Przejdź do zawartości

Anna Szpakowska-Kujawska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anna Szpakowska-Kujawska
Ilustracja
Anna Szpakowska-Kujawska w 2022 roku
Data i miejsce urodzenia

1931
Bydgoszcz

Alma Mater

Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych we Wrocławiu

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

sztuka współczesna

Ważne dzieła
  • Atomy, 1967-1969
Strona internetowa

Anna Szpakowska-Kujawska (ur. 1931 w Bydgoszczy) – polska artystka współczesna.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w 1931 r. w Bydgoszczy jako najmłodsza z trojga dzieci Wacława Szpakowskiego (architekta, muzyka i fotografa, prekursora sztuki geometrycznej, minimal-artu i op-artu). Od 1935 r. mieszkała wraz z rodziną w Otwocku, a od 1945 r. we Wrocławiu.

W 1950 r. ukończyła wrocławskie Liceum Sztuk Plastycznych[1]. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu na Wydziale Malarstwa Architektonicznego. W 1956 r. uzyskała dyplom w pracowni kierowanej przez prof. Marię Dawską i prof. Eugeniusza Gepperta[1]. W 1965 r. została stypendystką Fundacji Michaela Karolyi w Vence, a w 1998 r. – Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 1977 r. wyróżniona została Nagrodą Prasy Dolnośląskiej za całkokształt pracy twórczej[2]. W latach 1977–1984 mieszkała w Nigerii, gdzie nauczała malarstwa i rysunku w Kwara College of Education w Illorin.

Mieszka i pracuje we Wrocławiu[3].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
Anna Szpakowska-Kujawska, Kompozycja przestrzenna (model), 1970.

Twórczość Anny Szpakowskiej-Kujawskiej charakteryzuje różnorodność w podejmowanych przez artystkę formach i technikach artystycznych. Uprawia malarstwo (także ścienne), rzeźbę ceramiczną (również ceramikę architektoniczną), rysunek, kolaż oraz różnorodne techniki własne:

Różnorodność technik, form, stylistyk i motywów okazuje się mieć w tej twórczości wspólną linię tematyczną, którą jest metaforyczny portret człowieka: istoty niedoskonałej, nieraz wręcz groteskowej, a jednocześnie godnej szacunku w swoich powszednich zmaganiach z życiem. Nie sztuka, ale życie właśnie – życie osobiste w jego uniwersalnych, wspólnych wszystkich ludziom egzystencjalnych sensach – jest nieustającym tematem tej wielowątkowej twórczości[4].

Od 1961 r. była członkinią tzw. Szkoły Wrocławskiej (nazwanej później Grupą Wrocławską)[5] – grupy skupiającej wybitnych artystów wrocławskich, w której działali między innymi Jan Chwałczyk, Wanda Gołkowska, Józef Hałas czy Alfons Mazurkiewicz.

Początkowo w jej twórczości ujawniały się inspiracje z zagranicznych podróży (cykle Dionizje[6] i Aleksandryjczycy). Równolegle istotna stała się dla niej sztuka portretowa, za pomocą której oddawała stany emocjonalne oraz psychikę przedstawianych osób, zarówno znanych jej, jak i zupełnie obcych przechodniów. W 1963 r. odbyła podróż do Azji Centralnej, gdzie zainspirowała się tamtejszą architekturą – domami i świątyniami. Podróż ta miała wpływ na jej dalszą ścieżkę artystyczną, podejmowane tematy i wybierane formy:

Uproszczone formy, obłe kształty, nieregularne linie transferuje ze sfery architektury do swoich prac. Ludzie w jej obrazach stają się postaciami syntetycznymi, a zarazem niewykończonymi, niedokładnymi. Postać człowieka jest tutaj zhomogenizowana, należy raczej mówić o masie ludzkiej, grupie podobnych do siebie, zunifikowanych jednostek[1].

Jednym z najbardziej znanych cykli wykonanych przez Szpakowską-Kujawską są, wykonane w latach 1967–1969, Atomy. W 1968 r. prace były wystawiane w prowadzonej przez Jerzego Ludwińskiego Galerii „Pod Moną Lisą”. Atomy przedstawiają kompozycje składające się z wiru postaci pozbawionych zindywidualizowanych cech:

W tych, głównie monochromatycznych, obrazach artystka przedstawia postaci patrzące ku górze, z nadzieją bądź obawą. Czasem przypominają one nadlatujące bombowce, innym razem zaś tłum, proletariat, społeczeństwo zdominowane przez ustrój totalitarny[1].

Do Atomów nawiązuje seria Czas zatrzymany, na którą składało się również malarstwo wielkoformatowe. W 1971 r. Szpakowska-Kujawska wykonała kompozycję malarską na płytkach ceramicznych elewacji Instytutu Matematyki Uniwersytetu Wrocławskiego, w 1975 r. podobna praca znalazła się na sklepieniu holu wejściowego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu[1].

Szpakowska-Kujawska uczestniczyła w Sympozjum Plastycznym Wrocław '70, podczas którego pracowała zarówno jako artystka indywidualna (zaproponowała, ostatecznie niezrealizowany, projekt Kompozycji przestrzennej[7]) oraz jako członkini zespołu kierowanego przez Mariana Bogusza.

W latach 80., pod wpływem swojego pobytu w Nigerii, Szpakowska-Kujawska zwróciła się ku żywej, jasnej kolorystyce, czego przykładem jest praca Jest się[4]. W kolejnej dekadzie artystka tworzyła rzeźby (cykl Zmęczeni) oraz kolaże (Pisane). Na cykl Zmęczeni składają się, wykonane z szamotu, rzeźby przedstawiające ściągnięte i pomarszczone twarze. Rzeźby wykonane zostały w trakcie pleneru ceramicznego we Wrocławskich Zakładach Fajansu i inspiracją dla nich stały się m.in. twarze robotników, którzy pomagali artystce[8]. Prace z cyklu Pisane, na kompozycję których składały się litery i słowa powycinane z książek, kontynuowane były przez Szpakowską-Kujawską w XXI wieku.

W 2015 r. Szpakowska-Kujawska wydała Ekundayo albo droga, zbiór wspomnień ze swojego pobytu w Nigerii[9].

W ostatnich latach inspiracją dla artystki stała się przyroda Dolnego Śląska, a w szczególności rejonów Kotliny Kłodzkiej, czego dowodem jest cykl Droga do środka[10].

Wybrane prace

[edytuj | edytuj kod]
  • Aleksandryjczycy, 1960;
  • Dionizje, 1960−1961;
  • Ballady rodzinne, 1963;
  • Atomy, 1967−1969;
  • Polskie opowieści rodzinne, 1976;
  • Znikania, 1986−1987;
  • Pisane, lata 90.;
  • Droga do środka, 1. dekada XXI w..;
  • Opowieści, 2. dekada XXI w.;
  • Niepokoje, 2. dekada XXI w.

Kompozycje wielkoformatowe

[edytuj | edytuj kod]

Rzeźby

[edytuj | edytuj kod]
  • Zmęczeni, lata 90.;
  • Skrzydlaki, 2. dekada XXI w.

Wystawy indywidualne

[edytuj | edytuj kod]
  • 1961 – Klub Dziennikarza we Wrocławiu; BWA w Poznaniu; Klub 13 Muz w Szczecinie;
  • 1968 – Galeria pod Moną Lisą we Wrocławiu;
  • 1969/1970 – Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
  • 1970 – Galeria ZPAP w Katowicach;
  • 1972 – Galeria „EL” w Elblągu;
  • 1975 – Galeria „U Dziennikarzy” we Wrocławiu, BWA w Szczecinie;
  • 1977 – Galeria BWA we Wrocławiu;
  • 1986 – Galeria „W Pasażu” we Wrocławiu; Galeria Historyków Sztuki w Warszawie;
  • 1990 – Patrzymy, Galeria BWA „Awangarda” we Wrocławiu;
  • 1996 – Pisaniny, Galeria BWA „Awangarda” we Wrocławiu;
  • 1998 – Muzeum Narodowe we Wrocławiu
  • 2002 – Wystawa prac powstałych w trakcie pobytu w Nigerii, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
  • 2003 – Galeria „II piętro” we Wrocławiu;
  • 2005 – Jest się, Muzeum Narodowe we Wrocławiu[11] oraz Muzeum Śląskie w Katowicach
  • 2006 – Jest się, Galeria Miejska Arsenał w Poznaniu;
  • 2018/2019 – Zmęczeni, Muzeum Współczesne Wrocław[1].

Wystawy zbiorowe

[edytuj | edytuj kod]
  • 1961 – Wystawa Ziem Nadodrzańskich we Wrocławiu;
  • 1962 – Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie;
  • 1963 – Wystawa i sympozjum „Złote Grono” w Zielonej Górze;
  • 1966 – Sto obrazów polskich malarzy, Sztokholm;
  • 1967 – Polskie malarstwo współczesne, Bergen, Stavanger, Kopenhaga, Helsinki;
  • 1968 – Triennale Rysunku we Wrocławiu;
  • 1970 – Sympozjum Plastyczne Wrocław '70;
  • 1974 – Triennale Rysunku we Wrocławiu (wyróżnienie);
  • 1985 – Wystawa „Grupy Wrocławskiej”, Galeria „W Pasażu”, Wrocław;
  • 1986 – Sztuka Wrocławia, Drezno;
  • 1990 – Sztuka Wrocławia 1945–70, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
  • 1999 – Wystawa Okręgu Wrocławskiego ZPAP;
  • 2002 – Sztuka Reduktywna, BWA w Lublinie;
  • 2003/2004 – Jeden rok, 30 pozycji, 30 przestrzeni, Museum of Modern Art, Hunfeld[1].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Szpakowska-Kujawska Anna – Artyści – Zachęta Wrocław [online], www.zacheta.wroclaw.pl [dostęp 2020-06-12].
  2. Sztuka Szuka IQ. Artyści Wrocławia [online], Issuu [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  3. Ania, Anna i malarka z Wrocławia. 2008-12-20. [dostęp 2012-02-07].
  4. a b Anna Szpakowska-Kujawska – Galeria Miejska Arsenał w Poznaniu [online], www.arsenal.art.pl [dostęp 2020-06-12].
  5. Mariusz Hermansdorfer, Artyści Wrocławia 1945-1970, Wrocław: Wydawnictwo Muzeum Narodowego we Wrocławiu, 1996, ISBN 83-86766-45-X, ISBN 83-7023-556-5, OCLC 835560834.
  6. Anna Szpakowska-Kujawska – Dionizje VII, 1963 [online], artinfo.pl [dostęp 2020-06-12].
  7. Sympozjum Plastyczne Wrocław '70, Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe. Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur”, 1983, s. 137–138, OCLC 830242745 [dostęp 2020-06-08].
  8. MWW – Muzeum Współczesne Wrocław – Anna Szpakowska-Kujawska, z cyklu „Zmęczeni” [online], muzeumwspolczesne.pl [dostęp 2020-06-12].
  9. wspomnienia › Ekundayo albo Droga [online], www.rw2010.pl [dostęp 2020-06-12].
  10. Robert Migdał, Gombrowicz odmienił moje życie. Rozmowa z Anną Szpakowską-Kujawską [online], Gazeta Wrocławska, 6 kwietnia 2012 [dostęp 2020-06-12] (pol.).
  11. OKiS, Anna Szpakowska-Kujawska, Jest się [online] [dostęp 2020-06-12] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]