VY Canis Majoris

VY Canis Majoris

{{{oznaczenie Bayera}}}
{{{opis grafiki}}}
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wielki Pies
Rektascensja	07h 22m 58,33s
Deklinacja	-25° 46′ 03,17″
Paralaksa (π)	{{{paralaksa}}}
Odległość	{{{odległość}}}
Wielkość obserwowana (pasmo {{{pasmo}}})	{{{wielkość obserwowana}}}
Strumień promieniowania	{{{strumień promieniowania}}}
Rozmiar kątowy	{{{rozmiar kątowy}}}
Ruch własny (RA)	{{{ruch własny RA}}}
Ruch własny (DEC)	{{{ruch własny DEC}}}
Prędkość radialna	{{{prędkość radialna}}}
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	{{{rodzaj gwiazdy}}}
Typ widmowy	{{{typ widmowy}}}
Pole powierzchni	{{{pole powierzchni}}}
Objętość	{{{objętość}}}
Gęstość	{{{gęstość}}}
Wielkość absolutna	{{{wielkość absolutna}}}
Jasność	{{{jasność}}}
Okres obrotu	{{{okres obrotu}}}
Prędkość obrotu	{{{prędkość obrotu}}}
Inklinacja	{{{inklinacja}}}
Spłaszczenie	{{{spłaszczenie}}}
Przyspieszenie grawitacyjne	{{{przyspieszenie grawitacyjne}}}
Prędkość ucieczki	{{{prędkość ucieczki}}}
Temperatura	{{{temperatura}}}
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	{{{krąży wokół}}}
Półoś wielka	{{{półoś wielka}}}
Okres orbitalny	{{{okres orbitalny}}}
Mimośród	{{{mimośród}}}
Prędkość ruchu	{{{prędkość ruchu}}}
Skład fotosfery
{{{skład}}}
Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: {{{Flamsteed}}} 2MASS: {{{2MASS}}} Bonner Durchmusterung: {{{BD}}} Cordoba Durchmusterung: {{{CD}}} Fundamentalny katalog gwiazd: {{{FK5}}} Boss General Catalogue: {{{GC}}} Katalog Gliesego: {{{GJ}}} Katalog Henry’ego Drapera: {{{HD}}} Katalog Hipparcosa: {{{HIP}}} Katalog jasnych gwiazd: {{{HR}}} SAO Star Catalog: {{{SAO}}} {{{inne nazwy}}}
[[Plik:{{{mapa}}}|240x240px|alt={{{alt mapy}}}|{{{opis mapy}}}]] {{{opis mapy}}}

{{Gwiazda infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | opis grafiki = | GC = | HIP = | strumień promieniowania = | FK5 = | wielkość obserwowana = | pole powierzchni = | prędkość ucieczki = | rodzaj gwiazdy = | gęstość = | ruch własny RA = | alt mapy = | inklinacja = | temperatura = | spłaszczenie = | ruch własny DEC = | 2MASS = | Flamsteed = | inne nazwy = | okres orbitalny = | oznaczenie Bayera = | półoś wielka = | CD = | SAO = | BD = | GJ = | objętość = | skład = | wielkość absolutna = | prędkość obrotu = | okres obrotu = | opis mapy = | HD = | przyspieszenie grawitacyjne = | rozmiar kątowy = | prędkość radialna = | paralaksa = | prędkość ruchu = | typ widmowy = | commons = | pasmo = | odległość = | mimośród = | mapa = | krąży wokół = | jasność = | HR = Nieznane pola: "odl_ly", "masa_sl", "jas_abs", "oznaczenie_bayera", "promień_sl", "nazwy", "jas_wiz", "typ", "odl_pc", "rotacja", "opis", "temp" oraz "rodzaj".

VY Canis Majoris (VY CMa) jest czerwonym hiperolbrzymem. To największa znana gwiazda i jedna z najjaśniejszych. Gwiazda znajduje się w konstelacji Wielkiego Psa w odległości około 1500 parseków, czyli około 4900 lat świetlnych od Ziemi. Jej masa stanowi około 30-40 mas Słońca. Jest sklasyfikowana jako gwiazda zmienna półregularna i ma szacunkowy okres około 2000 dni. Jej średnia gęstość wynosi od 5 do 10 mg/m³. Umieszczona w środku układu słonecznego gwiazda swoją powierzchnią przecięłaby orbitę Saturna, jednak niektórzy astrofizycy nie zgadzają się z tym sugerują, że promień VY Canis Majoris jest mniejszy, około 600 razy większy od promienia Słońca i przeciąłby orbitę Marsa.

Odkrycie

Pierwsza potwierdzona obserwacja VY Canis Majoris odnotowana została w katalogu Jérôme Lalande'a 7 marca 1801 roku jako gwiazdę o obserwowanej wielkości gwiazdowej 7^m. Dalsze badania w XIX wieku obserwowanej wielkości gwiazdowej wykazały ,,blaknięcie" gwiazdy od 1850 roku. Od 1847 roku VY Canis Majoris znana była jako gwiazda o kolorze purpurowym. Przez cały dziewiętnasty wiek zaobserwowano co najmniej sześć dyskretnych komponentów dla VY Canis Majoris co sugerowało możliwość, że jest to gwiazda wielokrotna. Te dyskretne komponenty znane są obecnie jako jasne obszary w otaczającej gwiazdę mgławicy. Obserwacje w wysokiej rozdzielczości w 1957 roku oraz w 1998 wykazały, że VY Canis Majoris nie jest gwiazdą podwójną. VY Canis Majoris jest gwiazdą typu widmowego M, o wysokiej jasności z temperaturą powierzchni około 3000 kelwinów, znajduję się w prawym górnym rogu diagramu Hertzsprunga-Russella.

Pomiar odległości

Odległość do gwiazdy można obliczyć za pomocą pomiaru paralaksy orbity obiegu Ziemi dookoła Słońca. Jednak VY Canis Majoris ma bardzo małą paralaksę o dużym marginesie błędu co sprawia, że ogromną trudnością jest obliczenie odległości tą metodą. W 1976 roku Charles J. Lada i Mark J. Reid opublikowali odkrycie jasnego kulistego obłoku molekularnego 15 minut kątowych na wschód od VY Canis Majoris. Na krawędzi obłok graniczył z jasnym pierścieniem, o nagłym spadku zawartości tlenku węgla oraz wzrostu jasności, co prawdopodobnie wskazywało na zniszczenie molekularne materii oraz ogrzewanie pierścienia. Lada and Reid założyli, że odległość od obłoku molekularnego jest w przybliżeniu równa do tych gwiazd, które są członkami gromady otwartej NGC 2362, która powoduje jonizację pierścienia. Gromada ma odległość 1.5 ± 0.5 kiloparseków. VY Canis Majoris jest umiejscowiona na czubku pierścienia co sugeruje jej związek z obłokiem molekularnym. Oprócz tego prędkość obłoku jest bardzo zbliżona do prędkości gwiazdy, a w konsekwencji do prędkości gromady NGC 2362 co oznacza, że gwiazda jest również w odległości 1,5 kiloparseka.

Rozmiar

Porównanie wielkości wybranych ciał niebieskich
1. Merkury < Mars < Wenus < Ziemia
2. Ziemia < Neptun < Uran < Saturn < Jowisz
3. Jowisz < Wolf 359 < Słońce < Syriusz
4. Syriusz < Pollux < Arcturus < Aldebaran
5. Aldebaran < Rigel < Antares < Betelgeuse
6. Betelgeuse < Mi Cephei < VV Cephei < VY Canis Majoris.

Profesor Robert M. Humpreys z University of Minnesota oszacował promień VY Canis Majoris na 1 800 do 2 100 promieni Słońca. Aby to zilustrować, jeślibyśmy zamienili Słońce z VY Canis Majoris miejscami to jej orbita mogłaby wykraczać poza orbitę Saturna. Światło na obiegnięcie dookoła gwiazdy potrzebowałoby 8,5 godziny, dla porównania Słońca 14,5 sekundy. Gwiazda pomieściłaby w swojej objętości 7x10¹⁵ Ziem (objętość gwiazdy o promieniu 9,58 j.a. wynosi 1,23x10³⁷ m³). Gdyby Ziemia miałaby być reprezentowana przez sferę o średnicy 1 cm, to Słońce miałoby średnicę 109 cm. W tych skalach VY Canis Majoris miałoby średnicę (według górnych oszacowań) wynoszącą 2,7 km.

Jasność

W 2006 roku Humprey użył spektralnego wykresu gęstości jasności oraz długości fali światła z VY Canis Majoris do obliczenia jasności gwiazdy. Ponieważ większość promieniowania z gwiazdy jest przetwarzana przez gwiezdny pył w otaczających mgławicach, Humprey zintegrował wszystkie strumienie światła pochodzące z mgławicy, dzięki temu oszacował Jasność gwiazdy na 4,3x10⁵ jasności Słońca.

Kontrowersje

VY Canis Majoris wyrzuca ogromne ilości gazów podczas wybuchów.

Istnieją dwie sprzeczne koncepcje naukowe dotyczące właściwości VY Canis Majoris. W pierwszej, gwiazda jest wielkim, bardzo jasnym czerwonym hiperolbrzymem. W innych koncepcjach (np. Massey'a, Levesque'a i Plez'a),gwiazda jest zwykłym czerwonym superolbrzymem o promieniu około 600 promieni Słońca. Podobnie jak rozmiar gwiazdy kontrowersje budzi jej jasność, ma to związek z przejściem światła z gwiazdy przez obłoki gwiezdnego pyłu co wiąże się z zaburzonym odbiorem promieniowania podczerwonego na Ziemi.

Przyszłość gwiazdy

Gwiazda jest bardzo niestabilna, wyrzuca dużą część swojej masy do otaczającego obłoku. Astronomowie przy pomocy Kosmicznego Teleskopu Hubble'a przewidują, żę VY Canis Majoris eksploduje jako hypernova w ciagu najbliższych 100 000 lat. Teoretycznie hypernowa spowoduje rozbłysk gamma, który może uszkodzić zawartość lokalnej galaktyki, unicestwiając wszelkie potencjalne życie w promieniu kilku lat świetlnych. Ale hiperolbrzym nie stanowi zagrożenia dla Ziemi, bardzo prawdopodobne, że utworzy po swoim wybuchu czarną dziurę..

Zobacz też

• Lista największych gwiazd
• Lista najjaśniejszych gwiazd według jasności absolutnej
• Lista gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa
• WASP-17b, największa znana planeta
• R136a1, najmasywniejsza gwiazda

Linki zewnętrzne

• Astronomers Map a Hypergiant Star's Massive Outbursts, HubbleSite NewsCenter, 2012-02-15
• Helton, L. Andrew. Research Topics - VY Canis Majoris, University of Minnesota, 2012-02-15
• "What is the Biggest Star in the Universe?", Universe Today, 2012-02-15