Ballada o Janku Wiśniewskim

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 83.30.142.113 (dyskusja) o 19:26, 13 cze 2012. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Medalion z grobu Zbyszka Godlewskiego

Ballada o Janku Wiśniewskim – ballada opisująca zastrzelenie Zbyszka Godlewskiego 17 grudnia 1970 w Gdyni, a w szerszym kontekście wydarzenia Grudnia 1970.

Autorem tekstu (uznawanego często za anonimowy) jest Krzysztof Dowgiałło[1], muzykę skomponował w roku 1980 Mieczysław Cholewa, który, jak się później okazało, był tajnym współpracownikiem SB[2].

Treść

Inscenizacja marszu z ciałem Janka Wiśniewskiego na planie filmu Czarny czwartek

Ballada mówi o młodym chłopcu zastrzelonym 17 grudnia 1970 roku. Tego dnia załoga Stoczni Gdyńskiej po zakończeniu dzień wcześniej strajku została ostrzelana rankiem w drodze do pracy.

Janek Wiśniewski nie jest postacią historyczną - jest nią Zbigniew Godlewski, zastrzelony w trakcie starć w rejonie stacji Szybkiej Kolei Miejskiej Gdynia Stocznia. Jego ciało zostało przeniesione na czele pochodu ul. Czerwonych Kosynierów (dziś ul. Morska), tunelem pod peronami dworca Gdynia Główna, ul. Dworcową, ul. 10 Lutego i ul. Świętojańską pod siedzibę Miejskiej Rady Narodowej przy ul. Czołgistów (dziś al. Marszałka Józefa Piłsudskiego). Autor ballady, nie znając prawdziwego nazwiska poległego, nazwał go Janek Wiśniewski.

Cytat:

Chłopcy z Grabówka, chłopcy z Chyloni
Dzisiaj milicja użyła broni
Dzielnieśmy stali, celnie rzucali
Janek Wiśniewski padł
...
Nie płaczcie matki, to nie na darmo
Nad stocznią sztandar z czarną kokardą
Za chleb i wolność, i nową Polskę
Janek Wiśniewski padł

Nawiązania

Po upadku komunizmu ulicę Juliana Marchlewskiego, biegnącą wokół gdyńskiego portu, przemianowano na ul. Janka Wiśniewskiego. Również w Pruszczu Gdańskim jedna z ulic nosi imię Wiśniewskiego.

W wersji oryginalnej utworu występują słowa: ...z czarną kokardą. Natomiast w filmie Andrzeja Wajdy Człowiek z żelaza (1981) Krystyna Janda śpiewa zmienioną wersję: ...z czerwoną kokardą. Słowa czwartej zwrotki: ...krwi się zachciało słupskim bandytom, są aluzją do znajdującej się w Słupsku szkoły milicyjnej[3]. Krwawy Kociołek wymieniony w piątej zwrotce to Stanisław Kociołek, przez wyrażenie kat Trójmiasta skojarzony z zarządcami polskich miast okupowanych przez Niemcy w czasie II wojny światowej. Grabówek i Chylonia to nazwy dzielnic Gdyni. W filmie Człowiek z żelaza (1981) w wykonaniu Krystynie Jandzie towarzyszą Jacek Kaczmarski i Przemysław Gintrowski[4]. Interpretacja Krystyny Jandy znalazła się na jednej z jej płyt (Guma do żucia).

W filmie Władysława Pasikowskiego Psy (1992) znalazła się scena, w której pijani funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa śpiewają Balladę, niosąc na ramionach swojego zamroczonego alkoholem kolegę. Wywołało to szereg głosów oburzenia ze strony środowisk solidarnościowych i oskarżenia o szarganie świętości[5][6].

Cover utworu stworzył także punkowy zespół Nauka o Gównie.

W filmie Antoniego Krauzego Czarny czwartek (2011) Balladę o Janku Wiśniewskim wykonuje Kazik Staszewski. Do piosenki powstał teledysk promujący film[7]. Utwór w jego wykonaniu opublikowano w albumie Bar La Curva / Plamy na słońcu (2011) grupy Kazik na Żywo.

  1. ↑ Ballada o Janku Wiśniewskim
  2. ↑ Agent SB przeprasza Bogdana Borusewicza
  3. ↑ W filmie Człowiek z żelaza Krystyna Janda śpiewa zmienioną wersję: ...krew się polała grudniowym świtem
  4. ↑ Internetowa Baza Filmu Polskiego
  5. ↑ Szablon:Stopklatka
  6. ↑ Opis w serwisie dvdmax.pl
  7. ↑ Kazik - Ballada o Janku Wiśniewskim (Czarny Czwartek) - Teledyski w INTERIA.PL - teledysk, tekst piosenki, muzyka, klip w jakości mp3, teksty, słowa, lyrics

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ballada_o_Janku_Wiśniewskim&oldid=31647380”