Błogocice (Cieszyn)
| Część miasta Cieszyna | |
 Dwór w Błogocicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Cieszyna |
26 lipca 1923 |
| SIMC |
0924164 |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
43-400 |
| Tablice rejestracyjne |
SCI |
Położenie na mapie Cieszyna
| |
| 49°43′52,5″N 18°38′03,4″E/49,731250 18,634278 | |
Błogocice (czes. Blahotice, niem. Blogotzitz lub Blogotitz[1]) – dawniej wieś, a od 1923 roku południowa część Cieszyna, położona nad potokiem Puńcówka.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka pochodzi z 1447 roku[2]. Funkcjonował tu wówczas folwark książęcy. Na przełomie XVI i XVII wieku jej właścicielami byli Sobkowie. W XVII wieku jej właścicielami byli Wildauowie: w 1661 r. cieszyński kupiec Andrzej Wildau i jego prawi potomkowie otrzymali oprócz herbu, klejnotu, szlachectwa czeskiego, prawa do używania czerwonego wosku w pieczęciach także honorowy tytuł von Lindenweiß auf Blogotitz[3]. Później włości błogocickie znajdowały się w posiadaniu Mitmayerów, Marklowskich i Spensów, a od końca XVIII wieku cieszyńskich Habsburgów (w 1797 r. Błogocice weszły w skład dóbr Komory Cieszyńskiej).
Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 20 budynkach w Błogocicach (Blogotitz) będących częścią gminy Sibica (Schibitz) mieszkało 218 osób. z tego 94 (43,1%) mieszkańców było katolikami a 124 (56,9%) ewangelikami, 200 (91,7%) było polsko- a 18 (8,3%) niemieckojęzycznymi[4]. Według spisu z 1910 roku Błogocice miały już 327 mieszkańców zamieszkałych w 27 budynkach na obszarze 129 hektarów, co dawało gęstość zaludnienia równą 253,5 os./km², z czego 325 było zameldowanych na stałe, 177 (54,1%) było katolikami a 150 (45,9%) ewangelikami, 222 (68,3%) było polsko- a 103 (31,7%) niemieckojęzycznymi[1].
W 1920 nastąpiło podzielenie Śląska Cieszyńskiego jak również gminy Sibica wzdłuż Olzy. Błogocice położone na prawym brzegu znalazły się w granicach Polski i utworzyły samodzielną wieś, a 3 lata później, 26 lipca 1923, zostały włączone w granice administracyjne Cieszyna, zaś Sibica położona na zachód od rzeki znalazła się w Czechosłowacji, w granicach Czeskiego Cieszyna od 1947.
W 1997 jednostkę urbanistyczną Błogocice (obejmującą również południową część dawnego Bobrka z osiedlem Mały Jaworowy i Cieszyna z dawnymi koszarami wojskowymi) zamieszkiwało 5126 z 38115 mieszkańców Cieszyna (13,4%)[5].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Dwór szlachecki (49°43′54″N 18°37′59″E/49,731667 18,633056);
Początkowo był to folwark książąt cieszyńskich z połowy XV wieku. Przebudowany w I poł. XVI wieku na dwór obronny w stylu renesansowym przez ród Mitmayerów. Później wielokrotnie zmieniał zarządców, którymi były szlacheckie rody Sobków, Marklowskich, Spensów a w XVIII wieku także Habsburgów. W 1789 r. we dworze tymczasowo mieszkały elżbietanki, gdy ich klasztor przy cieszyńskim Rynku spłonął podczas wielkiego pożaru miasta w 1789 r. Przebudowy, w tym ostatnia z 1909 r. dokonana przez Stonawskich, zatarły pierwotny charakter budowli. Dziś jest to dwukondygnacyjna wieża z przylegającym do niej piętrowym budynkiem. Obiekt jest obecnie własnością prywatną. Przed dworem, na skrzyżowaniu ulic Stefana Żeromskiego i Władysława Reymonta, stoi figura św. Jana Nepomucena z 1729 r.[6]
- Willa przy ul. Błogockiej 19 w Cieszynie (tzw. willa rodziny von König; obecnie siedziba szkoły) wraz z najbliższym otoczeniem;
Obiekt wybudowany w 1905, wg projektu Franza Burkerta; po 1945 budynek przejęło państwo, od lat 50. XX w. był tu internat, a od 1990 (obecnie Katolicka Szkoła Podstawowa, prowadzona przez Stowarzyszenie „Dziedzictwo św. Jana Sarkandra” w Cieszynie)[7].
Przyroda
[edytuj | edytuj kod]Na obszarze dawnych Błogocic położone są dwa rezerwaty przyrody:
poza nimi istnieją także:
- Park pod Wałką – posiadający ścieżkę zdrowia, plac zabaw, kemping Olza i przystań kajakową na tzw. kanale ulgi – lewym korycie Młynówki. Rosną tu dęby czerwone, pochodzące z Ameryki Północnej[8].
- zespół przyrodniczo-krajobrazowy Lasek Miejski w Błogocicach – utworzony na skarpie nad Olzą w 2002 r. na powierzchni ponad 4 ha. Obszar ten praktycznie w całości porastają zbiorowiska leśne: podgórski las brzostowo-jesionowy, grąd subkontynentalny z podzespołem ciepłolubnym oraz fragmenty lasów o charakterze łęgów. Obszar tego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego łączy dwa rezerwaty: „Lasek Miejski nad Olzą” oraz „Velke Doly” położony w granicach Trzyńca i Czeskiego Cieszyna na terenie Republiki Czeskiej[9]
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Przez Błogocice przebiegają trasy spacerowe po Cieszynie:
Trasa spacerowa rezerwatów[10] (jej dokładny przebieg można obejrzeć na mapie tutaj LINK)
Trasa spacerowa osiedlowa[11]
a także następujące trasy rowerowe:
Międzynarodowy Szlak Rowerowy Greenways Kraków – Morawy – Wiedeń
Główny Karpacki Szlak Rowerowy- czerwona trasa rowerowa nr 24 (Pętla rowerowa Euroregionu Śląsk Cieszyński)
-
Dwór szlachecki od frontu -
Pomnik św. Jana Nepomucena z 1729 r. znajdujący się przed dworem szlacheckim -
Widok na pola i centrum miasta w oddali -
Przystań kajakowa w Parku pod Wałką -
pomnik straconych w Parku pod Wałką
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Przez Błogocice przebiega trasa autobusów PKS Cieszyn Sp. z o.o. kursujące relacją: Cieszyn – Leszna Podlesie i Cieszyn – Cisownica Pod Tułem oraz BUS-y prywatnego przewoźnika TRANSBUS kursującego na trasie Cieszyn – Leszna Podlesie. Do Błogocic dojeżdżają autobusy ZGK Cieszyn Sp. z o.o. linii miejskiej nr 10. W Błogocicach znajduje się kilka przystanków: ul. Żeromskiego/Las (ZGK), Błogocice (ZGK), al. Łyska/Las (ZGK, PKS i TRANSBUS) oraz przystanek słupkowy funkcjonujący w okresie letnich wakacji (lipiec, sierpień) zlokalizowany przy Kąpielisku Miejskim (obowiązuje tylko w ZGK Cieszyn Sp. z o.o., przystanek al. Łyska/Basen).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
- ↑ Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 313. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Mieczysława Chmielewska, Dokument herbowy Andreasa Wildau von Lindenwiese z 1661 r., „Familia Silesiae”, 1, Wrocław 1997, s. 41-47, ISBN 83-88204-00-9 (pol.).
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
- ↑ UM w Cieszynie: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Cieszyna. [w:] www.um.cieszyn.bip-gov.info.pl [on-line]. 2008-10-06. [dostęp 2010-12-07].
- ↑ Marcin Żerański: Cieszyn i Czeski Cieszyn – śladem tramwaju. Cieszyn: Pracownia na Pastwiskach, 2011, s. 118. ISBN 978-83-933109-0-6.
- ↑ WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (A/932/2022) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2022-02-26]
- ↑ Marcin Żerański: Cieszyn i Czeski Cieszyn – śladem tramwaju. Cieszyn: Pracownia na Pastwiskach, 2011, s. 117. ISBN 978-83-933109-0-6.
- ↑ A. Dorda: Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe w Cieszynie. [dostęp 2013-08-23]. (pol.).
- ↑ S. Kawęcki: Opis trasy spacerowej rezerwatów. [dostęp 2013-08-23]. (pol.).
- ↑ S. Kawęcki: Opis trasy spacerowej osiedlowej. [dostęp 2013-08-23]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Nowak Krzysztof, Koncepcje rozwoju gospodarczego Cieszyna w okresie międzywojennym (1920-1939), w: Z badań nad dziejami politycznymi i społeczno-gospodarczymi Cieszyna od średniowiecza do czasów współczesnych, red. Idzi Panic, Cieszyn 2005, s. 95.
- Władysław Sosna: Cieszyn. Przewodnik krajoznawczy. Cieszyn: Offsetdruk i Media Sp. z o.o., 2005, s. 165-170. ISBN 83-918061-9-7.
