Oczaków: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
mapa, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, plan
Linia 36: Linia 36:
}}
}}
[[Plik:Herberstein-Moscovia.jpg|266px|thumb|right|Oczaków na mapie Sigismunda von Herbersteina z 1549 r.]]
[[Plik:Herberstein-Moscovia.jpg|266px|thumb|right|Oczaków na mapie Sigismunda von Herbersteina z 1549 r.]]
[[Plik:Oczakow belagerung 1788.jpg|266px|thumb|right|Plan tureckiej twierdzy Oczaków obleganej w 1788 roku przez Rosjan]]
[[Plik:Oczakow 1787 mapa.jpg|266px|thumb|right|Oczaków i okolice na mapie z 1787 roku]]
[[Plik:January_Suchodolski_-_Ochakiv_siege.jpg|266px|thumb|right|Szturm Oczakowa, obraz [[January Suchodolski|Januarego Suchodolskiego]]]]
[[Plik:January_Suchodolski_-_Ochakiv_siege.jpg|266px|thumb|right|Szturm Oczakowa, obraz [[January Suchodolski|Januarego Suchodolskiego]]]]
'''Oczaków''' ([[Język ukraiński|ukr.]] ''Очаків'') – miasto w [[Obwód mikołajowski|obwodzie mikołajowskim]] [[Ukraina|Ukrainy]], siedziba [[rejon oczakowski|rejonu oczakowskiego]]. Ludność 16 900 ([[2001]]).
'''Oczaków''' ([[Język ukraiński|ukr.]] ''Очаків'', [[Język turecki|tur.]] ''Özü'') – miasto w [[Obwód mikołajowski|obwodzie mikołajowskim]] [[Ukraina|Ukrainy]], siedziba [[rejon oczakowski|rejonu oczakowskiego]]. Ludność 16 900 ([[2001]]).


Położony na półwyspie w [[estuarium]] [[Dniepr]]u.
Położony na półwyspie w [[estuarium]] [[Dniepr]]u. Dawniej stolica jednego z [[Sandżak (jednostka)|sandżaków]] [[imperium osmańskie]]go.

== Historia ==
⚫
Miasto powstało w miejscu [[Olbia (kolonia grecka)|Olbii]], [[starożytność|starożytnej]] [[Grecja|greckiej]] kolonii [[Milet]]u założonej w VI w. p.n.e.

'''Wiek XV'''


Miasto powstało w miejscu [[Olbia (kolonia grecka)|Olbii]],
⚫
[[starożytność|starożytnej]] [[Grecja|greckiej]] kolonii [[Milet]]u.
W [[XV wiek]]u należał do [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Silnie ufortyfikowany przez [[Polacy|Polaków]] w okresie rządów [[Jan I Olbracht|Jana Olbrachta]], strzegł dostępu do [[Liman Dniepru|Limanu Dniepru]]. Zdobyty w [[1492]] za panowania [[Mengli I Girej|Mengli I Gireja]] przez [[Chanat Krymski]] i nazwany ''Kara Kermen'' lub ''Dżan Kerman''. W 1493 zniszczył ją starosta czerkaski Bohdan Hliński i w tym samym roku wojewoda kijowski [[Jerzy Pac]].
W [[XV wiek]]u należał do [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Silnie ufortyfikowany przez [[Polacy|Polaków]] w okresie rządów [[Jan I Olbracht|Jana Olbrachta]], strzegł dostępu do [[Liman Dniepru|Limanu Dniepru]]. Zdobyty w [[1492]] za panowania [[Mengli I Girej|Mengli I Gireja]] przez [[Chanat Krymski]] i nazwany ''Kara Kermen'' lub ''Dżan Kerman''. W 1493 zniszczył ją starosta czerkaski Bohdan Hliński i w tym samym roku wojewoda kijowski [[Jerzy Pac]].


W lipcu 1497 r. oddziały polskie dowodzone przez [[Konstanty Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]] rozbiły tu wojska [[Mehmed I Girej|Mehmeda I Gireja]], a jego wzięły do niewoli. W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały [[Ataman koszowy|koszowego]] [[Eustachy Daszkiewicz|Eustachego Daszkiewicza]]<ref>Sicz Zaporoska, Leszek Podhorodecki, Książka i Wiedza, 1978, s.19,21</ref>. Od 1526 roku we władaniu [[Turcja|Turcji]] pod nazwą ''Aczi Kale''. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie [[1528]] roku starosta chmielnicki [[Przecław Lanckoroński]] i Eustachy Daszkiewicz, ze starostami [[Winnica|winnickim]] i [[Bracław|bracławskim]] trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz [[Jerzy Jazłowiecki]], późniejszy hetman wielki koronny[http://www.archive.org/search.php?query=creator%3A%22Marcin+Bielski+%2C++Joachim+Bielski%22].
W lipcu 1497 r. oddziały polskie dowodzone przez [[Konstanty Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]] rozbiły tu wojska [[Mehmed I Girej|Mehmeda I Gireja]], a jego wzięły do niewoli.
'''Wiek XVI'''
W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały [[Ataman koszowy|koszowego]] [[Eustachy Daszkiewicz|Eustachego Daszkiewicza]]<ref>Sicz Zaporoska, Leszek Podhorodecki, Książka i Wiedza, 1978, s.19,21</ref>. Od 1526 roku we władaniu [[Turcja|Turcji]] pod nazwą ''Aczi Kale''. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie [[1528]] roku starosta chmielnicki [[Przecław Lanckoroński]] i Eustachy Daszkiewicz, ze starostami [[Winnica|winnickim]] i [[Bracław|bracławskim]] trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz [[Jerzy Jazłowiecki]], późniejszy hetman wielki koronny[http://www.archive.org/search.php?query=creator%3A%22Marcin+Bielski+%2C++Joachim+Bielski%22].


Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano:
Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano:
Linia 52: Linia 61:
W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często celem najazdów m.in. w 1538 i w 1541 roku.
W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często celem najazdów m.in. w 1538 i w 1541 roku.


Hetman [[Jan Amor Tarnowski]] w porozumieniu z Ferdynandem Habsburgiem próbował sztucznie doprowadzić do wojny z Turcją, w związku z czym 13 października 1545 roku zorganizował napad na Oczaków starosty włodzimierskiego Fedora Sanguszkę, który wraz ze swoimi ludźmi złupił zamek i miasto i uprowadził kilkudziesięciu Tatarów. Jednak królowa [[Bona]] doprowadziła do załagodzenia konfliktu ponieważ było to sprzeczne z aktualną pokojową polityką Rzeczpospolitej<ref>[[Henryk Łowmiański]] "Polityka Jagiellonów", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s.359, 440</ref>. Kolejne najazdy na Oczaków miały miejsce w 1548, 1550, 1551, 1557 i w 1558 roku gdy atakował Oczaków Wiśniowiecki<ref>Studia historyczne, Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wydawn. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s.8,9,13</ref><ref>Kwartalnik historyczny, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s.66,68,71</ref>. W 1646 roku pod Oczaków dotarł hetman Aleksander Koniecpolski i Samuel Łaszcz, którzy złupili jego okolice.
Hetman [[Jan Amor Tarnowski]] w porozumieniu z Ferdynandem Habsburgiem próbował sztucznie doprowadzić do wojny z Turcją, w związku z czym 13 października 1545 roku zorganizował napad na Oczaków starosty włodzimierskiego Fedora Sanguszkę, który wraz ze swoimi ludźmi złupił zamek i miasto i uprowadził kilkudziesięciu Tatarów. Jednak królowa [[Bona]] doprowadziła do załagodzenia konfliktu ponieważ było to sprzeczne z aktualną pokojową polityką Rzeczpospolitej<ref>[[Henryk Łowmiański]] "Polityka Jagiellonów", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s.359, 440</ref>.
Kolejne najazdy na Oczaków miały miejsce w 1548, 1550, 1551, 1557 i w 1558 roku gdy atakował Oczaków Wiśniowiecki<ref>Studia historyczne, Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wydawn. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s.8,9,13</ref><ref>Kwartalnik historyczny, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s.66,68,71</ref>.
'''Wiek XVII'''
W 1646 roku pod Oczaków dotarł hetman [[Aleksander Koniecpolski]] i [[Samuel Łaszcz]], którzy złupili jego okolice.

'''Wiek XVIII'''

⚫
W [[1737]] zdobyty przez wojska [[Rosja|rosyjskie]] [[feldmarszałek|feldmarszałka]] [[Burkhard Christoph Münnich|Burkharda Christopha Münnicha]]. Oddany Turcji w [[1739]], a następnie rozbudowany w silną twierdzę pod kierunkiem francuskich inżynierów. W czasie [[VI wojna rosyjsko-turecka|wojny rosyjsko-tureckiej 1787-1792]], twierdza oczakowska została zdobyta w grudniu [[1788]] roku po prawie półrocznym oblężeniu wojsk rosyjskich pod dowództwem [[Aleksander Suworow|Aleksandra Suworowa]], [[Grigorij Potiomkin|Grigorija Potiomkina]] i dowodzącego flotą [[Karl von Nassau-Siegen|Karola von Nassau-Siegen]].

'''Wiek XIX'''


W czasie [[wojna krymska|wojny krymskiej]] twierdzę opanował [[17 października]] [[1855]] desant [[Wielka Brytania|brytyjsko]]-[[Francja|francuski]].
Stolica jednego z [[Sandżak (jednostka)|sandżaków]] [[imperium osmańskie]]go.
⚫
W [[1737]] zdobyty przez wojska [[Rosja|rosyjskie]] [[feldmarszałek|feldmarszałka]] [[Burkhard Christoph Münnich|Burkharda Christopha Münnicha]]. Oddany Turcji w [[1739]]. W czasie [[VI wojna rosyjsko-turecka|wojny rosyjsko-tureckiej 1787-1792]], twierdza oczakowska została zdobyta szturmem wojsk rosyjskich w [[1788]]. W czasie [[wojna krymska|wojny krymskiej]] twierdzę opanował [[17 października]] [[1855]] desant [[Wielka Brytania|brytyjsko]]-[[Francja|francuski]].


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* {{SgKP|VII|372|Oczaków}}
* {{SgKP|VII|372|Oczaków}}
* [http://www.olbio.org/ Portal poświęcony wykopaliskom w Olbii - historia miasta, archeologia, zdjęcia] {{lang|ru}}


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

Wersja z 13:51, 20 sty 2011

Szablon:Miasto zagranica infobox

Oczaków na mapie Sigismunda von Herbersteina z 1549 r.
Plan tureckiej twierdzy Oczaków obleganej w 1788 roku przez Rosjan
Oczaków i okolice na mapie z 1787 roku
Szturm Oczakowa, obraz Januarego Suchodolskiego

Oczaków (ukr. Очаків, tur. Özü) – miasto w obwodzie mikołajowskim Ukrainy, siedziba rejonu oczakowskiego. Ludność 16 900 (2001).

Położony na półwyspie w estuarium Dniepru. Dawniej stolica jednego z sandżaków imperium osmańskiego.

Historia

Miasto powstało w miejscu Olbii, starożytnej greckiej kolonii Miletu założonej w VI w. p.n.e.

Wiek XV

W XV wieku należał do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Silnie ufortyfikowany przez Polaków w okresie rządów Jana Olbrachta, strzegł dostępu do Limanu Dniepru. Zdobyty w 1492 za panowania Mengli I Gireja przez Chanat Krymski i nazwany Kara Kermen lub Dżan Kerman. W 1493 zniszczył ją starosta czerkaski Bohdan Hliński i w tym samym roku wojewoda kijowski Jerzy Pac.

W lipcu 1497 r. oddziały polskie dowodzone przez Konstantego Ostrogskiego rozbiły tu wojska Mehmeda I Gireja, a jego wzięły do niewoli.

Wiek XVI

W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały koszowego Eustachego Daszkiewicza[1]. Od 1526 roku we władaniu Turcji pod nazwą Aczi Kale. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie 1528 roku starosta chmielnicki Przecław Lanckoroński i Eustachy Daszkiewicz, ze starostami winnickim i bracławskim trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz Jerzy Jazłowiecki, późniejszy hetman wielki koronny[1].

Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano:

My granic oczakowskich ukazywać (wyznaczać) nie możemy, bo Oczaków jest króla Jmci i stoi na gruncie własnym Wielkiego księstwa Litewskiego i z dawnych czas k'temu państwu należał i trzymany był, czemu świadczą i „pisma dokonczalne” z carami perekopskimi (chanami krymskimi).

W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często celem najazdów m.in. w 1538 i w 1541 roku.

Hetman Jan Amor Tarnowski w porozumieniu z Ferdynandem Habsburgiem próbował sztucznie doprowadzić do wojny z Turcją, w związku z czym 13 października 1545 roku zorganizował napad na Oczaków starosty włodzimierskiego Fedora Sanguszkę, który wraz ze swoimi ludźmi złupił zamek i miasto i uprowadził kilkudziesięciu Tatarów. Jednak królowa Bona doprowadziła do załagodzenia konfliktu ponieważ było to sprzeczne z aktualną pokojową polityką Rzeczpospolitej[2].

Kolejne najazdy na Oczaków miały miejsce w 1548, 1550, 1551, 1557 i w 1558 roku gdy atakował Oczaków Wiśniowiecki[3][4].

Wiek XVII

W 1646 roku pod Oczaków dotarł hetman Aleksander Koniecpolski i Samuel Łaszcz, którzy złupili jego okolice.

Wiek XVIII

W 1737 zdobyty przez wojska rosyjskie feldmarszałka Burkharda Christopha Münnicha. Oddany Turcji w 1739, a następnie rozbudowany w silną twierdzę pod kierunkiem francuskich inżynierów. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej 1787-1792, twierdza oczakowska została zdobyta w grudniu 1788 roku po prawie półrocznym oblężeniu wojsk rosyjskich pod dowództwem Aleksandra Suworowa, Grigorija Potiomkina i dowodzącego flotą Karola von Nassau-Siegen.

Wiek XIX

W czasie wojny krymskiej twierdzę opanował 17 października 1855 desant brytyjsko-francuski.

Linki zewnętrzne

  1. ↑ Sicz Zaporoska, Leszek Podhorodecki, Książka i Wiedza, 1978, s.19,21
  2. ↑ Henryk Łowmiański "Polityka Jagiellonów", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s.359, 440
  3. ↑ Studia historyczne, Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wydawn. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s.8,9,13
  4. ↑ Kwartalnik historyczny, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s.66,68,71
Miasta obwodu mikołajowskiego

Rejony obwodu mikołajowskiego

herb obwodu mikołajowskiego

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oczaków&oldid=25046490”