Tola Minc

Tola Tauba Minc

טולה מינץ

Imię i nazwisko urodzenia	Tałba Łaja Minc
Data i miejsce urodzenia	1 września 1901 Łódź lub Mława
Data i miejsce śmierci	21 sierpnia 1942 Obóz zagłady w Treblince
Przyczyna śmierci	Holokaust
Zawód, zajęcie	lekarz, stomatolog
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Wileński
Partia	Bund
Małżeństwo	Henryk Minc
Dzieci	Oskar Karol

Tola Tauba Minc, także Tolla Mintz, właśc. Tałba Łaja Minc z domu Mintz (hebr. טולה מינץ, ur. 1 września 1901 w Łodzi lub Mławie, zm. 21 sierpnia 1942 w Treblince) – polska lekarka i stomatolożka pochodzenia żydowskiego, działaczka Bundu.

Życiorys

Tola Tauba Minc urodziła się w rodzinie o tradycjach socjalistycznych. Wychowywała się w Łodzi. Do 15 roku życia uczyła się w domu ze względu na zły stan zdrowia. W 1916 została przyjęta do gimnazjum Marii Kochersonowej, a następnie uczyła się w Wyższej Szkole Realnej Emilii Siemieckiej. W tym czasie działała w Bundzie. W 1920 podjęła studia na wydziale filozoficznym w Warszawie, natomiast około 1922 wyjechała do Wilna, gdzie rozpoczęła pracę jako nauczycielka języka polskiego i literatury polskiej w szkołach zawodowych oraz podjęła studia w Wilnie na wydziale lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego, które ukończyła w 1928. Po studiach powróciła do Łodzi – pracowała w szpitalu dziecięcym im. Anny Marii pod kierownictwem Tadeusza Mogilnickiego oraz współprowadziła żłobek dziecięcy Towarzystwa Ochrony Zdrowia miasta Łodzi. Następnie przebywała przez kilka lat na Kresach Wschodnich, a później zamieszkała w Warszawie, gdzie m.in. dokształcała się w klinice stomatologicznej prof. Alfreda Meissnera, uzyskując tytuł lekarza dentysty. Następnie pracowała w Sanatorium Towarzystwa Centos w Otwocku, gdzie przeżyła niemieckie bombardowanie obiektu w trakcie II wojny światowej. Od 1936 leczyła także w sanatorium im. Włodzimierza Medema w Miedzeszynie.

Od 1939 przez przebywała w Warszawie, gdzie była lekarzem w Drużynach Sanitarnych, Obronie Domowej, Obronie Przeciwpożarowej i Czerwonym Krzyżu. Po mobilizacji jej męża na front, a następnie zniszczeniu jej domu przez pociski artyleryjskie, przeprowadziła się z synem do Miedzeszyna znajdującego się w getcie w Falenicy, gdzie w pełni zaangażowała się w działalność sanatorium i została dyrektorką placówki. Gdy 20 sierpnia 1942 Gestapo przybyło do miejscowości z rozkazem likwidacji placówki i transportu dzieci do obozu zagłady w Treblince, umożliwiając opiekunkom ucieczkę z ośrodka, wraz z Rozalią Ejchner i Hendusią Himelfarb odmówiły, podejmując decyzję o pojechaniu do Treblinki wraz z dziećmi i objęciu ich opieką w trakcie podróży. Przed transportem do obozu koncentracyjnego Tola Minc pomogła w ucieczce z getta personelowi sanatorium.

Zginęła w sierpniu 1942 w obozie zagłady w Treblince wraz ze swoim synem, pozostałymi opiekunkami oraz 200 dziećmi.

Życie prywatne

Jej ojcem był Izrael Mosze Minc, a matką Chaja Sara. W 1928 poślubiła kolegę ze studiów, lekarza i działacza Komunistycznej Partii Polski, Henryka Maurycego Minca. W 1933 urodził im się syn, Oskar Karol. Jej bratem był Pinkus Minc – trockista, współpracownik syna Lwa Trockiego – Lwa Siedowa.

Językiem ojczystym Toli Minc był polski, władała również biegle niemieckim, rosyjskim i jidysz.

Publikacje

• „O promienicy jamy ustnej”, 1939.