Zamek Piastowski w Opolu

Zamek Piastowski w Opolu

Widok zamku od strony stawu zamkowego
Państwo	Polska
Miejscowość	Opole
Typ budynku	zamek
Styl architektoniczny	gotyk, neorenesans
Rozpoczęcie budowy	ok. 1217
Ukończenie budowy	ok. 1300
Ważniejsze przebudowy	XVI w., XIX w., 1904–1906
Zniszczono	1928–1931
Pierwszy właściciel	Kazimierz I opolski
Kolejni właściciele	Bolko I opolski, Jan II Dobry,
Położenie na mapie Opola Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie województwa opolskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | współrzędne = | nazwa oryginalna = Nieznane pola: "sekundN", "sekundE", "minutE", "stopniN", "minutN" oraz "stopniE".

Model Zamku Piastowskiego

Zdjęcie lotnicze zamku w latach 20. XX w.

Zdjęcie lotnicze wieży piastowskiej ok. 1930 r.

Zamek Piastowski w Opolu – zamek na Ostrówku w Opolu, którego budowę rozpoczął w 1217 r. książę Kazimierz I opolski na miejscu wcześniejszego grodu Opolan, rozebrany w latach 1928–1931.

Średniowiecze

W miejscu, w którym powstał zamek, znajdował się wcześniej gród plemienia Opolan, którego historia sięga VIII wieku. Badania dendrochronologiczne dowodzą, że w czasach panowania Mieszka I zbudowano tu około 985 roku nowy gród w formie tzw. "grodu piastowskiego" (jednocześnie wraz z budową grodów we Wrocławiu i Legnicy). W 1228 roku książę Kazimierz I opolski w miejscu grodu rozpoczął budowę murowanego zamku. W XIII w. zamek był rozbudowywany przez Piastów opolskich, w szczególności przez Bolka I opolskiego w latach 1273-1289. W tym czasie powstało palatium, a w połowie XIV wieku wzniesiono zachowaną do dzisiaj Wieżę Piastowską.

Nowożytność

Zamek był siedzibą Piastów opolskich do śmierci ostatniego przedstawiciela rodu (Jana II Dobrego) w 1532 roku. W 1552 r. w zamku planowała zamieszkać księżna Izabela Jagiellonka, siostra króla polski Zygmunta II Augusta, która otrzymała księstwo opolsko-raciborskie jako zastaw, ale zamek nie nadawał się do zamieszkania. Pod koniec XVI w. zamek został wzbogacony o fortyfikacje, które uczyniły go twierdzą w trakcie wojny 30-letniej. Wskutek oblążeń i późniejszych pożarów stan budynków zamkowych uległ pogorszeniu. Wedle legendy w 1655 r. schronić miał się w nim przed potopem szwedzkim polski król Jan II Kazimierz Waza, jednak w rzeczywistości w związku z tym, że zamek już wtedy popadł w częściową ruinę, monarcha zdecydował się przyjąć zaproszenie grafa Franciszka von Oppersdorffa i zatrzymał się w kamienicy „Pod Lwem”, skąd przeniósł się następnie do zamku Oppersdorffów w Głogówku, gdzie wydał uniwersał wzywający do walki ze Szwedami.

XIX wiek

W XIX w. obiekt stracił charakter obronny – w latach 1838–1855 rozebrano mury zamkowe, zasypano fosę oraz rozebrano budynek, w którym w XVIII w. mieścił się sąd. W 1860 r. zaadaptowano zamek na potrzeby siedziby rejencji opolskiej, poddając go modernizacji. W 1880 r. poddano remontowi wieżę – otynkowano ją i przykryto stożkowatym hełmem. Obszar wokółzamkowy został przekształcony w park zamkowy, który udostępniono mieszkańcom miasta. W latach 1885–1886 przedłużono skrzydło północne do wieży głodowej.

XX wiek

W latach 1904–1906 przebudowano skrzydło północne, a po stronie południowo-zachodniej wzniesiono nowe w stylu neorenesansowym. Dalsze plany modernizacji zostały zarzucone z powodu I wojny światowej.

W latach 1928–1931 na mocy decyzji ówczesnego prezydenta rejencji opolskiej i nadprezydenta prowincji górnośląskiej, dra Alfonsa Proskego, rozebrano zamek w związku z fatalnym stanem technicznym. Dzięki ostrym sprzeciwom mniejszości polskiej w Opolu oraz Związku Polaków w Niemczech udało się powstrzymać jedynie rozbiórkę wieży zamkowej tzw. Wieży Piastowskiej – obecnie symbolu Opola.

W miejscu zamku postawiono biurowiec, nową siedzibę rejencji, zbudowany wedle projektu architekta Friedricha Lehmanna, oddany do użytku w 1934 roku. Przed budową rozpisano konkurs, a wedle założeń każdy z projektów miał uwzględniać pozostawienie wieży. Obiekt ten stanowi jeden z najwspanialszych przykładów architektury modernistycznej w regionie. Biurowiec jest własnością Urzędu Wojewódzkiego, a w jego gmachu swoją siedzibę ma także Urząd Marszałkowski.

Podczas budowy obecnego biurowca odsłonięto ślady średniowiecznego grodu; przeprowadzono wówczas jedynie badania ratownicze, natomiast badania wykopaliskowe przeprowadzono w latach 1948–1968 i 1977–1978. Prace stanowiły ważne odkrycie archeologiczne i pozwoliły na ustalenie najstarszych śladów osadnictwa na obszarze wyspy.

Zobacz też

• Zamek Górny w Opolu

Bibliografia

• Zajączkowska Urszula, Zamek Piastowski w Opolu; Wydawnictwo MS 2001. ISBN 83-914161-6-x
• opole.pl, Zamek Piastowski