Stanisław Lubomirski (wojewoda krakowski)

Stanisław Lubomirski

Rodzina	Lubomirscy
Data urodzenia	1583
Data śmierci	16 czerwca 1649
Ojciec	Sebastian Lubomirski
Matka	Anna Branicka
Dzieci	Jerzy Sebastian Lubomirski Konstanty Jacek Lubomirski Aleksander Michał Lubomirski Konstancja Lubomirska Anna Krystyna Lubomirska

{{Szlachcic infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | opis herbu = | grafika = | dynastia = | commons = | żona = | imię oryginalne = | faksymile = | herb = | mąż = | opis grafiki = | rodzeństwo = | odznaczenia = | wszystkie imiona = | tytuł = | opis faksymile = Nieznane pola: "zdjęcie herbu", "zdjęcie", "galeria_commons", "opis zdjęcia", "malzonka" oraz "nazwa herbu".

Zamek w Nowym Wiśniczu

Stanisław Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. 1583 roku – zm. 16 czerwca 1649 roku) – wojewoda krakowski od 1638 roku, ruski w latach 1629-1638, podczaszy wielki koronny w 1620 roku, krajczy wielki koronny w 1619 roku, starosta generalny krakowski w latach 1638-1646, starosta spiski w 1605 roku, starosta sandomierski w 1613 roku, starosta lelowski w 1620 roku, starosta białocerkiewski w 1620 roku, starosta zatorski w 1633 roku, starosta krzepicki w 1634 roku, starosta niepołomicki w 1635 roku, starosta grybowski w 1638 roku.

Obrońca Chocimia przed Turkami (1621), uważany za jednego z najbardziej wpływowych ludzi w Polsce. Właściciel 18 miast, 313 wsi i 163 folwarków.

Pochodzenie i rodzina

Syn Sebastiana i Anny z Branickich. W wieku jedenastu lat został wysłany na naukę do Monachium, by uczyć się w tamtejszym kolegium jezuitów. Towarzyszyli mu znajomi ojca, wyznaczeni na preceptorów Józef Kępiński i Jan Gębczyński. Po dwóch latach nauki opuścił Monachium by kontynuować studia w Padwie.

Mąż Zofii Ostrogskiej. Ojciec Jerzego Sebastiana (1616-1667), (marszałka wielkiego koronnego i hetmana polnego), Konstantego Jacka (1620-1663) – krajczego i podczaszego koronnego oraz Aleksandra Michała (ok. 1614-1677) – wojewody krakowskiego.

Jego córkami były: Konstancja i Anna Krystyna Lubomirska, którą poślubił Albrecht Stanisław Radziwiłł.

Działalność wojskowa i polityczna

Dowodził jako regimentarz w 1621 wojskami koronnymi i litewskimi w bitwie pod Chocimiem po śmierci Jana Karola Chodkiewicza. W 1625 został wojewodą ruskim, w 1638 krakowskim, a w 1647 r. otrzymał od cesarza Ferdynanda III tytuł książęcy.
Był najpotężniejszym magnatem w Małopolsce, pomnożył majątek swego rodu. Cieszył się wielką popularnością wśród szlachty, był też szczodrym dobrodziejem kościołów.

Fundacje

• klasztor i kolegium pijarów w Podolińcu na Spiszu.
• Inicjator rozbudowy zamku w Łańcucie i pierwszy z tego rodu pan na Łańcucie. Wybudował tam też potężne fortyfikacje bastionowe.
• rozbudowa zamku w Nowym Wiśniczu
• klasztor i kościoła Karmelitów Bosych w Nowym Wiśniczu
• kościół parafialny w Nowym Wiśniczu
• kaplica św. Karola Boromeusza w kościele pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach
• kościół w Berdyczowie
• rozbudowa zamku w Sandomierzu (zachował się barokowy portal z herbem Szreniawa)
• przebudował w stylu barokowym Willę Decjusza w Krakowie
• rezydencja w Kolbuszowej
• kościół w Szczepanowie

Bibliografia

• Piotr S. Szlezynger "Fundacje architektoniczne Stanisława Lubomirskiego, wojewody i starosty generalnego krakowskiego" Tom 168 z Monografia (Politechnika Krakowska) Seria Architektura, Politechnika Krakowska, 1994