Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach

Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach
	; Widok kwater z okresu I wojny światowej
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Łambinowice
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	ok. 4,5 ha
Data otwarcia	1870
Data ostatniego pochówku	1945
	Położenie na mapie gminy Łambinowice Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach
	Położenie na mapie Polski Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach
	Położenie na mapie województwa opolskiego Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach
	Położenie na mapie powiatu nyskiego Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach
	50°33′30,3″N 17°35′49,7″E/50,558417 17,597139

Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach – cmentarz zlokalizowany ok. 3,5 km na północny wschód od centrum wsi Łambinowice, w województwie opolskim, nieopodal (na zachód) zabudowań wsi Sowin.

Cmentarz założono podczas wojny francusko-pruskiej (1870-1871) z przeznaczeniem na pochówki zmarłych w zlokalizowanym w sąsiedztwie wsi (noszącej wówczas nazwę Lamsdorf) obozie jenieckim dla pojmanych do niewoli żołnierzy armii francuskiej. W roku 1870 i 1871 pochowano na tym cmentarzu łącznie 52 zmarłych w obozie jeńców. Pośrodku kwatery z ich grobami Francuzi ufundowali później duży krzyż pamiątkowy z marmuru. Pomnik ten wykonał kamieniarz F. Stenzel ze wsi Morów (gmina Nysa, niem. Mohrau bei Neisse). Na cokole pomnika umieszczono inskrypcję po francusku i po łacinie treści (w wolnym tłumaczeniu):

Pamięci żołnierzy francuskich, zmarłych w latach 1870-1871.
Do lepszej, niebieskiej ojczyzny podążają. List św. Pawła Apostoła do Hebrajczyków, rozdział 11, werset 16 [...]
Wystawiony przez rodaków.

W późniejszym okresie w sąsiednich kwaterach grzebano żołnierzy, oficerów i cywilnych pracowników wojska (w tym także kobiety, np. sanitariuszki), służących w rejonie okolicznego poligonu wojskowego

Podczas I wojny światowej w Lamsdorf ponownie utworzony został kompleks obozów jenieckich dla żołnierzy państw ententy. W związku z tym pojawiła się potrzeba grzebania zmarłych w nim jeńców i w naturalny sposób przeznaczono na ten cel terenów sąsiadujących z istniejącym już cmentarzem. Kompleks cmentarny rozrósł się w kierunku zachodnim i południowo-zachodnim, do likwidacji kompleksu obozowego (co nastąpiło w 1919) przybyło w sumie około 7 tysięcy nowych grobów. Postawiono też kilka pomników poświęconych zmarłym jeńcom, m.in. Serbom (ten pomnik, jedyny figuralny na tym cmentarzu, postawiony został jako pierwszy, jeszcze w 1917 i zawiera inskrypcje po serbsku i po niemiecku), Rosjanom, Brytyjczykom i Włochom. Pomnik ufundowany przez Rosjan zawiera inskrypcje

Zmarłym w ciężkiej niewoli towarzyszom
rosyjscy jeńcy Lamsdorf
pogrzebanym tutaj 3751 Rosjanom

w językach: rosyjskim, niemieckim, polskim, francuskim, hebrajskim i arabskim^[1]. Na szczycie obelisku pierwotnie znajdował się dwugłowy carski orzeł stojący na kuli. Do czasów współczesnych orzeł się już nie zachował i cokół zwieńczony jest tylko kamienną kulą.

Na Starym Cmentarzu Jenieckim znajduje się także ustawiony już po zakończeniu I wojny światowej pomnik poświęcony wszystkim jej ofiarom, a także osobny pomnik żołnierzy pruskich i niemieckich, na którego cokole widnieje wizerunek Krzyża Rycerskiego.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego obok jenieckich grobów pochowano kilkudziesięciu niemieckich imigrantów (w tym dzieci) z terenów włączonych do Polski. Pochowano tu także inne osoby, m.in. (w marcu 1937) jednego z miejscowych nadinspektorów.

Podczas II wojny światowej na ok. 4,5-hektarowym cmentarzu znów rozpoczęto grzebanie jeńców - żołnierzy koalicji antyhitlerowskiej. Po wojnie większość zwłok jeńców brytyjskich ekshumowano i wywieziono ich do kraju oraz na cmentarze centralne (np. do Krakowa). Pochówek na cmentarzu zakończono w 1945.

Obecnie Stary Cmentarz jest częścią dużego kompleksu, skupiającego ślady i pozostałości istniejących niegdyś w okolicach wsi obiektów, określanego wspólną nazwą Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach.