Przejdź do zawartości

Wikipedystka:Joanna Kośmider/Ucieleśnione poznanie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Joanna Kośmider (dyskusja | edycje)
57 596 edycji
m drobne redakcyjne
Joanna Kośmider (dyskusja | edycje)
57 596 edycji
m drobne redakcyjne
Linia 8: Linia 8:
George Lakoff, Mark Johnson, [http://shu.bg/tadmin/upload/storage/161.pdf Metaphors We Live By 2003] (University of Chicago Press 1980)
George Lakoff, Mark Johnson, [http://shu.bg/tadmin/upload/storage/161.pdf Metaphors We Live By 2003] (University of Chicago Press 1980)
; [[Francisco Varela#Tematyka badań]]:
; [[Francisco Varela#Tematyka badań]]:
⚫
{{Galeria|Nazwa= Świat realny?<ref group=uwaga>Mózg korzysta nie tylko z informacji o otoczeniu, przekazywanych przez [[zmysł]]y. Wywołują one m.in. obrazowe reprezentacje [[wyobraźnia|wyobrażeń]], niejednoznaczne, lecz wpływające na nastrój i nasze decyzje.</ref>|wielkość=300|pozycja=left
⚫
W czasie wywiadu, który przeprowadziła [[Susan Blackmore]], zatytułowanego ''O świadomości wiemy tyle, co ludzie przed Galileuszem patrzący w niebo'' (cytat z treści wywiadu), Varela skomentował m.in. wpływ, jaki wywarła na niego [[filozofia buddyjska]]{{r|Znaczenia}}:
⚫
{{CytatD|… zabrało mi około dziesięciu lat, by zdać sobie sprawę z tego, że za moją praktyką uspokajania umysłu kryła się jego buddyjska teoria. Było to fascynujące – jak ukryty skarb, który ludzie ci utrzymywali przy życiu oraz wspaniale wyrażali i analizowali. To był punkt, w którym tradycja pierwszej osoby wpłynęła na moje życie profesjonalne […] Doprowadziło mnie to jednoznacznie do pojęcia wcielenia, które wyraziłem w mojej książce ''The Embodied Mind'' (Wcielony umysł). Uczyniłem to po to, by przesunąć naukę kognitywną od idei przetwarzania informacji ku perspektywie enaktywnej, wcielonej, która obecnie przyjmuje się całkiem dobrze. Zmieniło to mój sposób uprawiania nauki, a sformułowanie neurofenomenologii jest krokiem w tym właśnie kierunku.}}
⚫
{{Galeria|Nazwa= Mózg korzysta nie tylko z informacji o otoczeniu, przekazywanych przez [[zmysł]]y. Wywołują one m.in. obrazowe reprezentacje [[wyobraźnia|wyobrażeń]], niejednoznaczne, lecz wpływające na nastrój i nasze decyzje.|wielkość=400|pozycja=right
|Plik:Imagine (8367239849).jpg| [[Wyobraźnia]]
|Plik:Imagine (8367239849).jpg| [[Wyobraźnia]]
|Plik:Rorschach1.jpg |Karta [[Test Rorschacha|testu Rorschacha]]
|Plik:Rorschach blot 09.jpg|Karta [[Test Rorschacha|testu Rorschacha]]
|Plik:e-flirt.svg| [[Cyberflirt]]
|Plik:e-flirt.svg| [[Cyberflirt]]
}}
}}
⚫
W czasie wywiadu, który przeprowadziła [[Susan Blackmore]], zatytułowanego ''O świadomości wiemy tyle, co ludzie przed Galileuszem patrzący w niebo'' (cytat z treści wywiadu), Varela skomentował m.in. wpływ, jaki wywarła na niego [[filozofia buddyjska]]{{r|Znaczenia}}:
⚫
:: ... W ciągu całego życia poszczególnym wydarzeniom/sytuacjom są nadawane „osobiste znaczenia” (np. znaczenie pracy i życia rodzinnego dla pracujących kobiet{{r|znaczenia}}). Rozwija się praktycznie nieograniczona liczba różnych „struktur ideologiczno-afektywnych” – różnych [[osobowość|osobowości]], dysponujących podobnym zestawem wrodzonych afektów, lecz ukształtowanych pod wpływem różnych życiowych doświadczeń{{r|psychologytoday}}, zawierających specyficzne „wstęgi” bodziec-afekt-reakcja (Stimulus-Affect-Response Sequence{{r|whatsascript|Prologue}}, S-A-R-S zamiast S-R{{r|S-R}})
⚫
{{CytatD|… zabrało mi około dziesięciu lat, by zdać sobie sprawę z tego, że za moją praktyką uspokajania umysłu kryła się jego buddyjska teoria. Było to fascynujące – jak ukryty skarb, który ludzie ci utrzymywali przy życiu oraz wspaniale wyrażali i analizowali. To był punkt, w którym tradycja pierwszej osoby wpłynęła na moje życie profesjonalne […] Doprowadziło mnie to jednoznacznie do pojęcia wcielenia, które wyraziłem w mojej książce ''The Embodied Mind'' (Wcielony umysł). Uczyniłem to po to, by przesunąć naukę kognitywną od idei przetwarzania informacji ku perspektywie enaktywnej, wcielonej, która obecnie przyjmuje się całkiem dobrze. Zmieniło to mój sposób uprawiania nauki, a sformułowanie neurofenomenologii jest krokiem w tym właśnie kierunku.}}

⚫
:: ... W ciągu całego życia poszczególnym wydarzeniom/sytuacjom są nadawane „osobiste znaczenia” (np. znaczenie pracy i życia rodzinnego dla pracujących kobiet{{r|znaczenia-2}}). Rozwija się praktycznie nieograniczona liczba różnych „struktur ideologiczno-afektywnych” – różnych [[osobowość|osobowości]], dysponujących podobnym zestawem wrodzonych afektów, lecz ukształtowanych pod wpływem różnych życiowych doświadczeń{{r|psychologytoday}}, zawierających specyficzne „wstęgi” bodziec-afekt-reakcja (Stimulus-Affect-Response Sequence{{r|whatsascript|Prologue}}, S-A-R-S zamiast S-R{{r|S-R}})


* [https://poema.pl/publikacja/68096-jawa Jawa], [https://poema.pl/publikacja/67725-dusza Dusza], [https://poema.pl/publikacja/1268-dwie-malpy-breughla Dwie małpy Breughla] i [https://poema.pl/publikacja/3122-niektorzy-lubia-poezje Niektórzy lubią poezje]
* [https://poema.pl/publikacja/68096-jawa Jawa], [https://poema.pl/publikacja/67725-dusza Dusza], [https://poema.pl/publikacja/1268-dwie-malpy-breughla Dwie małpy Breughla] i [https://poema.pl/publikacja/3122-niektorzy-lubia-poezje Niektórzy lubią poezje]
Linia 100: Linia 101:
{{Uwagi}}
{{Uwagi}}
{{Przypisy|2|przypisy=
{{Przypisy|2|przypisy=
* <ref name="SantiagoTheory">{{Cytuj pismo | autor = Fritjof Capra | tytuł = The Santiago Theory of Cognition, The Immune System Our Second Brain | wydawca = www.combusem.com| język = en | url = http://www.combusem.com/CAPRA4.HTM}}; według en:Wiki: Capra, Fritjof, ''The Santiago Theory of Life and Cognition'', la revista Be-Vision 9.1 (1986), s.59–60)</ref>
* <ref name="Znaczenia">{{Cytuj pismo | autor = [[Susan Blackmore]], Francisco Varela; przełożył Paweł Kamiński | tytuł = „O świadomości wiemy tyle, co ludzie przed Galileuszem patrzący w niebo” – wywiad z Francisco Varelą, neurofenomenologiem (fragment książki: Susan Blackmore 'Conversations on Consciousness', Oxford 2005, s. 222–233) | czasopismo = Znaczenia, Kultura, komunikacja, społeczeństwo | wydawca = www.e-znaczenia.pl | data = 2005 | url = http://www.e-znaczenia.pl/?p=377}}</ref>
* <ref name="psychologytoday">{{Cytuj stronę | url = https://www.psychologytoday.com/blog/great-kids-great-parents/201007/silvan-s-tomkins-1911-1991 | tytuł = Silvan S. Tomkins (1911-1991), Silvan Tomkins and understanding our emotional life | autor = Paul C. Holinger (we współpracy z Donaldem Nathansonem) | data = 2010-07-07 | praca = Psychology Today , Great Kids, Great Parents | opublikowany = www.psychologytoday.com | język = en | data dostępu = 2015-06-30}}</ref>
* <ref name="S-R">{{Cytuj stronę | url = http://www.britannica.com/topic/stimulus-response-theory | tytuł = Stimulus-response theory | praca = Encyclopædia Britannica | opublikowany = www.britannica.com | język = en | data dostępu = 2015-07-23}}</ref>
* <ref name="znaczenia-2">{{Cytuj pismo | autor = Małgorzata Puchalska-Wasyl | tytuł = Rodzina i praca w systemie osobistych znaczeń kobiet pracujących naukowo | czasopismo = Roczniki Psychologiczne | wolumin = II | strony = 167-184 | data = 1999 | url = https://www.kul.pl/files/1024/Roczniki_Psychologiczne/1999/RPsych_1999_vol02_167-184_PUCHALSKA.PDF}}</ref>

* <ref name=whatsascript>{{Cytuj pismo | autor = Donald L. Nathanson, MD | tytuł = What's a Script? | czasopismo = Bulletin of the Tomkins Institute | wolumin = 3 | strony = 1-4 | język = en | data = Spring-Summer 1996 | url = http://www.tomkins.org/wp-content/uploads/2014/07/whatsascript.pdf}}</ref>

* <ref name="Prologue">{{Cytuj książkę | autor = Donald L. Nathanson, MD | tytuł = Prologue: Affect Imagery Consciousness | data = 2008 | url = http://www.tomkins.org/wp-content/uploads/2014/07/PROLOGUE-nathanson.pdf}}, „[https://books.google.pl/books?id=xbxbAAAAQBAJ&pg=PR21&dq=%22Life+is+a+series+of+scenes+%28Stimulus-Affect-Response+Sequences%29+loosely+organized+into+segments+called+Acts;+a+life+story+can+be+made%22&hl=pl&sa=X&ved=0CCAQ6AEwAGoVChMI9JC2vY_vxgIV5SpyCh1pbwwB#v=onepage&q=%22Life%20is%20a%20series%20of%20scenes%20%28Stimulus-Affect-Response%20Sequences%29%20loosely%20organized%20into%20segments%20called%20Acts%3B%20a%20life%20story%20can%20be%20made%22&f=false Life is a series of scenes (Stimulus-Affect-Response Sequences) loosely organized into segments called Acts; a life story can be made…]”</ref>

* <ref name="ucielesniony-umysl">{{Cytuj pismo | autor = Krzysztof Szymborski | tytuł = Ogony mózgowe. Co to jest ucieleśniony umysł? (artykuł dostępny tylko dla abonentów Polityki Cyfrowej) | czasopismo = Polityka.pl | wydawca = www.polityka.pl | data = 10 marca 2011 | url = http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1513462,1,co-to-jest-ucielesniony-umysl.read}}</ref>
* <ref name="ucielesniony-umysl">{{Cytuj pismo | autor = Krzysztof Szymborski | tytuł = Ogony mózgowe. Co to jest ucieleśniony umysł? (artykuł dostępny tylko dla abonentów Polityki Cyfrowej) | czasopismo = Polityka.pl | wydawca = www.polityka.pl | data = 10 marca 2011 | url = http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1513462,1,co-to-jest-ucielesniony-umysl.read}}</ref>
* <ref name ="Pies-i-ogon">{{Cytuj pismo | autor = Jonathan Haidt | tytuł = The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment | czasopismo = Psychological Review. | wydawca = American Psychological Association, Inc. | wydanie = 4 | wolumin = 108 | strony = 814–834 | język = en | data = 2001 | doi = 10.1037//0033-295X. 108.4.814 | url = http://www3.nd.edu/~wcarbona/Haidt%202001.pdf}}</ref>
* <ref name ="Pies-i-ogon">{{Cytuj pismo | autor = Jonathan Haidt | tytuł = The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment | czasopismo = Psychological Review. | wydawca = American Psychological Association, Inc. | wydanie = 4 | wolumin = 108 | strony = 814–834 | język = en | data = 2001 | doi = 10.1037//0033-295X. 108.4.814 | url = http://www3.nd.edu/~wcarbona/Haidt%202001.pdf}}</ref>

Wersja z 10:19, 1 lip 2016

Ucieleśnione poznanie (ang. Embodied cognition) – ..................................[1]

The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience (1992)

George Lakoff, Hans Moravec, Andy Clark, Gerald Edelman, Gregory Bateson, Eleanor Rosch, Evan Thompson

George Lakoff, UC Berkeley?

George Lakoff, Mark Johnson, Metaphors We Live By 2003 (University of Chicago Press 1980)

Francisco Varela#Tematyka badań
Świat realny?[a]
Wyobraźnia
Karta testu Rorschacha
Cyberflirt

W czasie wywiadu, który przeprowadziła Susan Blackmore, zatytułowanego O świadomości wiemy tyle, co ludzie przed Galileuszem patrzący w niebo (cytat z treści wywiadu), Varela skomentował m.in. wpływ, jaki wywarła na niego filozofia buddyjska[3]: Szablon:CytatD

... W ciągu całego życia poszczególnym wydarzeniom/sytuacjom są nadawane „osobiste znaczenia” (np. znaczenie pracy i życia rodzinnego dla pracujących kobiet[4]). Rozwija się praktycznie nieograniczona liczba różnych „struktur ideologiczno-afektywnych” – różnych osobowości, dysponujących podobnym zestawem wrodzonych afektów, lecz ukształtowanych pod wpływem różnych życiowych doświadczeń[5], zawierających specyficzne „wstęgi” bodziec-afekt-reakcja (Stimulus-Affect-Response Sequence[6][7], S-A-R-S zamiast S-R[8])

Nowe koncepcje uczonych z Santiago bardzo wysoko oceniał m.in. Fritjof Capra; w artykule zatytułowanym The Santiago Theory of Cognition, The Immune System Our Second Brain, wyraził opinię, że „teoria z Santiago” jest pierwszą teorią naukową, która likwiduje wskazany przez Kartezjusza podział rzeczywistości na fizyczną i umysłową dualizm kartezjański) pokazując dwa nierozerwalnie związane aspekty życia (na każdym poziomie organizacji) – aspekt procesu i aspekt struktury[9].

Hipoteza Antonio Damasio

Hipoteza António Damásio dotycząca powstawania emocji pierwotnych i wtórnych oraz uczuć (synchronizacja aktywności umysłu i ciała)[10]
Kolor:
fioletowy – ciało migdałowate, niebieski – podwzgórze
Kolor:
fioletowy – ciało migdałowate, niebieski – podwzgórze,
pomarańczowy – kora przedczołowa
Kolor:
fioletowy – ciało migdałowate, niebieski – podwzgórze,
pomarańczowy – kora przedczołowa

Damásio sprzeciwia się uznawaniu starego jądra mózgu za „katakumby”, których zadaniem jest wyłącznie regulacja biologiczna, a nowej kory za „siedlisko wiedzy i umysłowej subtelności”. Stara się naukowo zweryfikować hipotezę, że myślenie wymaga synchronizacji procesów umysłowych, tradycyjnie wiązanych z mózgowiem, i somatycznych, których miejscem jest „ciało właściwe” (soma z wyłączeniem mózgu)[11]. Twierdzi, że ten historyczny pogląd o rozdziale funkcji (zob. dylemat psychofizyczny, dualizm substancjalny) pochodzi od Kartezjusza, zakładającego rozłączność res extensa (rzecz rozciągła, materia) i res cogitans (rzecz myśląca, umysł, dusza).

Emocje pierwotne

Emocjami pierwotnymi nazwano stany organizmu, które powodują instynktowe zachowania, sprzyjające przetrwaniu – zwiększające darwinowskie fitness. Takimi zachowaniami są np. ucieczka lub skuteczne ukrywanie się przed drapieżnikiem, troska o potomstwo, rytuały wyboru partnera seksualnego w okresie godowym. Instynktowe zachowania człowieka (np. wywołane strachem, gniewem) występują u wszystkich ludzi, bez względu na rasę i kulturę (są uniwersalne biologicznie i kulturowo). Niektóre z nich mają charakter atawistyczny, np. od dawna nie jest też racjonalny paniczny lęk przed pająkami. Od urodzenia człowiek czuje niepokój na dźwięk gardłowego warczenia lub na widok ptaków o dużej rozpiętości skrzydeł (i innych dużych zwierząt) lub pełzających gadów.

Pojawianie się emocji pierwotnych jest związane aktywnością starych ewolucyjnie podkorowych struktur mózgu. Ta aktywność wyraża się w natychmiastowym uruchomieniu właściwych – ewolucyjnie wyselekcjonowanych – reakcji narządu ruchu (np. podjęcie walki z drapieżnikiem, ucieczka, tanatoza). Równocześnie przekazywane są sygnały do mięśni twarzy, nieświadomie przybierającej odpowiedni wyraz, mięśni klatki piersiowej (intensyfikacja oddychania) oraz do innych struktur „ciała właściwego” (zmiana rytmu pracy serca, ciśnienia tętniczego i in.; zob. funkcje autonomicznego układu nerwowego).

Emocje wtórne

Uczucia

Emocje są źródłem uczuć (uwaga - nie wszystkie uczucia mają źródła w emocjach) powstających dzięki sygnałom nerwowym (zob. układ nerwowy), docierającym do mózgu ze skóry, mięśni podlegających woli, naczyń krwionośnych, trzewi i in. Są one przekazywane poprzez rdzeń kręgowy w kierunku tworu siatkowatego, a następnie podwzgórza, struktur limbicznych, kory somatosensorycznej w okolicy wyspy i okolicy ciemieniowej. Poza „neuronowym” czynny jest „chemiczny” szlak przekazu informacji. Związki chemiczne, uwalniane w różnych strukturach ciała w stanie emocji, docierają do mózgu ze strumieniem krwi (zob. układ krwionośny człowieka), co wymaga pokonania bariery krew-mózg lub wykorzystania struktur, które tego nie wymagają (np. pole najdalsze lub narząd podsklepieniowy)[12].

Bardzo ważną rolę w chemicznej wymianie sygnałów odgrywają hormony[12], wytwarzane w gruczołach układu dokrewnego oraz hormony tkankowe, tj. serotonina ( (pot. „hormon szczęścia”) – jeden z licznych neuroprzekaźników, ważny w ośrodkowym układzie nerwowym, produkowany w jądrach szwu, błonie śluzowej jelit, szyszynce i trombocytach.

Strumień informacji, nieustannie napływających do mózgu z ciała, nie jest gromadzony i analizowany w określonej strukturze mózgu (Uwaga: podobnie jak informacje stanie otoczenia organizmu, docierające z narządów zmysłów). W korze mózgu znajduje odbicie aktywność poszczególnych struktur neuronów ciała, ale ich reprezentacje są tylko częściowo zorientowane topograficznie, a powstające „odbicia ich stanów” są zawsze aktualne Taki dynamiczny obraz stanu ciała Damasio nazywa „pejzażem ciała” („uczucia tła” dla nowych emocji i rozumowania)[12].

  • File:Circulatory System no tags.svg
  • File:Nervous system diagram unlabeled.svg Obwodowy układ
  • File:Illu_endocrine_system.png
  • File:MmP15 4ReazNeuroEndocrStress.png
  • File:Hormons feedback - Sprzężenie zwrotne hormonow.svg
Błąd Kartezjusza [13]

O stanach ciała, stanach umysłu i interakcjach[14] Daniel Dennett o „kartezjańskim teatrze”[15] Ciało sceną dla gry emocji[16] „Umysłowe ciało”[17] O altruizmie[18] „Ja”[14]

rozdz. 10. Mózg wcielony[19]

  • Antonio Damasio, W poszukiwaniu Spinozy
  • António Damásio, Błąd Kartezjusza
Błąd Kartezjusza, rozdz. 7. Emocje i uczucia[20]
Błąd Kartezjusza, rozdz. 8. Hipoteza markera somatycznego[21]
Antonio Damasio, Jak umysł zyskał jaźń. Konstruowan: Antonio Damasio, W poszukiwaniu Spinozy'ie świadomego mózgu
..."nowe dowody naukowe świadczące o tym, że jest to proces biologiczny, uczucia zaś mają źródło w niemal zupełnym zespoleniu ciała i umysłu, a ich pierwsze przejawy były wytworem starego ewolucyjnie, skromnego pnia mózgu, nie zaś nowoczesnej kory mózgowej. Damasio uważa, że ludzka jaźń stanowi wyzwanie dla obojętności natury i umożliwia radykalny przełom w biegu ewolucji - homeostazę socjokulturową").
Autor Błędu Kartezjusza i W poszukiwaniu Spinozy tym razem obala pogląd, jakoby była ona czymś odrębnym od ciała, i przedstawia nowe dowody naukowe świadczące o tym, że jest to proces biologiczny, uczucia zaś mają źródło w niemal zupełnym zespoleniu ciała i umysłu, a ich pierwsze przejawy były wytworem starego ewolucyjnie, skromnego pnia mózgu, nie zaś nowoczesnej kory mózgowej. Damasio uważa, że ludzka jaźń stanowi wyzwanie dla obojętności natury i umożliwia radykalny przełom w biegu ewolucji - homeostazę socjokulturową. Nie pozostawia najmniejszych wątpliwości, że u jej podłoża tkwi ugruntowana genetycznie podstawowa homeostaza, która już przed miliardami lat obecna była u prostych form życia. Jego twórcza wizja niezmordowanie wiedzie ku naturalnym wyjaśnieniom samych źródeł życia.

...Ale co z Ja? Ja jest naprawdę ulotne. I przez długi czas ludzie nawet nie chcieli się nią zajmować, ponieważ, jak zwykli mówić, "Jak to jest z tym punktem odniesienia, z tą stabilnością wymaganą do utrzymania kontinuum osobowości każdego dnia?" Rozmyślałem nad rozwiązaniem tego problemu. Jest następujące. Tworzymy mapy mózgowe (zob. Allan Jones) wnętrza naszego organizmu i używamy ich jako odniesienia dla wszystkich innych map. Pozwólcie, że trochę opowiem jak na to wpadłem. ...[22]

William James:

Szablon:CytatD

...

szyszynka, gruczoł, w którym jest wytwarzana m.in. melatonina, hormon koordynujący działanie zegara biologicznego (np. dobowy rytm snu i czuwania) … … … na podstawie informacji o oświetleniu z siatkówki oka[b].

... Podwzgórze i Układ podwzgórzowo-przysadkowy (m.in. prolaktyna, dopamina, wazopresyna, oksytocyna) → opieka rodzicielska i pierwsze grupy społeczne … … …

Krzysztof Szymborski 10 marca 2011, Co to jest ucieleśniony umysł? Ogony mózgowe

Jaką rolę w naszym życiu odgrywa umysł, a jaką reszta ciała? Czy ciało służy głowie, czy odwrotnie? :

Wszechobecność metafor: Nasz codzienny język pełen jest metafor, które zwykle traktujemy jako mało znaczące stylistyczne ozdobniki. Jednak na początku lat 80. amerykański lingwista George Lakoff, w serii książek napisanych z rozmaitymi współautorami, zaczął konsekwentnie rozwijać tezę głoszącą, że w istocie metafory są jak gdyby oknem, przez które możemy dostrzec, jak toczy się w mózgu proces myślowy. Zauważa on, na przykład, że metafora będąca podstawą intelektualnej debaty obrazuje ją jako wojnę bądź walkę – w sporze „zwyciężamy” lub „zostajemy pokonani”; argumenty naszych przeciwników są „nie do obrony”; dobre argumenty „trafiają do celu” itp. Charakterystyczną cechą owych metafor jest to, że odnoszą one abstrakcyjne i intelektualnie wyrafinowane pojęcia do prostszych czynności, zachowań i fizycznych doznań, w których uczestniczy nasze ciało. Tak więc uczucie życzliwości kojarzy się nam z ciepłem, to, co ważne, jest wielkie, ... „posuwamy się do przodu”, gdy odnosimy sukcesy, ... gdy mamy powody do dumy, chodzimy „z podniesioną głową” itd. Wszechobecność metafor, zdaniem Lakoffa, nie jest bynajmniej spowodowana ubóstwem naszego języka. Według jego tezy, wokół której rozpętała się wojna lingwistyczna, umysł nasz jest „ucieleśniony” (embodied mind) ... „zdarzenia poznawcze wywodzą się z rodzajów doświadczeń, jakie są udziałem osobników posiadających ciało o szczególnych zdolnościach sensomotorycznych”.
Badania co się dzieje, zanim „ciało słowem się stanie”? ...
Najważniejszą chyba konsekwencją koncepcji ucieleśnionego umysłu jest to, że radykalnie zmienia ona powszechnie panujące przekonania na temat istoty człowieczeństwa. W zachodniej tradycji silnie zakorzeniona jest (jeszcze jedna metafora) dualistyczna, kartezjańska wizja człowieka jako złożonego z dwu zupełnie odmiennych części – ciała i duszy (czy, mówiąc językiem świeckim, rozumu). Akceptując teorię ucieleśnionego umysłu (czy może myślącego ciała) musimy dualizm ten odrzucić. W procesach poznania współdziałają ze sobą ciało i mózg. Który z tych elementów jest psem, a który ogonem?
  • Pies i ogon[23]
  • Krzysztof Szymborski 10 marca 2011[24]

Ogony mózgowe. Co to jest ucieleśniony umysł? … Czym jest istota ludzka? … Rozdział ciała od duszy … Wszechobecność metafor …

... Nie samym jednak wstrętem człowiek żyje. Inne nieracjonalne bodźce, jak dowodzą na przykład badania Antonio Damasio, są wręcz niezbędne do podejmowania jakichkolwiek decyzji. Trzeźwa, chłodna analiza jest często bardzo przydatna, lecz bez właściwego funkcjonowania emocjonalnych ośrodków mózgu moglibyśmy bez końca myśleć całkiem trzeźwo, ale nic nie robić. Jak ujął to Haidt w tytule jednego ze swych artykułów, umysł ludzki jest „emocjonalnym psem z racjonalnym ogonem”. Ogon rzadko jednak merda psem. ...
Akceptując teorię ucieleśnionego umysłu (czy może myślącego ciała) musimy dualizm ten odrzucić. W procesach poznania współdziałają ze sobą ciało i mózg. Który z tych elementów jest psem, a który ogonem? Czy ciało, traktowane dość po macoszemu w wielu tradycjach religijnych, posługuje się mózgiem dla osiągnięcia swych biologicznych celów, czy też podporządkowane jest ono rozumowi i służy jedynie do noszenia i karmienia mózgu? .... Równie dobrze zapytać można, czy zebra jest przypominającym konia białym zwierzęciem w czarne pasy, czy też czarnym w pasy białe...
Żyjemy w erze wielu sukcesów biologicznego podejścia do procesów psychicznych. Szybko rośnie wiedza o biologicznych podstawach spostrzegania, przetwarzania, emocji, motywacji i działania. Na przykład ostatnia (listopad 2007) konferencja Society for Neuroscience w San Diego zgromadziła ponad 31 tysięcy uczestników, z których wielu prezentowało badania dotyczące klasycznych

zagadnień psychologii społecznej (towarzyskość, kooperacja, agresja, empatia, stereotypy, percepcja twarzy, sądy i decyzje itp) … … ….

  1. ↑ Mózg korzysta nie tylko z informacji o otoczeniu, przekazywanych przez zmysły. Wywołują one m.in. obrazowe reprezentacje wyobrażeń, niejednoznaczne, lecz wpływające na nastrój i nasze decyzje.
  2. ↑ Szyszynka do dzisiaj przyciąga uwagę osób zainteresowanych ezoteryką, nawet lekarzy, takich jak Krzysztof Krupka, autor artykułu Szyszynka a świadomość („Nieznany Świat” 3(291)/2015), bywa kojarzona z okiem Horusa i wewnętrznego oświecenia [www.vismaya-maitreya.pl/kundalini_oko_horusa_-_przysadka_mozgowa.html].
  1. ↑ Krzysztof Szymborski. Ogony mózgowe. Co to jest ucieleśniony umysł? (artykuł dostępny tylko dla abonentów Polityki Cyfrowej). „Polityka.pl”, 10 marca 2011. www.polityka.pl. 
  2. ↑ Eleanor Rosch, Evan Thompson, Francisco J. Varela: The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience. MIT Press, 1992. ISBN 978-0-262-26123-4.
  3. ↑ Susan Blackmore, Francisco Varela; przełożył Paweł Kamiński. „O świadomości wiemy tyle, co ludzie przed Galileuszem patrzący w niebo” – wywiad z Francisco Varelą, neurofenomenologiem (fragment książki: Susan Blackmore 'Conversations on Consciousness', Oxford 2005, s. 222–233). „Znaczenia, Kultura, komunikacja, społeczeństwo”, 2005. www.e-znaczenia.pl. 
  4. ↑ Małgorzata Puchalska-Wasyl. Rodzina i praca w systemie osobistych znaczeń kobiet pracujących naukowo. „Roczniki Psychologiczne”. II, s. 167-184, 1999. 
  5. ↑ Paul C. Holinger (we współpracy z Donaldem Nathansonem): Silvan S. Tomkins (1911-1991), Silvan Tomkins and understanding our emotional life. [w:] Psychology Today , Great Kids, Great Parents [on-line]. www.psychologytoday.com, 2010-07-07. [dostęp 2015-06-30]. (ang.).
  6. ↑ Donald L. Nathanson, MD. What's a Script?. „Bulletin of the Tomkins Institute”. 3, s. 1-4, Spring-Summer 1996. (ang.). 
  7. ↑ Donald L. Nathanson, MD: Prologue: Affect Imagery Consciousness. 2008., „Life is a series of scenes (Stimulus-Affect-Response Sequences) loosely organized into segments called Acts; a life story can be made…”
  8. ↑ Stimulus-response theory. [w:] Encyclopædia Britannica [on-line]. www.britannica.com. [dostęp 2015-07-23]. (ang.).
  9. ↑ Fritjof Capra. The Santiago Theory of Cognition, The Immune System Our Second Brain. . www.combusem.com. (ang.). ; według en:Wiki: Capra, Fritjof, The Santiago Theory of Life and Cognition, la revista Be-Vision 9.1 (1986), s.59–60)
  10. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 149–187.
  11. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 149–152.
  12. ↑ a b c Damásio 2013 ↓, s. 166–167.
  13. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 272–277.
  14. ↑ a b Damásio 2013 ↓, s. 107–109.
  15. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 115.
  16. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 178–181.
  17. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 181–182.
  18. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 199–201.
  19. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 247–269.
  20. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 149-187.
  21. ↑ Damásio 2013 ↓, s. 188-225.
  22. ↑ a b Antonio Damasio (tłum. Bartłomiej Szóstak): Czym jest świadomość? (oryg. The quest to understand consciousness). [w:] Wykład na TED (konferencja) [on-line]. www.ted.com, marzec 2011. [dostęp 2016-05-12].
  23. ↑ Jonathan Haidt. The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment. „Psychological Review.”. 108 (4), s. 814–834, 2001. American Psychological Association, Inc.. DOI: 108.4.814 10.1037//0033-295X. 108.4.814. (ang.). 
  24. ↑ Piotr Winkielman, Lukasz Kwiatek, Mateusz Hohol: Czy w ciele da się znaleźć umysł?. [w:] O metaforach umysłu, neuronalnych podstawach życia społecznego i roli ciała w rozumieniu języka z profesorem Piotrem Winkielmanem z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego rozmawiają Łukasz Kwiatek i Mateusz Hohol [on-line]. www.granicenauki.pl, 2015-01-29. [dostęp 2016-06-09].
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

  • António Damásio: Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg (wyd. II). Poznań: Rebis, 2013. ISBN 978 83 7510 586 5.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedystka:Joanna_Kośmider/Ucieleśnione_poznanie&oldid=46237926”