Gorlice
| miasto i gmina | |||||
Rynek w Gorlicach | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Data założenia |
1354 | ||||
| Prawa miejskie |
1354 | ||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
23,53[1] km² | ||||
| Wysokość |
274 – 441 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31.12.2024) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 18 | ||||
| Kod pocztowy |
38-300, 38-301, 38-302, 38-320 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
KGR | ||||
Położenie na mapie powiatu gorlickiego | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |||||
| TERC (TERYT) |
1205011 | ||||
| SIMC |
0959903 | ||||
| Hasło promocyjne: Gorlice – miasto światła | |||||
Urząd miejski Rynek 238-300 Gorlice | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Gorlice (rusiń. Ґорлиці, trb. Gorłyci) – miasto w województwie małopolskim, siedziba gminy miejskiej i gminy wiejskiej Gorlice oraz powiatu gorlickiego. Miasto położone jest na północnej granicy Beskidu Niskiego, zostało założone w połowie XIV wieku, liczy ok. 25 tys. mieszkańców.
Toponimia
[edytuj | edytuj kod]Etymologia nazwy miasta jest niejasna. Próby jej ustalenia podjął Józef Barut w swym opracowaniu monograficznym na temat Gorlic. Najstarsza nazwa odnotowana przez Jana Długosza brzmi Gardlicza. Marcin Kromer w swej kronice nazywa miasto Gorlicza[3] i łączy jej powstanie z osadnikami ze Zgorzelca (niem. Görlitz). Większość późniejszych źródeł powiela tę wersję, ale pojawiają się też opinie, że nazwa jest miejscowego pochodzenia, a nie została zapożyczona przez osadników. W zachowanych w Archiwum Miejskim w Gorlicach wyciągach z ksiąg ziemskich i grodzkich bieckich, sądeckich i czchowskich od 1401 roku nazwa Gorlicza przeważa liczebnie nad nazwą Gorlice. Powołując się na teksty Wacława Potockiego, Józef Barut sugeruje, że pierwotnie nazwa była rodzaju żeńskiego podobną do nazw okolicznych miejscowości (Ropica, Moszczenica, Nowica, Banica, Osobnica). Uległa ona później zwielokrotnieniu, dając dzisiejszą nazwę Gorlice. W nazewnictwie rusińsko-łemkowskim nazwa Gorlic to Ґорлиці - Horłycia, czyli ‘gardło’[4].
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Położenie
[edytuj | edytuj kod]Pod względem historycznym Gorlice położone są w Małopolsce, na wschodnim skraju dawnej ziemi krakowskiej[5]. Miasto leży w dolinie Ropy i jej dopływu Sękówki, na północnej granicy Beskidu Niskiego. Przyległą zachodnią część Beskidu Niskiego powszechnie nazywa się Beskidem Gorlickim. Najwyższy szczyt Gorlic stanowi wzgórze nazywane Łysą Górą (441 m n.p.m.).
Środowisko naturalne
[edytuj | edytuj kod]Miasto Gorlice zajmuje obszar 23,56 km² (2002)[6], w tym:
- użytki rolne: 61%
- użytki leśne: 10%
Miasto stanowi 2,44% powierzchni powiatu.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Gorlice pod względem liczby ludności są 169. miastem w Polsce, 10. w województwie małopolskim. Liczba mieszkańców miasta systematycznie spada. Ma to związek z ujemnym przyrostem naturalnym oraz ujemnym saldem migracji na pobyt stały[7]. Według danych GUS 31 grudnia 2024 roku miasto liczyło 25 166 mieszkańców[8].
Dane z 31 grudnia 2024[9]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 25 166 | 100 | 13 177 | 52 | 11 989 | 48 |
| Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
1068 | 559 | 509 | |||
Historia
[edytuj | edytuj kod]Data powstania miasta jest niepewna. Marcin Kromer podaje rok 1355. Prawdopodobnie miasto początkowo osadzone było na prawie polskim, w 1417 roku zostało przeniesione na prawo niemieckie. Według kronik Marcina Kromera z 1354 roku Dersław I Karwacjan[10] otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego przywilej utworzenia miasta Gorlic u zbiegu rzek Ropy i Sękówki. Zgodnie z zapiskami zawartymi w tych kronikach pierwsi osadnicy przybyli z miasta Görlitz na Łużycach. W drugiej połowie XVI w. dziedzicami Gorlic została rodzina Pieniążków herbu Odrowąż. W 1625 roku połowę miasta wykupiła rodzina Rylskich będących w czasie Potopu po stronie najeźdźcy, natomiast Pieniążkowie byli stronnikami króla Jana Kazimierza. Pod władaniem Pieniążków i Rylskich Gorlice były jednym z ważnych ośrodków kalwinizmu w Polsce[11]. Gorlice szybko stało się ośrodkiem rzemieślniczo-handlowym, w 1659 roku uzyskały prawo składu[12].

Po I rozbiorze Polski Gorlice znalazły się pod zaborem austriackim. W 1854 roku miasto zostało siedzibą powiatu gorlickiego. W połowie XIX wieku region gorlicki stał się kolebką przemysłu naftowego, co w znacznym stopniu przyczyniło się do rozwoju miasta, którego nie zatrzymał nawet wielki pożar miasta w 1874 roku. W latach 1853–1858 pracownię miał Ignacy Łukasiewicz, w 1854 roku zapalił w mieście pierwszą na świecie uliczną lampę naftową, a w 1877 roku z jego inicjatywy utworzono Krajowe Towarzystwo Naftowe w Galicji z siedzibą w Gorlicach. W Gliniku Mariampolskim w 1883 roku powstała Rafineria Nafty i Warsztaty Naprawcze (później przekształcone w Fabrykę Maszyn i Narzędzi Wiertniczych), a w 1895 Galicyjskie Karpackie Naftowego Towarzystwa Akcyjnego. Równolegle z rozwojem przemysłu nastąpił rozwój infrastruktury miejskiej, wybudowano linię kolejową Zagórzany–Gorlice (1885), kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny (1885–1892)[13], szpital powiatowy (1898), park miejski (1899–1900)[14], pierwsze szkoły średnie – Seminarium Nauczycielskie dla dziewcząt (1904) i gimnazjum (1906) oraz siedzibę Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1906)[15]. Rozwój miasta przerwała I wojna światowa. Po wielkiej bitwie pod Gorlicami 2 maja 1915 roku, został przerwany front rosyjski. Jednak na skutek samej bitwy, a także trwających 126 dni poprzedzających ją walk pozycyjnych, zniszczeniu uległa większość zabudowy Gorlic. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Gorlice przynależały administracyjnie do woj. krakowskiego[16].

7 września 1939 roku na obszar powiatu gorlickiego wkroczyły wojska niemieckie. Burmistrzem Gorlic został w tym czasie Andrzej Kwaskowski, aktywny członek ruchu oporu. Mieszkańcy Gorlic zostali dotknięci różnymi formami represji ze strony okupanta. Już 21 sierpnia 1940 roku zorganizowana została pierwsza uliczna łapanka w której zostało aresztowanych 60 mieszkańców miasta, wywiezionych następnie do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W 1942 roku zatrzymano, a następnie wywieziono do III Rzeszy uczniów byłego gimnazjum. Tragiczny los spotkał gorlickich Żydów. Byli oni wywożeni do obozów koncentracyjnych drogą kolejową. W październiku 1941 roku zostało utworzone getto, które zlikwidowane ostatecznie zostało w sierpniu 1942 roku. Mieszkańcy angażowali się w zbrojny opór przeciwko hitlerowskiemu okupantowi. W 1939 roku utworzono obwód Gorlice Związku Walki Zbrojnej, natomiast w 1942 powstał Sztab Obwodu Gorlice Armii Krajowej. Na terenie działały również Bataliony Chłopskie. Równocześnie odbywały się Tajne komplety. 28 kwietnia 1942 roku hitlerowcy dokonali aresztowań działaczy podziemnych lewicowych organizacji (PPR i PPS), których wywieziono do obozów koncentracyjnych (w 1962 roku na ul. Waryńskiego 100 odsłonięto tablicę upamiętniającą ten fakt). 16 stycznia 1945 roku miasto zostało zdobyte przez jednostki IV Frontu Ukraińskiego (w 1965 roku na budynku Urzędu Miasta odsłonięto tablicę upamiętniającą ten fakt)[17]. W bezpośrednich walkach o miasto zginęło 60 czerwonoarmistów.
Po zakończeniu II wojny światowej Gorlice weszły w skład nowo utworzonego województwa rzeszowskiego. Powstały Zakłady Maszyn Wiertniczych i Górniczych „Glinik”, Gorlickie Zakłady Przemysłu Drzewnego, Zakłady Materiałów Izolacyjnych i Ceramiki Budowlanej[18]. W 1965 roku przy Zakładowym Domu Kultury „Górnik” powstał Regionalny Zespół Taneczny „Pogórzanie”[19]. W latach 1975–1998 miasto należało do województwa nowosądeckiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[20]
- synagoga, ob. piekarnia, ul. Piekarska 3,
- kapliczka Jezusa Frasobliwego, ul. Węgierska, 1850,
- cmentarz parafialny, ul. Karwacjanów,
- kaplica Miłkowskich, 1907,
- kaplica Potockich, 1920,
- ogrodzenie,
- cmentarz żydowski,
- cmentarz wojenny nr 87 z I wojny światowej „Nowodwór”,
- cmentarz wojenny nr 88 z I wojny światowej „Sokół”,
- cmentarz wojenny nr 91 z I wojny światowej „Korczak”,
- cmentarz wojenny nr 92 z I wojny światowej „Stróżówka”,
- cmentarz wojenny nr 98 z I wojny światowej „Glinik”,
- park miejski,
- dwór Karwacjanów,
- dom „Sklarczykówka”, ul. Legionów 13,
- dom drewniany z lat 1918–1919, ul. Ogrodowa 1 (przeniesiony do skansenu w Szymbarku)
- dom, Rynek 6, 7,
- dom, ul. Wąska 11,
- zespół pałacowy Siary, ul. Węgierska 135,
- pałac,
- kordegarda,
- brama,
- oranżeria,
- pergola,
- fontanna,
- park z zespołem rzeźb i wazonów,
- park leśny.
Administracja
[edytuj | edytuj kod]Burmistrzowie Gorlic
[edytuj | edytuj kod]- Marcin Piąkosz (1523)
- Sebastian Kamieński (1657)
- Stanisław Kuligowicz (1715)
- Pafnucy Kleszczyński (1783)
- Stanisław Turski (1784)
- Johan Podgórski (1837–1837)
- Franz Jonatsch 1841
- Eduard Nowosielski (1847–1854)
- Józef Odrowąż Pieniążek 1865
- Antoni Radler 1868
- Jan Kapuściński (1873–1877)
- Czesław Sieczkowski 1880
- Walery Rogawski (1882–1886)
- Eugeniusz Neuman 1887
- Wojciech Biechoński (1887–1902)[21]
- Józef Radomski (1903–1905)
- Emil Wolniewicz 1907
- Stefan Meus (1908–1910)
- Feliks Tarczyński (1910–1916)
- ks. Bronisław Swieykowski (1914–1918)
- Kazimierz Murdziński (1919–1934)
- Andrzej Kwaskowski (1934–1944)
- Wacław Baranowski 1945
- Teofil Kozłowski (24.05.1945–1948) (PPS)
- Leon Samsonowicz 1949
- Leopold Ludwin (1950–1954)
- Michał Ligarski (1955–1956)
- Julia Jaworska (1956–1957)
- Edward Szewczyk (1957–1975)
- Józef Forczek (1975–1976)
- Henryk Basista (1976–1982)
- Tomasz Mierzwiński (1982–1983)
- Eugeniusz Bohatkiewicz (1983–1985)
- Mieczysław Gniadek (1986–1990)
- Krzysztof Gomoła (1990–1992)
- Stanisław Szura (1992–1998)
- Józef Abram (1998–2002)
- Kazimierz Sterkowicz (2002–2010)
- Witold Kochan (2010–2014)
- Rafał Kukla (od 2014)
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]
Gorlice składają się z 12 osiedli, które są jednostkami pomocniczymi gminy.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Miasto jest ośrodkiem przemysłu naftowego, maszynowego i drzewnego. W Gorlicach mieści się obszar przemysłowy podlegający Specjalnej Strefie Ekonomicznej Euro-park Mielec[22]. W mieście od 1870 roku funkcjonuje Bank Spółdzielczy w Gorlicach.
Przedsiębiorstwa w Gorlicach, których obrót roczny wynosi powyżej 25 milionów złotych:
- Grupa Kapitałowa „Glinik” S.A.[23]
- Przedsiębiorstwo Materiałów Izolacyjnych „Matizol” S.A. (wchodzi w skład Grupy Selena)
- FOREST Gorlice sp. z o.o. – wyrób użytkowych przedmiotów drewnianych, przede wszystkim wieszaków[24]
- SEVERT Polska Sp. z o.o. – obróbka metali oraz obróbką-skrawaniem CNC[25]
- Gór-Stal sp. z o.o. – produkcja płyt warstwowych oraz paneli termoizolacyjnych[26]
- TLC Architectural Metalwork – produkcja schodów i platform stalowych[27]
- Saint-Gobain Adfors Polska – produkcja oraz sprzedaż tkanin i dzianin z włókna szklanego dla budownictwa
Transport
[edytuj | edytuj kod]Drogi krajowe i wojewódzkie
[edytuj | edytuj kod]- Droga krajowa nr 28: Zator – Wadowice – Nowy Sącz – Gorlice – Biecz – Jasło – Krosno – Sanok – Medyka.
- Droga wojewódzka nr 977: Tarnów – Gromnik – Gorlice – Konieczna.
- Droga wojewódzka nr 993: Gorlice – Folusz – Nowy Żmigród – Dukla.
- Droga wojewódzka nr 979: Gorlice – Moszczenica.
Koleje
[edytuj | edytuj kod]
Linie kolejowe:
- Linia kolejowa nr 108: Stróże – Krościenko
- Linia kolejowa nr 110: Gorlice Zagórzany – Gorlice, w całości położona na terenie miasta
Stacje kolejowe:
Komunikacja miejska
[edytuj | edytuj kod]Zadania z zakresu zbiorowego transportu publicznego realizowane są w Gorlicach przez Miejski Zakład Komunikacyjny. Miasto dofinansowuje usługi prowadzone przez tę spółkę[28]. MZK Gorlice obsługuje 12 linii autobusowych na obszarze miasta i sąsiednich gmin[29].
Komunikacja autobusowa
[edytuj | edytuj kod]W 2022 roku Gorlicki Dworzec Autobusowy został zlikwidowany. Autobusy odjeżdżają z różnych przystanków zlokalizowanych na terenie miasta.
Transport lotniczy
[edytuj | edytuj kod]W 2012 roku przy ul. Węgierskiej otworzono sanitarne lądowisko dla śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]
Przedszkola
- Miejskie Przedszkole nr 1, ul. Jagiełły 9
- Miejskie Przedszkole nr 3, ul. Potockiego 7
- Miejskie Przedszkole nr 4, ul. Broniewskiego 11
- Miejskie Przedszkole nr 5, ul. Krakowska 11
- Miejskie Przedszkole nr 8, ul. Hallera 17
- Niepubliczne Przedszkole Sióstr Felicjanek, ul. Krasińskiego 21
- Niepubliczne Przedszkole Sióstr Służebniczek, ul. Jezierskiego 3
- Niepubliczne Przedszkole „Chatka Misia Uszatka”, ul. Wyszyńskiego 21
- Niepubliczne Przedszkole „Wesołe Skrzaty”, ul. Dukielska 73
- Niepubliczne Przedszkole Specjalne Caritas, ul. Konopnickiej 21
Miejskie zespoły szkół (szkoły podstawowe i przedszkola)
- Miejski Zespół Szkół nr 1 w Gorlicach im. ks. Stanisława Konarskiego, ul. Piękna 9
- Miejski Zespół Szkół nr 3 im. św. Jana Kantego, ul. Wyszyńskiego 16
- Miejski Zespół Szkół nr 4, ul. Krasińskiego 9
- Miejski Zespół Szkół nr 5 im. ks. Jana Twardowskiego, ul. Krakowska 5
- Miejski Zespół Szkół nr 6, ul. Hallera 79
Szkoły ponadpodstawowe
- Zespół Szkół nr 1 im. I. Łukasiewicza, ul. Wyszyńskiego 18
- I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kromera, ul. Kromera 1
- Zespół Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II, ul. Ariańska 3
- Zespół Szkół Technicznych im. W. Pola, ul. Michalusa 6
- Zespół Szkół Zawodowych im. K. Pułaskiego, ul. Niepodległości 5
- Zespół Jednostek Edukacyjnych Województwa Małopolskiego w Gorlicach[30]
Szkoły wyższe
- Wydział zamiejscowy Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, ul. Niepodległości 5
- Wydział zamiejscowy Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie
Kultura
[edytuj | edytuj kod]
Muzea
[edytuj | edytuj kod]- Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów – oddział Galeria Sztuki „Dwór Karwacjanów” – ul. Wróblewskiego 10[31];
- Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza – ul. Wąska 7/9;
- Muzeum Gorlickiego Kopalnictwa Naftowego – kopalnia „Magdalena”, ul. Lipowa
Instytucje i stowarzyszenia kulturalne
[edytuj | edytuj kod]
- Gorlickie Centrum Kultury
- Stowarzyszenie „Klub Gorliczan”
- Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Beskid Gorlicki”
- Stowarzyszenie PATRONUS
- Stowarzyszenie Ruska Bursa w Gorlicach
- Stowarzyszenie Historyczne „Bitwa pod Gorlicmi 1915”[32],
- Dom Polsko-Słowacki w Gorlicach
Biblioteki
[edytuj | edytuj kod]- Miejska Biblioteka Publiczna
- Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Nowym Sączu, filia w Gorlicach
Bezpieczeństwo
[edytuj | edytuj kod]Opieka zdrowotna
[edytuj | edytuj kod]W mieście funkcjonuje wiele przychodni lekarskich publicznych i prywatnych oraz publiczny Szpital Specjalistyczny im. H. Klimontowicza.

Ratownictwo medyczne
[edytuj | edytuj kod]W ramach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego przy Szpitalu Specjalistycznym w Gorlicach funkcjonuje Pogotowie ratunkowe
[33].
W celu ratowania życia i zdrowia ludzkiego w razie nagłych wypadków i zachorowań Zespół Ratownictwa Medycznego w Gorlicach pełni dyżur całodobowo.
Ponadto do gorlickiego ZRM podlegają zewnętrzne zespoły ratownictwa medycznego, które znajdują się w kilku odległych miejscowościach powiatu gorlickiego:
Źródło informacji:[33]
- Biecz (1 zespół w godzinach 7:00-23:00)
- Uście Gorlickie (1 zespół (całodobowo)
- Łużna (1 zespół, całodobowo)
Pożarnictwo
[edytuj | edytuj kod]W Gorlicach znajduje się Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej, oraz funkcjonuje Zarząd Powiatowy Związku Ochotniczych Straży Pożarnych, do którego należą jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w Gminach:
- Gmina Biecz – OSP Biecz
- Gmina Bobowa – OSP Bobowa
- Gmina Gorlice – OSP Gorlice
- Gmina Bobowa – OSP Bobowa
- Gmina Lipinki – OSP Lipinki
- Gmina Łużna – OSP Łużna
- Gmina Moszczenica – OSP Moszczenica
- Gmina Ropa – OSP Ropa
- Gmina Sękowa – OSP Sękowa
- Gmina Uście Gorlickie – OSP Uście Gorlickie
Policja
[edytuj | edytuj kod]W Gorlicach znajduje się Komenda Powiatowa Policji, do której podlegają komisariaty w miejscowościach:[34]:
- Komisariat Policji w Bieczu
- Komisariat Policji w Bobowej
- Posterunek Policji w Łużnej
- Komisariat Policji w Uściu Gorlicki
Straż Graniczna
[edytuj | edytuj kod]Od 2017 roku funkcjonuje Grupa Zamiejscowa PSG w Gorlicach która podlega pod Placówkę Straży Granicznej w Tarnowie[35].
Inne
[edytuj | edytuj kod]- Międzynarodowe Prezentacje Multimedialne „Ambient Festival, festiwal muzyki elektronicznej ambient organizowany od 1999 roku.
- Festiwal im. Zygmunta Haupta, organizowany od września 2015 roku z inicjatywy Andrzeja Stasiuka[36].
- Regionalny Zespół Taneczny „Pogórzanie”[37].
Media
[edytuj | edytuj kod]Portale internetowe
Prasa
- Gazeta Krakowska
- Kurier Gorlicki
- Kwartalnik Gorlicki
- Głos Gorlicki
Radio
Rozgłośnie lokalne i regionalne posiadające siedzibę bądź redakcję w Gorlicach:
- Polskie Radio Kraków – oddział Gorlice
- Radio AM Gorlice
- Radio Trendy Krosno
Telewizja
[edytuj | edytuj kod]- Regionalna Telewizja Gorlicka
- Telewizja internetowa Gorlice.TV
Sport
[edytuj | edytuj kod]
Większe kluby sportowe
[edytuj | edytuj kod]- GKS Glinik – piłka nożna
- Miejski Klub Sportowy w Gorlicach – koszykówka
- KRS Ekstrim – siatkówka kobiet
- Gorlicki Klub Piłki Siatkowej – siatkówka mężczyzn
- MKS Radość – tenis stołowy
- Gorlicki Klub Zapaśniczy – zapasy
- LKS Pogórze – podnoszenie ciężarów
- Maraton Gorlice – klub biegaczy
- Klub Narciarski Magura P&P Gorlice
- Gorlicki Klub Cyklistów – kolarstwo
- Grupetto Gorlice – kolarstwo i biegi
Obiekty sportowe
[edytuj | edytuj kod]- Stadion OSiR im. Maksymiliana Kumorkiewicza – piłka nożna
- Hala Widowiskowo-Sportowa OSiR im. prof. Jana Dziopka – przystosowana do uprawiania dyscyplin sportowych: piłka ręczna, piłka nożna, koszykówka, siatkówka, badminton, tenis stołowy, unihokej
- Kryta Pływalnia „Fala”
- Basen sezonowy (odkryty) OSiR
- Sztuczne lodowisko OSiR
- Sala gimnastyczna – Międzyszkolny Ośrodek Sportowy
- Korty tenisowe
- Strzelnica – Rejonowy Ośrodek Szkolenia LOK
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
Gorlicka Golgota
Szlak zielony: Gorlice – Ożenna – od stacji PKP w Gorlicach przez: Wapienne, Magurę Wątkowską, Nowy Żmigród
Szlak niebieski: Bartne – Szalowa
- – od stacji PKP w Gorlicach przez: Łysą Górę do Szalowej
- – od stacji PKP w Gorlicach przez: Magurę Małastowską do Bartnego
Szlak żółty: Gorlice stacja PKP – Bartnia Góra (góra) – Bielanka – Miejska Góra – Ropa – Wawrzka – Florynka – Jamnica
od ul. Korczaka – cmentarz nr 91 – Stróżówka (szlak cmentarny poprowadzony tak jak szlak niebieski)
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]

- Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna:
- placówka misyjna w Gorlicach[43]
- Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa:
- zbór w Gorlicach[44]
- Kościół Adwentystów Dnia Siódmego:
- Kościół greckokatolicki:
- Kościół rzymskokatolicki:
- Kościół Zielonoświątkowy:
- zbór „Syloe”[52]
- Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny:
Od 2009 roku w Gorlice są siedzibą biskupa Paisjusza (Martyniuka), ordynariusza diecezji przemysko-gorlickiej. W związku z tym cerkiew gorlicka została podniesiona do rangi soboru.
- zbór w Golicach, Sala Królestwa ul. Stróżowska 56[54]
Od 2015 patronką miasta jest Matka Boża Niepokalana[55].
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Miasta partnerskie Gorlic[56]:
Ludzie związani z Gorlicami
[edytuj | edytuj kod]Urodzeni w Gorlicach
[edytuj | edytuj kod]Honorowi obywatele miasta
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Długosz – od 11 września 1913 r.
- Bronisław Świeykowski – od 4 lipca 1921 r.
- Józef Piłsudski – od 9 listopada 1933 r.
- Felicjan Sławoj Składkowski – od 22 marca 1939 r.
- Eugeniusz Kwiatkowski – od 22 marca 1939 r.
- Włodzimierz Kunz – od 17 listopada 1994 r.
- Jerzy Hoffman – od 26 lutego 1999 r.
- Marian Zgórniak – od 25 kwietnia 2002 r.
- Józef Micek – od 19 lutego 2004 r.
- István Kovács – od 19 lutego 2004 r.
- Kazimierz Kotwica – od 24 lutego 2012 r.
- Vladislav Sendecki – od 3 maja 2017 r.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35023.
- ↑ Jak podaje Barut w swojej monografii, w M. Kromer, De origine et regubus gestis..., Basilea 1568 występuje pisownia „Gorlicia”, ale w tłumaczeniu polskim, wydanym w 1767 r. pojawia się „Gorlica”. W pierwszym wydaniu kroniki (z 1555 r.) nie ma w ogóle wzmianki o Gorlicach ani o nadawaniu nazw przez osadników niemieckich.
- ↑ Józef Barut: Gorlice. Studium historyczno-urbanistyczne miasta. s. 13–14.
- ↑ Antoni Podraza: Europa – Galicja – regiony. Pisma historyczne. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2006, s. 236. ISBN 83-7188-843-0. [dostęp 2022-06-20]. (pol.).
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Gorlice (małopolskie) [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2025-08-20].
- ↑ Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 maja 2025 [dostęp 2025-08-18] (pol.).
- ↑ GUS. Baza Denografia.
- ↑ „Dersław Karwacjan herbu Zadora, rycerz wywodzący się z rodziny bankierów i kupców krakowskich, czerpiących znaczne zyski z kopalni ołowiu k. Trzebini. W 1350 r. otrzymał od króla zgodę na założenie Gorlic, które jako miasto prywatne stało się ośrodkiem administracyjnym dóbr Kawacjanów.”, [w:] Krzysztof Moskal. Zamki w dziejach Polski i Słowacji: między Wisłą a Hornadem. 2004. cz. I. s. 82; „Etymologia nazwiska Karwacjan tłumaczona dwojako od mieszkańca Cahors (inż. Barut, na podstawie słownika Lexera), ... albo od Kaverzin, Kauverzin, co według cytowanego słownika oznaczać może również besonders italianischer Kaufmann”, [w:] Studia Historyczne, 1961. t. 4–6. s. 135.
- ↑ o Gorlicach na stronie www.sztetl.org.pl.
- ↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych: (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
- ↑ Historia parafii – Bazylika Mniejsza w Gorlicach [online] [dostęp 2025-08-21].
- ↑ Parki miejskie [online], Urząd Miejski w Gorlicach [dostęp 2018-01-15].
- ↑ Andrzej Ćmiech: O dawnej świetności Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Gorlicach. gorlice.naszemiasto.pl. [dostęp 2018-02-18].
- ↑ Historia miasta [online], www.gorlice.pl [dostęp 2025-08-21].
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 462.
- ↑ Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2 s. 125
- ↑ Gorlickie Centrum Kultury „Pogórzanie”.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2025.
- ↑ O burmistrzu pozytywiście. gorlice.pl. [dostęp 2013-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)].
- ↑ Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro-park. europark.com.pl. [dostęp 2012-02-26]. (pol.).
- ↑ Największe polskie przedsiębiorstwa 2008 – dane ze strony: Lista 500. [dostęp 2009-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-15)].
- ↑ Najwięksi pracodawcy w Gorlicach i analiza rynku pracy [online], gowork.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ teleadreson.pl. teleadreson.pl. [dostęp 2012-02-26]. (pol.).
- ↑ Producent płyt warstwowych GÓR-STAL Gorlice
- ↑ TLC - Architectural Metalwork - Schody metalowe i platformy
- ↑ Raport o stanie miasta Gorlice za rok 2024; s. 78
- ↑ Połączenia i strefy przystankowe [online], www.mzkgorlice.pl [dostęp 2025-08-19].
- ↑ Strona główna [online], medyk.gorlice.pl, 19 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-19] (pol.).
- ↑ https://web.archive.org/web/20130515232342/http://gorlice.art.pl/ Dwór Karwacjanów.
- ↑ GRUPA REKONSTRUKCJI HISTORYCZNEJ – GORLICE 1915. gck.gorlice.pl. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ a b Zespoły Ratownictwa Medycznego. szpital.gorlice.pl. [dostęp 2025-10-29]. (pol.).
- ↑ Komenda Miejska Policji w Gorlicach. Struktura organizacyjna. gorlice.policja.gov.pl/, 2017-07-03. [dostęp 2025-11-09]. (pol.).
- ↑ Straż Graniczna w Gorlicach! [online], gorlice.policja.gov.pl/, 3 lipca 2017 [dostęp 2025-11-09] (pol.).
- ↑ O festiwalu. Festiwal im. Zygmunta Haupta. [dostęp 2015-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-07)].
- ↑ Regionalny Zespół Taneczny „Pogórzanie”. gck.gorlice.pl. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ Gorlice24.pl.
- ↑ TerazGorlice.pl.
- ↑ haloGorlice. halogorlice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-21)]..
- ↑ Gorlice.pl. gorlice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-21)]..
- ↑ Głos24.pl.
- ↑ Zbory i placówki [online], chwe.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Kontakt [online], ewzgorlice.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Zbory [online], adwent.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Parafia greckokatolicka p.w. Przemienienia Pańskiego w Gorlicach [online], grekokatolicy.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Gorlice – Narodzenia NMP [online], diecezja.rzeszow.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Gorlice – św. Andrzeja Boboli [online], diecezja.rzeszow.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Gorlice – św. Jadwigi Królowej [online], diecezja.rzeszow.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Gorlice – Glinik Mariampolski [online], diecezja.rzeszow.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Parafia św. Wawrzyńca w Zagórzanach [online], zagorzany-wiz.diecezja.tarnow.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Kontakt [online], kzgorlice.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Dekanat Gorlicki [online], www.orthodox.pl [dostęp 2025-08-18].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-24].
- ↑ Matka Boża Patronką Gorlic. [dostęp 2015-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-01)].
- ↑ Miasta partnerskie - Gorlice
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Boczoń: Za ziemię ojców. Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1989.
- Józef Barut: Gorlice. Studium historyczno-urbanistyczne miasta. Brzozów, Muzeum Regionalne PTTK Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego im. Adama Fastnachta, zlec. Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach, 1991. ISBN 83-900130-2-9.
- Michał Klimecki: Gorlice 1915. Warszawa, „Bellona”, 1991. ISBN 83-11-07938-2.
- Bronisław Świeykowski: Z dni grozy w Gorlicach, od 25 IX 1914 do 2 V 1915. Kraków, Druk. Narodowa, 1991.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Gorlice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 718.
- Miasto Gorlice. gorlice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-21)]. – oficjalna strona WWW
- Historia Żydów w Gorlicach na portalu Wirtualny Sztetl
- Wizerunek miasta w czasie I wojny światowej
