Auto: Vice City (2002)
Następna gra w serii	Grand Theft Auto: Liberty City Stories (2005)
Strona internetowa

Grand Theft Auto: San Andreas – komputerowa gra akcji stworzona przez Rockstar North oraz wydana przez Rockstar Games. Gra należy do serii Grand Theft Auto.

Produkcję wydano 26 października 2004 na platformie PlayStation 2, a 7 czerwca 2005 na Windows i Xboksie. Wersja na platformę macOS została wydana 12 listopada 2010. Pod koniec 2013 roku Grand Theft Auto: San Andreas doczekało się portu na telefony z systemem iOS oraz Android, a później także na Windows Phone 8.

Fabuła

Akcja gry rozgrywa się w 1992 roku. Wiele misji, w których gracz bierze udział, jest odzwierciedleniem różnych wydarzeń z początku lat dziewięćdziesiątych mających miejsce w Kalifornii (akcja filmu Terminator 2 czy zamieszki w Los Angeles).

Gracz wciela się w postać Afroamerykanina Carla Johnsona (CJ-a), który po pięciu latach spędzonych w Liberty City wraca do Los Santos. San Andreas jest parodią dwóch rzeczywistych stanów, czyli Kalifornii i Nevady. CJ opuścił Los Santos po śmierci młodszego brata – Briana. Wrócił teoretycznie tylko na pogrzeb zamordowanej matki, jednakże gdy zauważa, że zarówno rodzina, jak i jego gang, Grove Street Families są w rozsypce, postanawia zostać.

W dodatku podczas powrotu do domu z lotniska Carl natyka się na trzech skorumpowanych funkcjonariuszy policji: Tenpenny’ego, Pulaskiego i Hernandeza, nazywanych oddziałem „C.R.A.S.H.” (ang. Community Resources Against Street Hoodlums), którzy wrabiają Carla w zabójstwo policjanta (którego sami zabili), przez co ten nie może opuścić stanu. Po pogrzebie Carl zostanie w Los Santos i będzie wykonywał zadania dla swoich przyjaciół, a nawet dla C.R.A.S.H.

Rozgrywka

W grze pojawiło się wiele nowych możliwości niedostępnych wcześniej w serii. Nowymi pojazdami są rowery, traktory, żniwiarki, quady, czy pociągi. Główny bohater nauczył się pływać, przeskakiwać ogrodzenia oraz nurkować. Poza tym niektóre bronie można trzymać jednocześnie w obydwóch rękach (pistolety oraz uzi) lub wykonywać tzw. „drive-by” (technika strzelania z pojazdu). Kamera, walka i namierzanie zostały ulepszone na wzór innej gry Rockstara, Manhunt.

Rockstar umożliwił również większą personalizację głównego bohatera. Carl może teraz zmienić fryzurę lub ubranie czy też zrobić sobie tatuaż, co działa na reakcję przechodniów. By żyć, CJ musi też kupować jedzenie, które można otrzymać w różnych restauracjach fastfoodowych. W grze mamy 3 sieci fast-foodowe: Cluckin’ Bell (odpowiednik KFC i Taco Bell), Well Stacked Pizza (odpowiednik Pizza Hut) oraz Burger Shot (odpowiednik Burger King). Dodatkowo jedzenie i picie możemy kupować w ulicznych stoiskach, automatach, barach czy klubach nocnych. Ilość spożytego jedzenia oddziałuje na wygląd bohatera. Jeśli CJ zje za dużo w krótkim czasie, zwymiotuje. Jeśli będzie jadł dużo przytyje i spowolni się przez to jego ruch. Jeśli przestanie jeść, zacznie tracić wagę oraz muskulaturę. Rozwój bohatera odbywa się m.in. w umiejętnościach prowadzenia różnych typów pojazdów, wytrzymałości, celności strzelania, pojemności płuc, czy też i w atrakcyjności. Podczas gry CJ będzie mógł się nauczyć jednej z trzech różnych sztuk walki w jednej z trzech siłowni, z których każda jest ulokowana w innym dużym mieście.

Nowym zajęciem, wpisującym się w tradycyjną kontrowersyjność serii, są kradzieże. Pod osłoną nocy CJ może wkraść się do cudzego mieszkania i ukraść wartościowe przedmioty.

Dodatkowo Carl może prowadzić przez określony czas różne dialogi z przechodniami pojawiającymi się podczas gry. Szacunek dla głównego bohatera jest zależny od działań, jakich on się podejmuje. Przedstawiciele Rockstara stwierdzili, że tylko dla głównego bohatera nagrano około 4200 linii dialogów.

Dwuosobowy tryb co-operative został dodany do konsolowych wersji gry (PlayStation 2 i Xbox). Ikonki dwóch graczy można znaleźć w wielu miejscach w świecie San Andreas. Ustawienie gracza na takiej ikonie i naciśnięcie jakiegokolwiek przycisku na drugim kontrolerze rozpoczyna misje dla dwóch graczy podobne do „rozwałek” („rampages”) z poprzednich gier tej serii.

Nowymi minigrami są m.in. koszykówka, bilard, bazowane na grach dźwiękowych konkurencje taneczne. Udostępniono też zawody lowriderów oraz automaty do gier z grami zręcznościowymi.

Usprawnieniom uległa też sztuczna inteligencja. Teraz kiedy główny bohater zabije kogoś na ruchliwej ulicy spowoduje, że ludzie nie tylko będą uciekać, lecz też kucać, policja szybciej zareaguje, a kierowcy zaczną uciekać przed siebie czasami dobijając się do budynków i innych pojazdów. Dodatkowo po wycelowaniu broni w postać na ulicy, ta podniesie ręce do góry. Gdy na drodze bohatera znajdą się członkowie nieprzyjaznego gangu zaczną prowadzić wymianę ognia, a jeśli w pobliżu są członkowie gangu zaprzyjaźnionego z gangiem gracza, zaczną oni chronić Carla.

Cały stan San Andreas jest ponad pięciokrotnie większy od tego, jaki zajmuje Liberty City czy Vice City.

Ścieżka dźwiękowa

Do Grand Theft Auto: San Andreas zostało wydanych kilka ścieżek dźwiękowych z gry: Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack 23 listopada 2004 roku, Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack Box Set 7 grudnia oraz dziesięć albumów zawierających utwory z poszczególnych stacji radiowych gry, które zostały wydane w 2013 roku.

Wydanie

Pierwsza wzmianka o nowej grze pojawiła się 30 października 2003 roku, gdy Take-Two Interactive zaanonsowało, że nienazwana jeszcze gra, pojawi się w sklepach w „drugiej połowie 2004 roku”. Zaraz po tym oświadczeniu gracze wysnuli dwie teorie dotyczące fabuły. Jedna mówiła, że będzie się ona dziać w mieście San Andreas w Kalifornii (bazowanym na San Francisco; San Andreas było jednym z trzech miast dostępnych w pierwszej części serii) w czasach obecnych, a druga mówiła o Sin City w Nevadzie (bazowanym na Las Vegas) w latach siedemdziesiątych.

17 i 21 grudnia 2003, Take-Two zarejestrowało dziesięć związanych z nazwą GTA znaków handlowych (GTA5, GTA6, GTA: San Andreas, Grand Theft Auto: San Andreas, GTA: Sin City, Grand Theft Auto: Sin City, GTA: Bogota, Grand Theft Auto: Bogota, GTA: Tokyo oraz Grand Theft Auto: Tokyo).

1 marca 2004 roku przedstawiciel Take-Two wyjawił na konferencji prasowej, że Grand Theft Auto: San Andreas zostanie wydane 19 października 2004 w Stanach, 22 października w Europie i 29 października w Australii. Jednakże 9 września 2004 Take-Two powiadomiło, że Grand Theft Auto: San Andreas będzie wydane 26 października 2004 w Stanach, 29 października w Europie i 15 listopada w Australii, aby pozwolić firmie Rockstar na usunięcie zawartości, przez którą gra mogłaby być zakazana w sprzedaży w Australii. Tak czy inaczej australijska wersja była dostępna 29 października i dowiedziono, że była to wielojęzyczna europejska wersja (system PAL). W tym samym oświadczeniu Take-Two powiadomiło, że wersja komputerowa i wersja na konsole Xbox zostanie wydana 7 czerwca 2005.

Sześć dni przed datą wydania gra, razem z podręcznikiem i okładką, została nielegalnie opublikowana. Do tej pory obrazy płyt DVD są dostępne przez duża liczbę sieci P2P. Również przed wydaniem wersji PAL w Wielkiej Brytanii pojawiły się tzw. unlicensed copies zapisane w systemie PAL. Nie przeszkodziło to wcale twórcom sprzedać i dobrze zarobić na ponad 21,5 miliona kopii gry (wg stanu do 2011 roku).

Szczegóły

11 maja 2004 zaczęły pojawiać się w magazynach i na stronach internetowych informacje o szczegółach. Wtedy też zostały ujawnione informacje m.in. o tym, że świat gry, czyli San Andreas, nie będzie jednym miastem, lecz całym stanem, w którym znajdować się będą trzy duże metropolie (Los Santos, San Fierro i Las Venturas bazujące kolejno na Los Angeles, San Francisco i Las Vegas). Podróżowanie między miastami ułatwiać ma nie tylko rozbudowany system autostrad, ale również pociągi i lotniska, z których również można ukraść odpowiedni pojazd. W wywiadzie projektanci gry powiadomili, że mapa stanu San Andreas jest około pięć razy większa od przestrzeni dostępnej w Grand Theft Auto: Vice City.

Odświeżona edycja

W 2014 roku została wydana odświeżona edycja gry GTA: San Andreas. Została ona przygotowana przez Rockstara na bazie mobilnej wersji i zawiera przede wszystkim poprawioną grafikę do rozdzielczości 720p. Dodatkowo zwiększony został obszar rysowania obiektów. Wprowadzono też kilka drobnych zmian w wyglądzie mapy i poszczególnych opcji w menu. Poza zmianami wizualnymi dodano też listę osiągnięć. Zapisy stanu gry nie są kompatybilne z zapisami wykonanymi w pierwotnej wersji San Andreas. 7 czerwca 2018 roku grę wydano na Xboksa One.

W 2021 zapowiedziano wydanie odświeżonej trylogii Grand Theft Auto III, Vice City oraz San Andreas, zatytułowanej The Definitive Edition. Została ona wydana 11 listopada tego samego roku na Microsoft Windows, Nintendo Switch, PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One oraz Xbox Series X/S.

Odbiór gry

Recenzje Publikacja Ocena Game Revolution PC: A Gry-Online PC: 9,5/10 PS2: 9,5/10 GameSpot PS2: 9,6/10 GameSpy PC: IGN PS2: 9,9/10
Oceny z agregatorów Agregator Ocena Metacritic PC: 93/100 (z 47 recenzji) PS2: 95/100 (z 80 recenzji) XB: 93/100 (z 58 recenzji)
Nagrody Organizacja Nagroda GameSpot’s Best and Worst of 2004 Reader’s Choice: PS2 Game of the Year

Gdy Rockstar ogłosił, że główny bohater (CJ) jest czarnoskóry, wywołało to falę krytyki. Michel Marriott z New York Timesa napisał, że gra utrzymuje stereotyp Afroamerykanina gangstera. W czerwcu 2005 roku ukazała się nieoficjalna modyfikacja do gry (tzw. „Hot Coffee Mod”) autorstwa Holendra Patricka Wildenborga, która umożliwiała dostęp do scen erotycznych w grze.

W lipcu 2005 organizacja ESRB oraz różni politycy, m.in. senator Hillary Clinton, uruchomili śledztwa dotyczące zawartości modyfikacji „Hot Coffee”. Początkowo Rockstar wydał oświadczenie, że zawartość modyfikacji „Hot Coffee” została stworzona przez hakerów. Jednakże zostało ono podważone, gdy kody umożliwiające uruchomienie modyfikacji również w wersjach konsolowych gry pojawiły się w Internecie.

20 lipca 2005 Grand Theft Auto: San Andreas dostało ocenę „AO” (Adults Only – Tylko dla dorosłych) postawioną ponownie przez ESRB. Rockstar wstrzymał produkcję wszystkich wersji gry i zaczął planować wydanie ocenzurowanej wersji gry, która będzie mieścić się w poprzedniej ocenie „M”. Z powodu nowej oceny, wiele sieci sklepowych, między innymi Sears, Best Buy, Wal-Mart, EB Games, Target czy GameStop zdjęły grę z półek.

29 lipca 2005, w następstwie ujawnienia scen erotycznych, organizacja Office of Film and Literature Classification (OFLC) odrzuciła uprzednią ocenę gry „MA15+” (najwyższą aktualnie dostępną ocenę dla gier w Australii) i zmieniła ją na „RC” (Refused Classification – Odmowa Klasyfikacji) co oznaczało, że gra nie może być sprzedawana na terenie Australii. Poprawiona wersja, która otrzymała oznaczenie „MA15+”, została udostępniona 12 września 2005.

23 lipca 2005 ocena PEGI w Europie dalej pozostawała niezmieniona, prawdopodobnie dlatego, że wystarczyło jedynie dokleić naklejkę na pudełkach informującą o wstawkach seksualnych.

10 sierpnia 2005 Rockstar Games oficjalnie wydało łatę dla San Andreas. Nazywany przez niektórych „Cold Coffee Patch” naprawia wiele błędów i bugów w grze oraz usuwa kontrowersyjne sceny „Hot Coffee” nawet, gdy mod zostanie ponownie zainstalowany.

W tym czasie gra została ponownie wydana wraz z poprawkami usuwającymi sceny „Hot Coffee” (Grand Theft Auto: San Andreas 2.0 – ta wersja została w maju 2007 roku wydana w polskiej wersji językowej przez firmę Cenega Poland), co pozwoliło z powrotem otrzymać ocenę „M”. Tak czy inaczej „Hot Coffee” mod spowodował stratę około 28,8 miliona dolarów przez Take Two za trzeci kwartał fiskalny 2005 roku (okres od maja do lipca).

Po premierze, Grand Theft Auto: San Andreas spotkała się z powszechnym uznaniem krytyków, uzyskując w wersji na PlayStation 2 średnią z ocen wynoszącą 95/100 punktów według agregatora Metacritic. Redaktor serwisu IGN, Jeremy Dunham, przyznał ocenę 9,9/10 chwaląc rozgrywkę i ścieżkę dźwiękową gry.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona gry. Rockstar Games. [dostęp 2021-07-06]. (ang.).