Schronisko w dolinie Popadyńca

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Schronisko w dolinie Popadyńca
Państwo

 Polska

Pasmo

Góry Czywczyńskie, Karpaty

Wysokość

1330 m n.p.m.

Data otwarcia

1935

Właściciel

Oddział Kosowski PTT

Położenie na mapie Karpat Marmaroskich, Czarnohory i Połonin Hryniawskich
Mapa konturowa Karpat Marmaroskich, Czarnohory i Połonin Hryniawskich, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Schronisko w dolinie Popadyńca”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Schronisko w dolinie Popadyńca”
Ziemia47°51′22″N 24°45′39″E/47,856111 24,760833

Schronisko w dolinie Popadyńca – schronisko turystyczne Oddziału Kosowskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (PTT) w Górach Czywczyńskich istniejące w latach 30. XX wieku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Budynek powstał na potrzeby lwowskiej ekspedycji geologicznej prof. Juliana Tokarskiego z lat 1929–1930 poszukującej w Górach Czywczyńskich złóż manganu[1][2]. Wzniesiono go w dolinie potoku Popadyniec (lewy dopływ Czarnego Czeremoszu) w pobliżu ujścia do niego potoku Ryżowaty[3]. Położony był u stóp Łostunia i Ryżowatego[4][5], na wysokości ok. 1300[3]–1330 m n.p.m.[4][6] Nie później niż w 1933 roku PTT osiągnęło porozumienie z właścicielem okolicznych terenów – Fundacją Skarbkowską – odnośnie przekazania budynku pod Popadią i bliźniaczego obiektu na Bałtagule na potrzeby turystyki[7].

Wkrótce rozpoczęto prace porządkowe i adaptacyjne, które trwały przez rok 1934[8]. Zakończyły się one w 1935 roku kosztem 2000 zł[1][9]. Schronisko oddano do użytku przed jeszcze sezonem narciarskim, 20 grudnia 1935 r.[1][10] – zgodnie z ustaleniami zjazdu organizacji turystycznych z pierwszej połowy tego roku[11]. Oferowało ono 30 noclegów na łóżkach[1][3][6][10], podczas gdy ogółem mogło pomieścić ok. 40 osób[3]. Obiekt posiadał stałego dozorcę[1].

Budynek nowo wyodrębnionego Oddziału Kosowskiego[9] położony było z dala od stałych siedzib ludzkich i środków transportu. Najbliższe stacje kolejowe znajdowały się w odległych Worochcie i Kutach[6], zaś od Burkutu, dokąd najdalej dochodziła droga jezdna[3], dzieliła obiekt 19-kilometrowa, zajmująca około czterech godzin wędrówka[9]. W pierwszych latach funkcjonowania placówka była rzadko odwiedzana przez turystów. W 1938 roku udzielono w niej zaledwie 27 noclegów[1][12].

Schronisko uległo całkowitemu zniszczeniu w czasie II wojny światowej[1].

Powyżej, przy górnej granicy lasu (na wysokości ok. 1400 m n.p.m.) znajdował się domek Komisji Delimitacyjnej działającej przy ustalaniu przebiegu granicy polsko-rumuńskiej[4][5]. Na początku lat 30. XX wieku został on przekształcony przez PTT w schron turystyczny. Obiekt stracił na znaczeniu po otwarciu w pobliżu zagospodarowanego schroniska. Wtedy też popadł w ruinę[1].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Schronisko stanowiło punkt wyjścia na szczyty w środkowej części Gór Czywczyńskich. Doliną Popadyńca wiódł szlak od gajówki Popadyniec nad Czarnym Czeremoszem po Popadię. Z niej ku zachodowi można było kierować się na Suligul, Czywczyn i Budyjowską, zaś ku wschodowi na Łostuń, Pirie czy Purul[3][4][13]. Szlaki te w znacznej mierze były nieznakowane, choć szlak znad Czarnego Czeremoszu na Popadię w 1930 roku wyznakowano w terenie kolorem czerwonym[14][15].

W 1936 roku schronisko znalazło się na zachodnim skraju tzw. „rezerwatu turystycznego”. Był to obszar w okolicy Hnitesy, na którym zdecydowano się nie wprowadzać nowych urządzeń turystycznych (szlaków znakowanych, schronisk, stacji turystycznych itp.), choć jednocześnie nie oznaczało to zakazu ruchu turystycznego w tym rejonie[16]. W związku z powstaniem „rezerwatu” zmianie uległa też koncepcja wyznaczenia końcowego odcinka Głównego Szlaku Karpackiego wiodącego z Ustronia w Beskidzie Śląskim. Według nieoficjalnych ustaleń z 1937 roku szlak miał odtąd zbiegać z Popadii doliną Popadyńca, a po przekroczeniu Czarnego Czeremoszu miał wkraczać w pasmo Baby Ludowej (Połoniny Hryniawskie)[17]. Brak jednak informacji, czy projekt ten przed wybuchem II wojny światowej doczekał się realizacji.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h Ryszard Bogdziewicz, Schroniska karpackie od Beskidu Śląskiego do Czarnohory w latach 1874–1945, wyd. I, Lublin: Drukarnia i Wydawnictwo Akademickie WSSP im. Wincentego Pola, 2012, s. 286–287, ISBN 978-83-60594-24-7, OCLC 956614813 (pol.).
  2. ↑ Zdzisław Pazdro, Przyroda martwa [online], [w:] Krótki przewodnik… 1933 ↓, s. 14 (pol.).
  3. ↑ a b c d e f Lenkiewicz i Niedenthal 1937 ↓, s. 253.
  4. ↑ a b c d Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Burkut (pas 57, słup 39), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1932–1938 (pol.).
  5. ↑ a b Henryk Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich, t. II: Pasmo Czarnohorskie, Lwów — Warszawa: Książnica-Atlas, 1933, s. 420–421 (pol.).
  6. ↑ a b c Informacyjny kalendarz narciarski na sezon 1938–1939, t. rok XI, Kraków: Polski Związek Narciarski, 1938, s. 255 (pol.).
  7. ↑ Sprawozdanie z działalności Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie za okres od 3. IV. 1933 r. do 31. III. 1934 r. oraz finansowe za rok 1933., Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1934, s. 9 (pol.).
  8. ↑ Sprawozdanie z działalności Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie za okres od 1. IV. 1934 r. do 31. III. 1935 r. oraz finansowe za rok 1934., Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1935, s. 18, 51–52 (pol.).
  9. ↑ a b c Sprawozdanie z działalności Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie za okres od 1. IV. 1935 r. do 31. III. 1936 r. oraz finansowe za rok 1935, Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1936, s. 19, 60 (pol.).
  10. ↑ a b Władysław Krygowski, Kronika | Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. — Turystyka. Walery Goetel, Jan Alfred Szczepański (red.), „Wierchy”, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (XIII), Kraków: Gebethner i Wolff, 1935, s. 192 (pol.).
  11. ↑ Stanisław Garztecki (red.), 8 nowych schronisk w Karpatach, „Wiadomości Turystyczne”, rok V (12), 15 czerwca 1935, s. 4 (pol.).
  12. ↑ Sprawozdanie z działalności Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie za okres od 1 I 1938 r. do 31 XII 1938 r. oraz finansowe za rok 1938, Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1939, s. 74 (pol.).
  13. ↑ Regulamin górskiej odznaki turystycznej P. T. T. wraz ze spisem punktowanych wycieczek oraz spisem przewodników do G. O. T., wyd. 2, Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1936, s. 82 (pol.).
  14. ↑ Dezydery Szymkiewicz, Część szczegółowa. Dolina Rybnicy i Czeremoszu Czarneho (z Kosowa do Burkutu) [online], [w:] Krótki przewodnik… 1933 ↓, s. 87 (pol.).
  15. ↑ Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), Kronika. | Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. | III. Roboty w Górach., „Wierchy”, Zarząd Główny i Oddział Lwowski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (9), Kraków: Gebethner i Wolff, 1931, s. XIII–XIV, XVIII (pol.).
  16. ↑ Witold Mileski, Kronika | Ochrona przyrody, Walery Goetel, Jan Alfred Szczepański (red.), „Wierchy”, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (XIV), Kraków: Gebethner i Wolff, 1936, s. 211–212 (pol.).
  17. ↑ Lenkiewicz i Niedenthal 1937 ↓, s. 284–285.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Przedwojenne schroniska turystyczne w polskich Karpatach Wschodnich
Bieszczady Wschodnie
i Góry Sanocko-Turczańskie
Gorgany
Czarnohora
Beskidy Huculskie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schronisko_w_dolinie_Popadyńca&oldid=71805186”