Tadeusz Szantroch
| Data i miejsce urodzenia |
19 kwietnia 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 marca 1942 |
| Zawód, zajęcie |
żołnierz, nauczyciel, poeta |
| |
Tadeusz Mieczysław Szantroch (ur. 19 kwietnia 1888 w Tarnopolu, zm. 23 marca 1942[1] w KL Auschwitz-Birkenau[2]) – polski poeta, nauczyciel i żołnierz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się jako syn Rudolfa (1857—1929), profesora gimnazjalnego i Walentyny z Nowakowskich (1856—1928)[3]. Odbył studia z zakresu medycyny i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Wiedeńskim, a następnie zaczął pracę jako nauczyciel w gimnazjach (m.in. w Wadowicach od 1924 do 1930 i w III Gimnazjum w Krakowie[4]). Podczas I wojny światowej został powołany do armii austro-węgierskiej. Od 1918 do 1921 służył w Wojsku Polskim i był trzykrotnie ranny. W czasie wojny stracił oko. Brał udział w wyzwoleniu Krakowa spod zaboru austriackiego. Został mianowany dowódcą projektowanego 2 batalionu 8 pułku piechoty wojska polskiego, który miał być złożony z żołnierzy byłego austriackiego 13. pułku piechoty[3]. Od 1922 powrócił do zawodu nauczycielskiego (z wojska wyszedł jako kapitan rezerwy[3]). W 1930 osiedlił się w Krakowie. Podczas II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną i publikował w prasie podziemnej. Został aresztowany przez Niemców i zamordowany przez nich w ich obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau[2].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Swoją działalność literacką rozpoczął od tworzenia wierszy żołnierskich. W 1924 związał się z grupą literacką Czartak. Pisał wiersze, które były bardzo tradycyjne w swej formie. Za pomocą rytmicznych fraz opisywał głównie przyrodę (przede wszystkim terenów beskidzkich), atrakcje włóczęgi górskiej, przygody, sielskości, przebywania w otoczeniu polskiej, piastowej wsi[2]. Pisał także artykuły i recenzje teatralne, jak również z wystaw sztuk plastycznych. Od 1938 współredagował Gazetę Literacką[4].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Do jego najważniejszych utworów należą:
- Poezje[5], 1905,
- Z lutni żołnierza, wiersze, 1916,
- W zorzach krwi[6], wiersze, 1918,
- Cyklady : poezje 1907-1924[7]
- Po czabańskim gościńcu[8], wiersze, 1935[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2019-09-21].
- ↑ a b c d hasło: Stanisław Jaworski, Mały Słownik Pisarzy Polskich, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1981, s.239, ISBN 83-214-0012-4
- ↑ a b c Kazimierz Przyboś, Tadeusza Szantrocha trzy audycje radiowe z lat 1929-1933, w: Pamiętnik Literacki, s.239
- ↑ a b Visit Małopolska, Tadeusz Szantroch (1888 – 1942)
- ↑ Tadeusz Szantroch, Poezye [online], polona.pl [dostęp 2020-05-09].
- ↑ Tadeusz Szantroch, W zorzach krwi : poezye [online], polona.pl [dostęp 2020-05-09].
- ↑ Tadeusz Szantroch, Cyklady : poezje 1907-1924 [online], polona.pl [dostęp 2020-05-09].
- ↑ Tadeusz Szantroch, Po Czabańskim gościńcu [online], polona.pl [dostęp 2020-05-09].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Tadeusza Szantrocha w bibliotece Polona