Andrzej Markowski (językoznawca)
| ||
Kraj działania | ![]() | |
Data i miejsce urodzenia | 27 listopada 1948 Wrocław | |
Profesor nauk humanistycznych | ||
Specjalność: językoznawstwo polonistyczne | ||
Alma Mater | Uniwersytet Warszawski | |
Doktorat | 1976 – językoznawstwo Uniwersytet Warszawski | |
Habilitacja | 1990 – językoznawstwo Uniwersytet Warszawski | |
Profesura | 18.06.1996 | |
Polska Akademia Nauk | ||
Status | Członek prezydium Komitetu Językoznawstwa PAN (od 2011) | |
Wykładowca | ||
Wydział | Polonistyki UW | |
Instytut | Języka Polskiego UW | |
Stanowisko | dyrektor (1991–1999, 2005-2012) wicedyrektor (1984–1990) przewodniczący Rady Naukowej INP (1999–2005) kierownik Zakładu Leksykologii i Kultury Języka INP UW (1991–2008) | |
Jednostka | Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP przy Głównym Geodecie Kraju | |
Stanowisko | członek (od 2001) wiceprzewodniczący (od 2007) | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() |
Andrzej Jan Markowski (ur. 27 listopada 1948 we Wrocławiu) – polski profesor zwyczajny, językoznawca, gramatyk normatywny i leksykograf.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
W 1971 ukończył z wyróżnieniem Wydział Polonistyki UW. W latach 1974–1976 staż naukowy w Instytucie Badań Literackich PAN. W 1976 obronił na UW doktorat na podstawie pracy Antonimy przymiotnikowe we współczesnej polszczyźnie. W latach 1980–1984 prowadził lektorat języka polskiego na Uniwersytecie Florenckim, a w 1991 na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie. W 1990 habilitował się na UW na podstawie rozprawy Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny. W 1993 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego. W 1996 uzyskał tytuł profesora[1].
Pełnił wiele funkcji, m.in.: wicedyrektora (1984–1990) i dyrektora (1991–1999, 2005–2012) Instytutu Języka Polskiego UW, kierownika Zakładu Leksykologii i Kultury Języka INP UW (1991–2008), przewodniczącego Rady Naukowej INP UW (1999–2005), członek Senatu UW, przewodniczący komisji senackich i rektorskich do spraw pracowniczych i profesorskich (od 2005)[1].
Pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego od 1971, od 2002 jako profesor zwyczajny w Instytucie Języka Polskiego Wydziału Polonistyki UW, senator UW. Członek Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN od początku jej istnienia, czyli od 1996, zastępca przewodniczącego w latach 1996–2000, w latach 2000–2018 przewodniczący, a od 2019 jej honorowy przewodniczący[2]. Od 2001 członek, a od 2007 wiceprzewodniczący Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP. Członek rzeczywisty Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek Collegium Invisibile (w latach 2007–2010 – zastępca sekretarza generalnego)[1].
Działalność naukowa[edytuj | edytuj kod]
Jego zainteresowania badawcze to semantyka, leksykologia, leksykografia i kultura języka polskiego. Opublikował z tego zakresu ponad 40 pozycji książkowych: monografii naukowych (np. Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny, Antonimy przymiotnikowe we współczesnej polszczyźnie), słowników (m.in. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, Wielki słownik ortograficzny języka polskiego, Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych), książek popularnonaukowych (np. Polszczyzna znana i nieznana, Czy znasz polszczyznę? Zagadki językowe, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Język polski. Poradnik Profesora Andrzeja Markowskiego) i podręczników szkolnych oraz ok. 160 artykułów naukowych i kilkaset felietonów popularnonaukowych. Współautor (z Jerzym Bralczykiem i Janem Miodkiem) książek Wszystko zależy od przyimka i Trzy po 33. Jest popularyzatorem wiedzy o języku i propagatorem kultury języka w licznych audycjach radiowych (ponad 5000 nagrań) i telewizyjnych oraz w odczytach i wykładach dla różnych środowisk (m.in. uczniów, nauczycieli, wydawców, dziennikarzy, biznesmenów). Współtwórca programu nauczania i podręcznika „Pamiętajcie o ogrodach…”[3].
Autor wielu dyktand w ogólnopolskim konkursie „Dyktando” i w licznych konkursach regionalnych.
Od 2019 członek Zespołu Nazewnictwa Miejskiego w Urzędzie m.st. Warszawy[4].
Wyróżnienia i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015)
- Tytuł doctora honoris causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach (11 czerwca 2015)[5]
- 45-lecie pracy naukowo-dydaktycznej na UW (2016)
- Radiowy Honorowy Złotym Mikrofonem „za wybitne osiągnięcia w propagowaniu pięknej polszczyzny na wszystkich antenach Polskiego Radia” (2010)
- Nagroda Rektora UW (kilkakrotnie)
- Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Andrzej Markowski - Instytut Języka Polskiego, portal.uw.edu.pl [dostęp 2018-09-14] (pol.).
- ↑ Skład, www.rjp.pan.pl [dostęp 2020-02-20] .
- ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2 kwietnia 2011].
- ↑ Jarosław Osowski. Obronili Krowią, przywrócili Kłopot. „Gazeta Stołeczna”, s. 5, 2–3 marca 2019.
- ↑ I. Mortas: Za miłość do elegancji w języku. Kielecka uczelnia doceniła wybitnego polskiego językoznawcę (wideo, zdjęcia). echodnia.eu, 11 czerwca 2015. [dostęp 2015-07-05].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Prof. dr hab. Andrzej Jan Markowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2014-05-07] .
- Absolwenci Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Collegium Invisibile
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
- Ludzie urodzeni we Wrocławiu
- Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Polscy leksykografowie
- Polscy normatywiści
- Polscy poloniści
- Polscy popularyzatorzy językoznawstwa
- Wykładowcy Uniwersytetu Florenckiego
- Wykładowcy Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie
- Wykładowcy Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
- Urodzeni w 1948