Andrzej Markowski (językoznawca)

	Andrzej Markowski
	Andrzej Markowski
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	27 listopada 1948 ; Wrocław
	Profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: językoznawstwo polonistyczne
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1976 – językoznawstwo ; Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	1990 – językoznawstwo ; Uniwersytet Warszawski
Profesura	18.06.1996
	Polska Akademia Nauk
Status	Członek prezydium Komitetu Językoznawstwa PAN (od 2011)
	Wykładowca
Wydział	Polonistyki UW
Instytut	Języka Polskiego UW
Stanowisko	dyrektor (1991–1999, 2005-2012); wicedyrektor (1984–1990); przewodniczący Rady Naukowej INP (1999–2005); kierownik Zakładu Leksykologii i Kultury Języka INP UW (1991–2008);
Jednostka	Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP przy Głównym Geodecie Kraju
Stanowisko	członek (od 2001); wiceprzewodniczący (od 2007)
	Odznaczenia
	Cytaty w Wikicytatach

Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Andrzej Jan Markowski (ur. 27 listopada 1948 we Wrocławiu) – polski profesor zwyczajny, językoznawca, gramatyk normatywny i leksykograf.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]

W 1971 ukończył z wyróżnieniem Wydział Polonistyki UW. W latach 1974–1976 staż naukowy w Instytucie Badań Literackich PAN. W 1976 obronił na UW doktorat na podstawie pracy Antonimy przymiotnikowe we współczesnej polszczyźnie. W latach 1980–1984 prowadził lektorat języka polskiego na Uniwersytecie Florenckim, a w 1991 na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie. W 1990 habilitował się na UW na podstawie rozprawy Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny. W 1993 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego. W 1996 uzyskał tytuł profesora^[1].

Pełnił wiele funkcji, m.in.: wicedyrektora (1984–1990) i dyrektora (1991–1999, 2005–2012) Instytutu Języka Polskiego UW, kierownika Zakładu Leksykologii i Kultury Języka INP UW (1991–2008), przewodniczącego Rady Naukowej INP UW (1999–2005), członek Senatu UW, przewodniczący komisji senackich i rektorskich do spraw pracowniczych i profesorskich (od 2005)^[1].

Pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego od 1971, od 2002 jako profesor zwyczajny w Instytucie Języka Polskiego Wydziału Polonistyki UW, senator UW. Członek Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN od początku jej istnienia, czyli od 1996, zastępca przewodniczącego w latach 1996–2000, w latach 2000–2018 przewodniczący, a od 2019 jej honorowy przewodniczący^[2]. Od 2001 członek, a od 2007 wiceprzewodniczący Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP. Członek rzeczywisty Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek Collegium Invisibile (w latach 2007–2010 – zastępca sekretarza generalnego)^[1].

Działalność naukowa[edytuj | edytuj kod]

Jego zainteresowania badawcze to semantyka, leksykologia, leksykografia i kultura języka polskiego. Opublikował z tego zakresu ponad 40 pozycji książkowych: monografii naukowych (np. Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny, Antonimy przymiotnikowe we współczesnej polszczyźnie), słowników (m.in. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, Wielki słownik ortograficzny języka polskiego, Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych), książek popularnonaukowych (np. Polszczyzna znana i nieznana, Czy znasz polszczyznę? Zagadki językowe, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Język polski. Poradnik Profesora Andrzeja Markowskiego) i podręczników szkolnych oraz ok. 160 artykułów naukowych i kilkaset felietonów popularnonaukowych. Współautor (z Jerzym Bralczykiem i Janem Miodkiem) książek Wszystko zależy od przyimka i Trzy po 33. Jest popularyzatorem wiedzy o języku i propagatorem kultury języka w licznych audycjach radiowych (ponad 5000 nagrań) i telewizyjnych oraz w odczytach i wykładach dla różnych środowisk (m.in. uczniów, nauczycieli, wydawców, dziennikarzy, biznesmenów). Współtwórca programu nauczania i podręcznika „Pamiętajcie o ogrodach…”^[3].

Autor wielu dyktand w ogólnopolskim konkursie „Dyktando” i w licznych konkursach regionalnych.

Od 2019 członek Zespołu Nazewnictwa Miejskiego w Urzędzie m.st. Warszawy^[4].

Wyróżnienia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

Medal Komisji Edukacji Narodowej
Złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015)
Tytuł doctora honoris causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach (11 czerwca 2015)^[5]
45-lecie pracy naukowo-dydaktycznej na UW (2016)
Radiowy Honorowy Złotym Mikrofonem „za wybitne osiągnięcia w propagowaniu pięknej polszczyzny na wszystkich antenach Polskiego Radia” (2010)
Nagroda Rektora UW (kilkakrotnie)
Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Andrzej Markowski - Instytut Języka Polskiego, portal.uw.edu.pl [dostęp 2018-09-14] (pol.).
↑ Skład, www.rjp.pan.pl [dostęp 2020-02-20] .
↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2 kwietnia 2011].
↑ Jarosław Osowski. Obronili Krowią, przywrócili Kłopot. „Gazeta Stołeczna”, s. 5, 2–3 marca 2019.
↑ I. Mortas: Za miłość do elegancji w języku. Kielecka uczelnia doceniła wybitnego polskiego językoznawcę (wideo, zdjęcia). echodnia.eu, 11 czerwca 2015. [dostęp 2015-07-05].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prof. dr hab. Andrzej Jan Markowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2014-05-07] .

[:0-1] Andrzej Markowski - Instytut Języka Polskiego, portal.uw.edu.pl [dostęp 2018-09-14] (pol.).

[2] Skład, www.rjp.pan.pl [dostęp 2020-02-20] .

[3] Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2 kwietnia 2011].

[4] Jarosław Osowski. Obronili Krowią, przywrócili Kłopot. „Gazeta Stołeczna”, s. 5, 2–3 marca 2019.

[5] I. Mortas: Za miłość do elegancji w języku. Kielecka uczelnia doceniła wybitnego polskiego językoznawcę (wideo, zdjęcia). echodnia.eu, 11 czerwca 2015. [dostęp 2015-07-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]