Adam Bahdaj
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 maja 1985 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| Odznaczenia | |
 
| |
| Nagrody | |
|
1970 | |
Adam Bahdaj, ps. „Jan Kot”, „Dominik Damian” (ur. 2 stycznia 1918 w Zakopanem[2], zm. 7 maja 1985 w Warszawie) – polski pisarz prozaik[1], autor książek dla dzieci i młodzieży[1][2], tłumacz z języka węgierskiego[2][1].
Uczestnik wojny obronnej 1939[1]. W czasie II wojny światowej był kurierem tatrzańskim[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie[1] i w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W czasie studiów pracował jako przewodnik tatrzański[4]. Był uczestnikiem wojny obronnej 1939[1], a następnie działaczem Polonii na Węgrzech, gdzie przebywał przez prawie cały okres wojny[1]. W 1945 powrócił do Polski[1] i z początku pracował jako dziennikarz[1]. Był członkiem Koła Literacko-Artystycznego Start[4]. Pod pseudonimem Jan Kot zadebiutował tomem poezji Iskry spod młota. Natomiast powieści sensacyjne pisał jako Dominik Damian.
Znany jest głównie z powieści dla dzieci i młodzieży. W plebiscycie czytelników pisma „Płomyk” na najpopularniejszego pisarza otrzymał w 1970 „Orle Pióro”.
Przekładał poezję Lajosa Áprilyego. W 1943 w Budapeszcie został wydany w polskim tłumaczeniu Wybór poezji węgierskiego twórcy[5][6].
W 1974 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[7] oraz otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży. Ponadto otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej[8]. Jego utwory przetłumaczono na 21 języków[2].
Był ojcem Marka Bahdaja, scenarzysty filmowego. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie[9] (kw. E-VIII-5-1-1).
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- 1949: Ich pierwszy start[10]
- 1952: Skalista ubocz[11]
- 1953:
- 1954:
- Narciarski ślad[15]
- Po burzy świeci słońce[16]
- Od startu do mety[17]
- 1956: Droga przez góry (wspomnienia z młodości)[18]
- 1957: Do przerwy 0:1[19], na jej podstawie powstał serial telewizyjny i film kinowy Paragon gola; kontynuacja przygód bohaterów to Wakacje z duchami
- 1958:
- Historie nie z tego śniegu...[20]
- O siódmej w Budapeszcie[21]
- 1959: Order z księżyca (Wydawnictwo Łódzkie)[22]
- 1961: Wakacje z duchami[23], dalszy ciąg przygód bohaterów Do przerwy 0:1, na jej podstawie powstał serial telewizyjny (lektura do klasy 6. szkoły podstawowej)
- 1963: Uwaga! Czarny parasol![24]
- 1964: Podróż za jeden uśmiech[25], na jej podstawie powstał serial telewizyjny i film pełnometrażowy[26].
- 1965: Smak życia[27]
- 1966:
- Piraci z Wysp Śpiewających[28][29]
- Kapelusz za sto tysięcy[30]
- Stawiam na Tolka Banana[31], na jej podstawie powstał serial telewizyjny[32]
- 1969: W stronę Kansas City[33]
- 1970:
- Czarne sombrero[34]
- Maski i twarze[35]
- 1973: Trzecia granica[36], wspomnienia z młodości, na jej podstawie powstał serial telewizyjny[37]
- 1979: Telemach w dżinsach[38], nagroda Srebrne Koziołki w 1981[39], dalszy ciąg to Gdzie twój dom, Telemachu?, na podstawie obu książek powstał film fabularny W piątą stronę świata[40]
- 1982: Gdzie twój dom, Telemachu?[41], dalszy ciąg Telemacha w dżinsach, w 1984 książka została wpisana na Listę Honorową IBBY[42][39]
- 1985: Dan Drewer i Indianie[43]
- 1987: Tańczący słoń[44]
Seria Poczytaj mi, mamo
[edytuj | edytuj kod]- 1956: Nad strumykiem[45]
- 1965: Księżycowy koncert[46]
- 1968: Najpiękniejsza fotografia[47]
- 1971: Malowany ul[48]
Dla dzieci
[edytuj | edytuj kod]- 1958:
- 1964: Wąsik[51]
- 1965: O piracie Rum-Barbari i o czymś jeszcze[52]
- 1967:
- Pilot i ja[53]
- Wielki wyścig[54]
- 1969: Mały pingwin Pik-Pok[55]
- 1971: O małej spince i dużym pstrągu[56]
- 1972: Podróż w nieznane[57]
- 1973: Pan Piramido z trzynastego piętra[58]
Jako Dominik Damian (tzw. Seria z Jamnikiem)
[edytuj | edytuj kod]Ekranizacje
[edytuj | edytuj kod]
W latach 1988–1992 w łódzkim Se-ma-forze zrealizowano 26 odcinkowy animowany serial lalkowy Mały Pingwin Pik-Pok na podstawie książki Adama Bahdaja. Bohaterem jest pingwinek, który ma dość siedzenia na Wyspie Śniegowych Burz i postanawia zwiedzić świat.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Bartelski 1977 ↓, s. 14.
- ↑ a b c d Tomkowski 2002 ↓, s. 13.
- ↑ Trzecia granica w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b Adam Bahdaj | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2020-11-25] (pol.).
- ↑ Áprily Lajos, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 14.
- ↑ Lajos Áprily: Wybór poezji. Kazimiera Iłłakowiczówna, Adam Bahdaj, Stanisław Vincenz (tłum.). Budapeszt: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej, 1943, s. •. (pol.).
- ↑ Odznaczenia dla wybitnych twórców i działaczy kultury. „Dziennik Polski”. Nr 175 (9456), s. 2, 26 lipca 1974.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 29. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Grób Adama Bahdaja. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2021-06-14]. (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Ich pierwszy start [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Skalista ubocz [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Mały ratownik [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-31] (ang.).
- ↑ Na śnieżnej trasie [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-31] (ang.).
- ↑ Przygody Wojtka [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-31] (ang.).
- ↑ Narciarski ślad – Adam Bahdaj – 5266005752 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-31] (pol.).
- ↑ A. Bahdaj. Po burzy świeci słońce – 9081700851 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Od startu do mety [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Droga przez góry Adama Bahdaja [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-31].
- ↑ Do przerwy 0:1 Bahdaj 1957 Wydanie I – 8465749769 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Historie nie z tego śniegu [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ O siódmej w Budapeszcie – A. Bahdaj 1958 24h wys – 7512845132 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Order z księżyca – Prolib Integro [online], integro.bs.katowice.pl [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Wakacje z duchami – wiek 7+ [online], Kofifi – Miejsce dla Małych i Dużych, 12 kwietnia 2019 [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Uwaga! Czarny parasol! [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Podróż za jeden uśmiech [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Podróż za jeden uśmiech [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Smak życia [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Piraci z Wysp Śpiewających [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-30] (ang.).
- ↑ Piraci z Wysp Śpiewających wydanie pierwsze – Szukaj w Google [online], www.google.com [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Kapelusz za sto tysięcy Adam Bahdaj 1966 Witz 100 – 7687044525 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ „Stawiam na Tolka Banana” w Teatrze im. Jaracza [online], Onet Olsztyn, 15 grudnia 2012 [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Stawiam na Tolka Banana [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) W stronę Kansas City [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Książka. ''Czarne sombrero'' rok wyd. 1970 7523953173 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Maski i twarze [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Trzecia granica 1-4 – Adam Bahdaj [online], Allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Trzecia granica [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Telemach w dżinsach – Adam Bahdaj 1979 – 7046875872 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ a b Adam Bahdaj – Wydawnictwo „Nasza Księgarnia” [online], nk.com.pl [dostęp 2021-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-30].
- ↑ W piątą stronę świata [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Gdzie twój dom Telemachu? – A. Bahdaj 1982 – 7405879646 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Adam Bahdaj [online], timenote.info [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Dan Drewer i Indianie – A. Bahdaj 1985 – 7058367594 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Tańczący słoń [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Nad strumykiem [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-28] (ang.).
- ↑ Księżycowy koncert w katalogu WWW Biblioteki Narodowej. [dostęp 2016-10-26].
- ↑ Najpiękniejsza fotografia Poczytaj Mi Mamo Bahdaj [online], Allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Malowany ul [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Festyn w Bławatkowie [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Przygody srebrnej piłki [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Wąsik, Adam Bahdaj [Warszawa 1964] – 6418138381 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ O piracie Rum-Barbari i o czymś jeszcze [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-28] (ang.).
- ↑ Pilot i Ja Adam Bahdaj *Pierwsze Wydanie 1967 r. – 7865420930 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Wielki wyścig (1967) – Adam Bahdaj – książka [online], vivarium.com.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Bahdaj Adam (ps. Damian Dominik) Mały pingwin Pik Pok [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Adam Bahdaj O małej spince i dużym pstrągu [online], Allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Podróż w nieznane – Adam Bahdaj 1972 24h wys – 7410856682 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Pan Piramido z trzynastego piętra [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Dominik Damian Bahdaj Nieznajomy z baru Calypso – 7691933568 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Ruda modelka – Dominik Damian – 25.00 zł. – Tezeusz.pl [online], tezeusz.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Drugie dno w katalogu WWW Biblioteki Narodowej. [dostęp 2016-10-26].
- ↑ Portret z paragrafem [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lesław Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939–1991. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
- Lesław Marian Bartelski: Polscy pisarze współcześni. Informator 1944-1974. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1977. (pol.).
- Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979.
- Jan Tomkowski: Słownik pisarzy polskich. Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002. ISBN 83-7311-294-4. (pol.).
Kontrola autorytatywna (osoba):
Identyfikatory zewnętrzne:
Kategorie:
- Ludzie związani z Tatrami
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pisarze związani z Krakowem
- Pisarze związani z Warszawą
- Pisarze związani z Zakopanem
- Pochowani na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie
- Polscy autorzy powieści kryminalnych
- Polscy prozaicy
- Polscy tłumacze literatury węgierskiej
- Polscy twórcy literatury dziecięcej i młodzieżowej
- Polscy uchodźcy na Węgrzech w latach 1939–1945
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Ludzie urodzeni w Zakopanem
- Urodzeni w 1918
- Zmarli w 1985