Ziemia wieluńska: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:47, 12 lut 2011

Plik:POL ziemia wieluńska flag.svg

Chorągiew ziemi wieluńskiej z 1410

Ziemia wieluńska, łac. Velumensis Terra (dawniej Ziemia rudzka) – historyczna jednostka administracyjna w dawnej Polsce, będąca suwerenną częścią województwa sieradzkiego.

Powstała w miejsce należącej do Wielkopolski starej Kasztelanii rudzkiej, która była wymieniona w bulli gnieźnieńskiej z 1136 roku. Kasztelania ta w okresie rozbicia dzielnicowego należała do dzielnicy senioralnej. Pod koniec XII wieku ziemię rudzką dostał książę Władysław Odonic, którego wypędził w 1217 roku jego stryj Władysław Laskonogi. Po nim władali nią piastowscy książęta śląscy z dzielnicy opolskiej: Kazimierz I opolski, którego żona Wiola tytułowała się księżną rudzką, i Henryk I Brodaty. Ponownie przyłączył do Wielkopolski Ziemię rudzką książę Przemysł I. Pomiędzy 1259 - 1261 w czasach władania nią księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego, Ziemia rudzka powiększyła się od strony południowej o Mykanów, Rybno, Kruszynę i Kłomnice. Po upadku grodu w Rudzie i zwiększeniu się gospodarczego znaczenia Wielunia, w 1281 roku przeniesiono siedzibę kasztelanii do Wielunia i odtąd w źródłach historycznych ziemia rudzka zastąpiona jest nową nazwą - ziemia wieluńska.

Ziemia wieluńska rządziła się osobno, mając własnych urzędników ziemskich (począwszy od podkomorzego) i sądowych. Wybierała jednego senatora mniejszego, którym był kasztelan wieluński. Miała starostwa grodowe: wieluńskie i ostrzeszowskie, i niegrodowe: bolesławskie i grabowskie. Na własnych sejmikach odbywanych w Wieluniu obierano 2 posłów. Wojewoda sieradzki mianował podwojewodziego wieluńskiego i dowodził pospolitym ruszeniem tej ziemi.

Ziemia wieluńska miała własny herb w postaci baranka z chorągiewką i krzyżem, podczas gdy herb województwa przedstawiał pół orła czarnego w czerwonym polu i pół lwa czerwonego w żółtym polu, w koronie złotej, pokrywającej obie głowy. Jan Długosz o chorągwi sieradzkiej w bitwie pod Grunwaldem napisał następująco:

... w której jednej połowie znajdowało się pół orła białego na czerwonym polu, a w drugiej połowie pół płomienistego lwa na białym polu.

Województwa łęczyckie i sieradzkie za swój mundur obywatelski przyjęły kontusz karmazynowy, wyłogi granatowe i żupan biały.

Spadkobiercą ziemi wieluńskiej są dzisiejsze powiaty: wieluński, ostrzeszowski, kępiński, wieruszowski oraz część oleskiego i pajęczańskiego.

Bibliografia

Gloger Z., Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903 (wydanie elektroniczne, s. 104/374) – w artykule wykorzystano w sposób wierny fragmenty tej pracy.

Zobacz też

ziemia (jednostka administracyjna w dawnej Polsce)

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
 '''Ziemia wieluńska''', [[łacina|łac.]] ''Velumensis Terra'' (dawniej ''Ziemia rudzka'') – historyczna jednostka administracyjna w dawnej Polsce, będąca suwerenną częścią [[Województwo sieradzkie (I Rzeczpospolita)|województwa sieradzkiego]].
-Powstała w miejsce należącej do Wielkopolski starej Kasztelanii rudzkiej, która była wymieniona w bulli gnieźnieńskiej z 1136 roku. Kasztelania ta w okresie rozbicia dzielnicowego należała do dzielnicy senioralnej. Pod koniec XII wieku ziemię rudzką dostał książę [[Władysław Odonic]], którego wypędził w 1217 roku jego stryj [[Władysław Laskonogi]]. Po nim władali nią piastowscy książęta śląscy z dzielnicy opolskiej: [[Kazimierz Opolczyk]], którego żona Wiola tytułowała się ''księżną rudzką'', i [[Henryk I Brodaty]]. Ponownie przyłączył do Wielkopolski Ziemię rudzką książę [[Przemysł I]]. Pomiędzy 1259 - 1261 w czasach władania nią księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego, Ziemia rudzka powiększyła się od strony południowej o Mykanów, Rybno, Kruszynę i Kłomnice. Po upadku grodu w [[Ruda (powiat wieluński)|Rudzie]] i zwiększeniu się gospodarczego znaczenia Wielunia, w 1281 roku przeniesiono siedzibę kasztelanii do Wielunia i odtąd w źródłach historycznych ziemia rudzka zastąpiona jest nową nazwą - ziemia wieluńska.
+Powstała w miejsce należącej do Wielkopolski starej Kasztelanii rudzkiej, która była wymieniona w bulli gnieźnieńskiej z 1136 roku. Kasztelania ta w okresie rozbicia dzielnicowego należała do dzielnicy senioralnej. Pod koniec XII wieku ziemię rudzką dostał książę [[Władysław Odonic]], którego wypędził w 1217 roku jego stryj [[Władysław Laskonogi]]. Po nim władali nią piastowscy książęta śląscy z dzielnicy opolskiej: [[Kazimierz I opolski]], którego żona [[Wiola opolska|Wiola]] tytułowała się ''księżną rudzką'', i [[Henryk I Brodaty]]. Ponownie przyłączył do Wielkopolski Ziemię rudzką książę [[Przemysł I]]. Pomiędzy 1259 - 1261 w czasach władania nią księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego, Ziemia rudzka powiększyła się od strony południowej o Mykanów, Rybno, Kruszynę i Kłomnice. Po upadku grodu w [[Ruda (powiat wieluński)|Rudzie]] i zwiększeniu się gospodarczego znaczenia Wielunia, w 1281 roku przeniesiono siedzibę kasztelanii do Wielunia i odtąd w źródłach historycznych ziemia rudzka zastąpiona jest nową nazwą - ziemia wieluńska.
 Ziemia wieluńska rządziła się osobno, mając własnych urzędników ziemskich (począwszy od podkomorzego) i sądowych. Wybierała jednego senatora mniejszego, którym był kasztelan wieluński. Miała starostwa grodowe: wieluńskie i ostrzeszowskie, i niegrodowe: bolesławskie i grabowskie. Na własnych sejmikach odbywanych w [[Wieluń|Wieluniu]] obierano 2 posłów. Wojewoda sieradzki mianował [[podwojewodzi]]ego wieluńskiego i dowodził pospolitym ruszeniem tej ziemi.