Przejdź do zawartości

Stefan Rudniański

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan Rudniański

Stefan Rudniański (Salomon Rubinroth) (ur. 28 kwietnia 1887 w Brześciu, zamordowany w 1941 we Lwowie lub w okolicach Złoczowa) – polski filozof, psycholog, pedagog, działacz komunistyczny.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Gedalego i Liji Lipy. W 1905 usunięty z warszawskiego gimnazjum za udział w strajku szkolnym. W 1909 zdał eksternistycznie maturę, a 1908-1911 był słuchaczem w Konserwatorium Warszawskim. Od 1910 prowadził odczyty z filozofii w V Oddziale Towarzystwa Kultury Polskiej. 1911-1914 studiował filozofię, psychologię i pedagogikę w Lipsku. Związany z PPS-Lewicą (współpracownik jej organu, „Głosu Robotniczego”) i prawdopodobnie z SDKPiL. W 1913 dwukrotnie słuchał odczytów Lenina w Lipsku. 1914-1915 internowany przez Niemców jako poddany rosyjski. Od 1916 był nauczycielem historii w Warszawie i jednocześnie wykładał na Uniwersytecie Ludowym i w Klubie Robotniczym im. T. Rechniewskiego.

Od grudnia 1918 wstąpił do nowo powstałej KPP i był jej członkiem do rozwiązania partii w sierpniu 1938. Współpracował z jej legalnymi czasopismami: „Kulturą Robotniczą”, „Myślą” i „Miesięcznikiem Literackim”. 1927-1929 przełożył „Materializm a empiriokrytycyzmLenina (wydany w 1949). Brał udział w trzech ogólnopolskich kongresach filozoficznych w 1923, 1928 i 1936. Popularyzował teoretyczny dorobek Lenina. Od 1928 roku docent filozofii nowożytnej w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, 1932-1935 wykładał historię filozofii i technikę pracy umysłowej w Instytucie Pedagogicznym ZNP (którego od 1925 był członkiem), od 1939 profesor filozofii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W okresie sowieckiej okupacji Lwowa nadal prowadził działalność naukową. Członek rady miejskiej sowieckiego Lwowa[1]. W 1941 złożył podanie o przyjęcie do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) WKP(b). Zamordowany przez Niemców lub Ukraińców tuż po wkroczeniu do Lwowa okupanta hitlerowskiego. Jego grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie przy ul. Młynarskiej (aleja 14, grób 14)[2].

Grób Rudniańskich na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z działaczką PPS-Lewicy, KPP, PPR i PZPR Justyną z Kochów, z którą miał dwoje dzieci. Jego synem był prakseolog Jarosław Rudniański, autor m.in. Technologii pracy umysłowej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. "W grudniowych (15 grudnia 1940) wyborach do rad obwodowych i miejskich ich członkami zostało sporo znanych Polaków. [...] Profesorowie Jakub Parnas, prof. Jan Lenartowicz, prof. Jan Grek, Włodzimierz Krukowski, prof. Stefan Banach, prof. Stefan Rudniański, prof. Stanisław Mazur, prof. Roman Witkiewicz, prof. Stanisław Pilat, prof. Kasper Weigel, Alfred Trawiński, [w:] Eugeniusz Duraczyński, Polska 1939-1945: dzieje polityczne, 1999].
  2. śp. JAROSŁAW HENRYK RUDNIAŃSKI

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Włodzimierz Bonusiak, Kto zabił profesorów lwowskich?, Rzeszów 1989
  • Polski Słownik Biograficzny t. XXXII, Wrocław-Warszawa-Kraków 1989-1991.
  • Zofia Buczek: Rudniański Stefan. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 174-176.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]