Adam Świtalski

Adam Świtalski
„Dąbrowa”
	pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1894 ; Gorlice, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	9 lipca 1952 ; Warszawa, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Formacja	Armia Krajowa
Jednostki	3 Dywizja Piechoty Legionów AK
Stanowiska	dowódca dywizji
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; Kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adam Jan Feliks Świtalski^[1], ps. „Dąbrowa” (ur. 18 grudnia 1894^[2] w Gorlicach, zm. 9 lipca 1952 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 18 grudnia 1894 w Gorlicach, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa, konecepisty namiestnictwa w tamtejszym c. k. Starostwie, i Heleny z Chądzyńskich^[3]^[4]^[5].

W 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. 19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę w 1 pułku piechoty Legionów^[6]. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych, a jego oddziałem macierzystym był nadal 1 pułk piechoty Legionów^[7]. W latach 1922–1924 był słuchaczem III Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. W styczniu 1926 roku został przeniesiony ze sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie do 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko szefa sztabu^[8]. 31 października 1927 roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie na stanowisko szefa Oddziału Wyszkolenia^[9]. 20 lutego 1930 roku został przeniesiony do 30 pułku piechoty w Warszawie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[10]. 2 grudnia 1930 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[11]. Z dniem 1 marca 1931 roku został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi^[12]^[13]. W listopadzie 1932 roku został przeniesiony do dyspozycji II wiceministra spraw wojskowych. Od listopada 1935 roku dowodził 25 pułkiem piechoty w Piotrkowie. Od listopada 1938 roku do marca 1939 roku był słuchaczem Kursu doskonalącego dla oficerów dyplomowanych przy WSWoj. w Warszawie.

W czasie kampanii wrześniowej był dowódcą 25 pułku piechoty. Po kampanii w konspiracji: od listopada 1939 do 1943 był szefem Oddziału IV Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski, następnie działał w Komendzie Głównej Armii Krajowej jako jej inspektor. W 1944 pełnił funkcję dowódcy 3 Dywizji Piechoty Armii Krajowej w czasie akcji „Burza”. W tym samym roku został aresztowany. Internowany był w obozie NKWD nr 179 w Diagilewie^[14]. W lipcu 1947 roku internowany w obozie NKWD nr 150 w Griazowcu^[15]. W 1947 wrócił do Polski i pracował jako urzędnik. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera O-1-24,25)^[16].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Krzyż Niepodległości – 28 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[17] zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości^[18]^[3]^[19]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 27 listopada 1929 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i organizacji wojska”^[20]
Krzyż Walecznych trzykrotnie
Złoty Krzyż Zasługi 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”^[21]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka za Rany i Kontuzje^[22]
Państwowa Odznaka Sportowa^[22]
łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929^[23]

12 września 1928 dowódca piechoty dywizyjnej 6 Dywizji Piechoty pułkownik Bernard Mond przesłał do Kapituły Orderu Virtuti Militari wniosek na odznaczenie majora SG Adama Świtalskiego z sugestią, że poprzednie wnioski zaginęły^[24]^[25].

Przypisy

↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 56, sprostowano imię z „Adam” na „Adam Jan Feliks”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 265, sprostowano datę urodzenia Adama Świtalskiego z „13 grudnia 1894 roku” na „18 grudnia 1894 roku”.
↑ ^a ^b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-21]..
↑ Szematyzm 1895 ↓, s. 3, 17.
↑ Koreś 2023 ↓, s. 1.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, s. 773.
↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 22, 899.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 20 stycznia 1926, s. 33.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 299.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 20 lutego 1930, s. 69.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930, s. 327.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 10.
↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 24, 462.
↑ Tadeusz Żenczykowski, Polska lubelska 1944, Warszawa 1990, s. 226.
↑ Dariusz Rogut, Internowani oficerowie Armii Krajowej w sowieckim obozie jenieckim nr 150 w Griazowcu w latach 1947–1948, [w:] Sowiecki system obozów i więzień, Łódź 2013, s. 87.
↑ Cmentarz Stare Powązki: WIKTOR KUCZYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-30] .
↑ M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35.
↑ M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16
↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-21]..
↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630.
↑ M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131.
↑ ^a ^b Na podstawie fotografii [1].
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 239.
↑ Kolekcja ↓, s. 12.
↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-21]..

Bibliografia

Świtalski Adam Jan Feliks. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.94-9169 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-20].
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: Nakładem Prezydyum c. k. Namiestnictwa, 1895. (pol.).
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 463. ISBN 83-211-1055-X.

Linki zewnętrzne

Daniel Koreś: Adam Świtalski – tytularny generał brygady AK, więzień obozów NKWD. Instytut Pamięci Narodowej, 2023-02-11.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_1_czerwca_1935_roku,_s._56,_sprostowano_imię_z_„Adam”_na_„Adam_Jan_Feliks”-1] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 56, sprostowano imię z „Adam” na „Adam Jan Feliks”.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_6_z_23_marca_1932_roku,_s._265,_sprostowano_datę_urodzenia_Adama_Świtalskiego_z_„13_grudnia_1894_roku”_na_„18_grudnia_1894_roku”-2] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 265, sprostowano datę urodzenia Adama Świtalskiego z „13 grudnia 1894 roku” na „18 grudnia 1894 roku”.

[p1-3] Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-21]..

[CITEREFSzematyzm18953,_17-4] Szematyzm 1895 ↓, s. 3, 17.

[CITEREFKoreś20231-5] Koreś 2023 ↓, s. 1.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_32_z_25_sierpnia_1920_roku,_s._773-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, s. 773.

[CITEREFSpis_oficerów192122,_899-7] Spis oficerów 1921 ↓, s. 22, 899.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_6_z_20_stycznia_1926,_s._33-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 20 stycznia 1926, s. 33.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_25_z_31_października_1927_roku,_s._299-9] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 299.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_5_z_20_lutego_1930,_s._69-10] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 20 lutego 1930, s. 69.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_16_z_3_grudnia_1930,_s._327-11] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930, s. 327.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_1_z_28_stycznia_1931,_s._10-12] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 10.

[CITEREFRocznik_Oficerski193224,_462-13] Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 24, 462.

[14] Tadeusz Żenczykowski, Polska lubelska 1944, Warszawa 1990, s. 226.

[15] Dariusz Rogut, Internowani oficerowie Armii Krajowej w sowieckim obozie jenieckim nr 150 w Griazowcu w latach 1947–1948, [w:] Sowiecki system obozów i więzień, Łódź 2013, s. 87.

[16] Cmentarz Stare Powązki: WIKTOR KUCZYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-30] .

[17] M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35.

[18] M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16

[19] Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-21]..

[20] M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630.

[21] M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131.

[:0-22] Na podstawie fotografii [1].

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_12_z_6_sierpnia_1929,_s._239-23] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 239.

[CITEREFKolekcjas._12-24] Kolekcja ↓, s. 12.

[25] Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-21]..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]