Stare Masiewo
52°49′14″N 23°55′08″E/52,820556 23,918889| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
157 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
17-220[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BHA |
| SIMC |
0037285[5] |
Położenie na mapie gminy Narewka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |
| 52°49′14″N 23°55′08″E/52,820556 23,918889[1]
| |
Stare Masiewo (Masiewo I, Masiewo Stare) – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Narewka[6][5].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa białostockiego.
W okresie II RP wieś należała do gminy Masiewo.
Od południa wieś graniczy z Białowieskim Parkiem Narodowym, od wschodu z Białorusią.
Do 2000 w 95% mieszkańców wsi było wyznania prawosławnego. W ostatnich latach grunty wsi wykupowane są przez mieszkańców miast, którzy budują tam domy letniskowe. Masiewo to typowa ulicówka z zabudową w przeważającej części drewnianą. W całej wsi są tylko trzy murowane domy.
Około kilometra na południe od wsi, już w Puszczy, znajduje się stary cmentarz ewangelicki. To pozostałość po osadnikach niemieckich, którzy osiedlili się w Masiewie i pobliskiej wsi Czoło (dziś na terenie Białorusi) na początku XIX wieku.
Prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii św. Mikołaja w Narewce, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii św. Jana Chrzciciela w Narewce[7].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0037291 | Zamosze | kolonia |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość powstała na miejscu dawnego uroczyska Masiewo, w którym już od XVII wieku produkowano potaż. W drugiej połowie XVIII wieku zbudowano tu fabrykę potażową z urządzeniami do przeróbki popiołu drzewnego na sole potasowe. Dla obsługi fabryki sprowadzono, głównie z Mazowsza, budników, którzy wycięli znaczny obszar lasu. Po upadku zakładu w 1792 roku część z osadników powróciła w swoje strony, lecz pozostali osiedlili się jako rolnicy na wykarczowanych przez siebie gruntach.
W końcu XIX wieku władze carskie planowały przesiedlić mieszkańców Masiewa na Wołyń, a polanę masiewską zalesić. Wobec braku zgody mieszkańców projekt jednak porzucono.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś liczyła 58 budynków mieszkalnych i 534 mieszkańców, w tym: 461 prawosławnych, 41 katolików, 26 starozakonnych i 6 ewangelików[8].
Przed II wojną światową Masiewo było dużą (liczącą ponad 200 domów) wsią, w której znajdowały się dwie żydowskie karczmy, sklep i biblioteka. Mieszkańcy, w zdecydowanej większości prawosławni, uczęszczali na nabożeństwa do pobliskiej cerkwi parafialnej znajdującej się w Cichej Woli. Obecnie zarówno cerkiew, jak i cmentarz, na którym znajdują się groby dawnych mieszkańców Masiewa, znajdują się na terytorium Białorusi.
W lipcu 1941, w ramach akcji tzw. „oczyszczania Puszczy Białowieskiej” inspirowanej przez Hermanna Göringa, hitlerowcy wysiedlili mieszkańców Masiewa, a wieś zrównali z ziemią. Chodziło o utworzenie wokół Puszczy strefy niezamieszkanej, aby utrudnić działalność partyzantom. Ludność wysiedlona została kilkaset kilometrów na wschód. Po wojnie do Masiewa wróciło tylko ⅓ byłych mieszkańców. W Masiewie stacjonowała strażnica WOP.
W 1980 r. w ramach badań dialektologicznych przeprowadzonych w Masiewie pod kierunkiem Janusza Siatkowskiego odnotowano, że podstawowym środkiem porozumiewania się mieszkańców między sobą jest gwara białoruska[9].
W 2021 roku na dawnej mogile upamiętniony został krzyżem i kamieniem z tablicą pamiątkową sołtys Masiewa Starego Jan Mackiewicz (1866–1920) zamordowany przez bolszewików 8 sierpnia 1920 roku. (ekshumowany przez Instytut Pamięci Narodowej 11 września 2019 i pochowany na cmentarzu parafialnym w Narewce 9 sierpnia 2020)[10][11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 129158
- ↑ Wieś Stare Masiewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-16], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1195 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Parafia pw. św. Jana Chrzciciela [online], Archidiecezja białostocka [dostęp 2023-11-12] (pol.).
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 9.
- ↑ Stanisław Glinka, Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980, s. 54 [dostęp 2018-07-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-03].
- ↑ Redakcja, Pamiętamy o naszych bohaterach. Jednym z nich jest zamordowany w 1920 roku przez bolszewików Jan Mackiewicz – sołtys z Masiewa [online], Kurier Poranny, 9 sierpnia 2021 [dostęp 2022-11-12] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A, Pamięć o cichym bohaterze [online], bialystok.tvp.pl [dostęp 2022-11-12] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Rakowski, Polska egzotyczna, Oficyna wydawnicza Rewasz, Pruszków 1999.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Masiewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 307.
- Stare Masiewo i Nowe Masiewo
- Historia wsi Masiewo
- Siedziba gminy: Narewka
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osada | |
| Części wsi | |
| Kolonie wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Kolonia kolonii | |
| Nieistniejąca wieś |
