Sanguszkowie herbu własnego: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Mathiasrex (dyskusja | edycje) m Mathiasrex przeniósł stronę Sanguszkowie do Sanguszkowie herbu Pogoń Litewska: dokładna nazwa rodu |
→Pałace: ilustracja |
||
Linia 91: | Linia 91: | ||
<gallery widths=200 heights=200 align=center> |
<gallery widths=200 heights=200 align=center> |
||
Plik:Iziaslav Palace 1.jpg|Pałac w [[Zasław (Ukraina)|Zasławiu]] |
Plik:Iziaslav Palace 1.jpg|Pałac w [[Zasław (Ukraina)|Zasławiu]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
Plik:20080708 Tarnow ruiny zamku 4102.jpg|Ruiny zamku w [[Tarnów|Tarnowie]] |
Plik:20080708 Tarnow ruiny zamku 4102.jpg|Ruiny zamku w [[Tarnów|Tarnowie]] |
||
Plik:Tarnow palac Sanguszkow 01.jpg|Pałac w [[Gumniska (Tarnów)|Gumniskach]] (Tarnowie) |
Plik:Tarnow palac Sanguszkow 01.jpg|Pałac w [[Gumniska (Tarnów)|Gumniskach]] (Tarnowie) |
||
Plik:538 Podhorce palac.jpg|[[Zamek w Podhorcach|Zamek]] [[Koniecpolscy|Koniecpolskich]], [[Sobiescy|Sobieskich]], [[Rzewuscy|Rzewuskich]] i Sanguszków w [[Zamek w Podhorcach|Podhorcach]] |
Plik:538 Podhorce palac.jpg|[[Zamek w Podhorcach|Zamek]] [[Koniecpolscy|Koniecpolskich]], [[Sobiescy|Sobieskich]], [[Rzewuscy|Rzewuskich]] i Sanguszków w [[Zamek w Podhorcach|Podhorcach]] |
||
Plik:Ostroh Castle (Klymenko).jpg|[[Zamek w Ostrogu]] (fragment) |
Plik:Ostroh Castle (Klymenko).jpg|[[Zamek w Ostrogu]] (fragment) |
||
⚫ | |||
Plik:51, Nowy Świat Street in Warsaw - 01.jpg|[[Pałacyk Sanguszków w Warszawie|Pałacyk Hieronima Sanguszki w Warszawie]] na Nowym Świecie |
Plik:51, Nowy Świat Street in Warsaw - 01.jpg|[[Pałacyk Sanguszków w Warszawie|Pałacyk Hieronima Sanguszki w Warszawie]] na Nowym Świecie |
||
Plik:Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.JPG|[[Pałac Sanguszków w Krakowie|Pałac Romana Sanguszki]] w [[Kraków|Krakowie]] |
Plik:Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.JPG|[[Pałac Sanguszków w Krakowie|Pałac Romana Sanguszki]] w [[Kraków|Krakowie]] |
||
Plik:Alians PL LublinPlac Litewski,2007 03 30,P3300285.jpg|[[Pałac Lubomirskich w Lublinie]] |
Plik:Alians PL LublinPlac Litewski,2007 03 30,P3300285.jpg|[[Pałac Lubomirskich w Lublinie]] |
||
⚫ | |||
</gallery></center> |
</gallery></center> |
||
Inne pałace Sanguszków: |
Inne pałace Sanguszków: |
Wersja z 13:10, 3 mar 2016
Sanguszkowie (pierwotnie Sanguszkowicze) – magnacki ród książęcy (kniaziowski) herbu Pogoń Litewska, będący gałęzią litewskiej dynastii Giedyminowiczów, a wywodzący się od przyrodniego brata króla Władysława II Jagiełły - księcia Fiodora, syna wielkiego księcia litewskiego Olgierda, syna wielkiego księcia litewskiego Giedymina. Nazwisko rodu pochodzi od imienia syna wspomnianego Fiodora - księcia Sanguszki.
Pochodzenie
Wcześniejsza literatura na podstawie błędnych przekazów latopisarskich uznawała Sanguszków za potomków księcia Lubarta Giedyminowicza. Sami zainteresowani także nie byli chyba pewni swojego pochodzenia, albowiem na podstawie mylnego przekonania o pochodzeniu od wspomnianego Lubarta swego czasu używali nazwiska Lubartowicz Sanguszko. Twórca potęgi rodu, książę Paweł Karol Sanguszko (ur. 1680, zm. 1750), za królewskim przyzwoleniem przemianował nawet znajdujący się w jego posiadaniu Lewartów na Lubartów. Obecnie historycy, powołując się na historyczne źródła dokumentowe, raczej nie mają wątpliwości co do pochodzenia tego rodu od Olgierda Giedyminowicza. Jan Tęgowski wyraził zdanie, iż właśnie w książęcym domu Sanguszków najdłużej przetrwał ród Olgierdowiczów.
Pierwotnie dobra Sanguszków znajdowały się na Wołyniu (Ratno, Kamień Koszyrski, Kowel, Sławuta). Z czasem rodzina nabyła nowe na Podolu (Satanów) i w Małopolsce (Lubartów, Tarnów). Na przełomie XV i XVI wieku ród podzielił się na dwie główne linie:
- linia koszyrsko-niesuchoiżska - zapoczątkowana przez Aleksandra, dzieląca się na dwie gałęzie:
- gałąź koszyrska ("Sanguszkowie-Koszyrscy") - zapoczątkowana przez Michała, wymarła w 1653 r.
- gałąź niesuchoiżska ("Sanguszkowie-Niesuchoiżscy") - zapoczątkowana przez Andrzeja, wymarła w 1591 r.;
- linia kowelska ("Sanguszkowie-Kowelscy") - zapoczątkowana przez Michała, istnieje po dziś dzień.
Znani członkowie rodu
Pokolenie 0
- Sanguszko Fiodorowic (zm. po 1454) protoplasta książąt Sanguszków
Pokolenie 1
- Aleksander Sanguszkowic (zm. po 1491), protoplasta linii koszyrskiej i nisuchoiżskiej
- Michał Sanguszkowic (zm. po 1511) założyciel linii kowelskiej
Pokolenie 2
- Michał Sanguszko[1] (zm. po 1501)
- Andrzej Aleksandrowicz Sanguszko (zm. 1534/5) starosta włodzimierski
- Wasyl Sanguszko (zm. 1557?) dworzanin królewski
Pokolenie 3
- Andrzej Michałowicz Sanguszko[2] (zm. 1560) marszałek hospodarski
- Fiodor Sanguszko (zm. 1547/8) starosta włodzimierski, bracławski i winnicki
- Hrihory Sanguszko (1530-1555)
Pokolenie 4
- Aleksander Sanguszko[3] (ok. 1508-1565) marszałek hospodarski
- Dymitr Sanguszko
- Roman Sanguszko (ok. 1537-1571) wojewoda bracławski, hetman polny litewski
- Andrzej Sanguszko (1553-1591)
Pokolenie 5
- Lew Sanguszko[4] (ok. 1536-1571) rotmistrz jazdy litewskiej
- Fiodor (Roman) Sanguszko (zm. 1591) ostatni z linii niesuchoiżyskiej
- Samuel Szymon Sanguszko (zm. 1638) wojewoda witebski, pisarz, przeszedł na katolicyzm
Pokolenie 6
- Hrehory Sanguszko[5] (zm. 1602) kasztelan lubaczowski, bracławski
- Hieronim Władysław Sanguszko (1611-1657) biskup smoleński
- Jan Władysław Sanguszko (zm.1652)
Pokolenie 7
- Adam Aleksander Sanguszko[6] (ok. 1590-1653) wojewoda wołyński, ostatni z linii koszyrskiej
- Hieronim Sanguszko (1651-1684)
Pokolenie 8
- Kazimierz Antoni Sanguszko (1677-1706) marszałek nadworny litewski
- Anna Katarzyna Radziwiłłowa (1676-1746)
- Paweł Karol Sanguszko (1680-1750) marszałek nadworny litewski, marszałek wielki litewski
- Barbara Urszula Sanguszkowa (1718-1791) poetka, tłumaczka, filantropka, żona Pawła Karola
Pokolenie 9
- Janusz Aleksander Sanguszko (1712-1775) miecznik litewski, marszałek nadworny litewski
- Józef Paulin Sanguszko (1740-1781) marszałek wielki litewski
- Hieronim Janusz Sanguszko (1743-1812) generał, wojewoda wołyński
- Janusz Modest Sanguszko (1749-1806) starosta krzemieniecki
Pokolenie 10
- Eustachy Erazm Sanguszko (1768-1844) generał, poseł, hodowca koni
- Klementyna Maria Sanguszkowa (1780-1852) żona Eustachego Erazma, filantropka
Pokolenie 11
- Roman Stanisław Sanguszko (1800-1881) powstaniec 1830, zesłaniec
- Władysław Hieronim Sanguszko (1803-1870) polityk konserwatywny
- Dorota Sanguszko (1799-1821)
Pokolenie 12
- Jadwiga Sanguszko (1830-1918) - żona Adama Stanisława Sapiehy, matka krakowskiego kardynała Adama Stefana Sapiehy
- Roman Damian Sanguszko (1832-1917) ordynat zasławski, kolekcjoner
- Paweł Roman Sanguszko (1834-1876) ziemianin
- Eustachy Stanisław Sanguszko (1842-1903) marszałek krajowy, namiestnik Galicji
- Helena Sanguszko (1836-1891) - słynna z urody
Pokolenie 13
- Roman Władysław Sanguszko (1901-1984) ziemianin, hodowca koni, przemysłowiec, filantrop
Pokolenie 14
Pokolenie 15
- Paweł Franciszek Roman Sanguszko (ur. 1973), jedyny żyjący męski przedstawiciel rodu
Pałace
-
Pałac w Zasławiu
-
Pałac w Sławucie (nie istnieje)
-
Pałac w Lubartowie
-
Ruiny zamku w Tarnowie
-
Pałac w Gumniskach (Tarnowie)
-
Zamek w Ostrogu (fragment)
-
Pałacyk Hieronima Sanguszki w Warszawie na Nowym Świecie
Inne pałace Sanguszków:
- ↑ Michał Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 18.5.2014].
- ↑ Andrzej Sanguszkowicz Koszyrski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 18.5.2014].
- ↑ Aleksander Sanguszko Koszyrski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 18.5.2014].
- ↑ Lew Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 18.5.2014].
- ↑ Hrihory Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 18.5.2014].
- ↑ Adam Aleksander Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 18.5.2014].
Bibliografia
- Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T.1 1366-1506, Lwów 1887
- J. Wolff Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa 1895, Reprint Warszawa 1994, ISBN 83-901823-0-0
- J. Tęgowski Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań-Wrocław 1999, ISBN 83-913563-1-0
- S. Sobol Polskie rody arystokratyczne, Poznań, ISBN 83-7212-323-3
Linki zewnętrzne
- O Sanguszkach na stronie Muzeum Okręgowego w Tarnowie
- O Sanguszkach na stronie Krystyny Kupnickiej
- Genealogia książąt Sanguszków w serwisie Genealogy.eu
- Genealogia książąt Sanguszków (potomkowie Pawła Karola Sanguszki) w serwisie An Online Gotha