Gdynia Główna

	Gdynia Główna
	Gdynia Główna
	; Budynek dworca widziany z pl. Konstytucji
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Gdynia
Lokalizacja	Śródmieście
Data otwarcia	1870 linia / 1894 stacja
Poprzednie nazwy	Gdynia,; Gdingen,; Gotenhafen,; Gdynia Osobowa,; Gdynia Główna Osobowa
Liczba pasażerów (2017)	11 200 000
	Dane techniczne
Liczba peronów	5 (w tym 1 dla SKM)
Liczba krawędzi; peronowych	10 (w tym 2 dla SKM)
Kasy
	Linie kolejowe
	201 Nowa Wieś Wielka – Gdynia Port; 202 Gdańsk Główny – Stargard; 250 Gdańsk Śródmieście – Rumia; 725 Gdynia Główna R20 – Gdynia Port GPB; 960 Gdynia Główna – Gdynia Postojowa; 963 Gdynia Główna R64 – Gdynia Główna R95; Owczarnia – Gdynia Główna;
	Położenie na mapie Trójmiasta Gdynia Główna
	Położenie na mapie Polski Gdynia Główna
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Gdynia Główna
	54°31′16″N 18°31′46″E/54,521111 18,529444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Portal Transport szynowy

Gdynia Główna – największy dworzec kolejowy w Gdyni, charakteryzujący się największą roczną przepustowością w północnej Polsce i jedną z największych w kraju – w 2017 obsłużył 11,2 mln pasażerów, co umiejscowiło go na dziewiątym miejscu wśród polskich dworców^[3]. Według kategoryzacji PKP Gdynia Główna oznaczona została najwyższą kategorią Premium. Dworzec mieści się w zabytkowym^[4] modernistycznym budynku. Obejmuje Dworzec Główny, obsługujący trasy dalekobieżne, i Dworzec Podmiejski; oba znajdują się przy pl. Konstytucji, na styku dzielnic Śródmieście (północny wschód), Działki Leśne (południowy zachód) i Grabówek (północ).

W roku 2018 stacja obsługiwała ok. 40 700 pasażerów na dobę, co dawało jej 7. miejsce w kraju^[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy dworzec w centrum Gdyni, ok. 1900

Dworzec z 1926

Pierwszy dworzec kolejowy w śródmieściu Gdyni otwarto 1 stycznia 1894. Początkowo był to przystanek kolejowy z niewielką drewnianą poczekalnią, kilkoma lampami i tablicą z nazwą miejscowości. Dopiero po prawie 10 latach dokonano rozbudowy przystanku, powstał ceglany budynek z kasami, następnie poczekalnia z prawdziwego zdarzenia, a Gdynia zyskała miano stacji IV klasy^[6].

Po włączeniu w 1920 Gdyni do Polski i podjęciu decyzji o budowie miasta i portu, nastąpiło znaczne zwiększenie się ruchu pasażerskiego. W związku z tym w latach 1923-1926 powstał nowy, murowany i okazały gmach według projektu Romualda Millera, zbudowany w stylu narodowo-dworkowym^[7]. Był uznany za ukoronowanie i ostatni wielki przejaw stylu dworkowego w polskiej architekturze kolejowej, a przejawiał już cechy nowego prądu modernizmu^[8]. Dworzec ten otwarto 15 lipca 1926^[9]. W jego wnętrzach umieszczono kasy, poczekalnię, toalety, przechowalnię bagażu, restaurację, księgarnię, punkt wymiany walut oraz zakład fryzjerski. Obok wybudowano tzw. dworzec letni, do którego prowadziło przejście podobne do tego, które łączy współcześnie dworce PKP i SKM, z czasem przystosowany do całorocznej obsługi podróżnych.

Polichromia przedstawiająca ciała niebieskie i znaki zodiaku w sali restauracyjnej

Obiekt w 1938 r. został zmodernizowany i rozbudowany. W czasie II wojny światowej w toku walk o miasto w 1945 r. uległ spaleniu. Rok później prowizorycznie odbudowany^[10], w latach 50 XX w. ustąpił miejsca nowemu dworcowi według projektu prof. Wacława Tomaszewskiego, autora projektu Domu Bawełny i gmachu Akademii Morskiej w Gdyni. Dworcowe budynki stanowią niespotykane połączenie architektury socrealizmu z przedwojennym modernizmem. W dworcowej poczekalni i hali głównej zachowały się mozaiki z 1957 roku, przedstawiające morski krajobraz, niebo z Pegazem na kole PKP oraz stocznię; w sali restauracyjnej – malowidła sufitowe przedstawiające symbole konstelacji i znaki zodiaku, oraz ścienne przedstawiające mapy świata, Europy, Polski i okolic Gdańska, odsłonięte podczas prac konserwatorskich w latach 2010–2012. Ich autorami byli artyści z gdańskiej PWSSP pod kierunkiem prof. Juliusza Studnickiego.

W sierpniu 2008 budynek dworca został wpisany do rejestru zabytków. W tymże też roku rozpoczęto modernizację stacji, która obejmowała m.in. przebudowę hali Dworca Głównego, zadaszenie peronów i zmiany w systemie sterowania ruchem kolejowym. W trakcie prac, w 2011 odkryta została murowana ściana dworca z 1926, o długości ok. 5 metrów. Została ona zachowana i wkomponowana w odnowione wnętrza^[11]^[12].

6 czerwca 2012 oficjalnie otwarto zmodernizowany budynek dworca. Inwestycja kosztowała 40,7 mln złotych, a sfinansowana została częściowo z unijnych funduszy^[13]^[14].

W 2020, w trzecim od 2018 przetargu wyłoniono projektanta i wykonawcę remontu wykorzystywanego przez SKM Dworca Podmiejskiego^[15]. Będzie nim konsorcjum firm T4B i MAXTO Technology, którego oferta (62,361 mln zł) o niemal 3 miliony złotych przekraczała założony przez PKP SKM budżet (59,409 mln zł). Prace budowlane rozpoczną się jesienią 2021 i mają zakończyć do marca 2023. W wyremontowanym gmachu powstanie centrum zarządzania monitoringiem oraz systemem informacji pasażerskiej^[16]. Umowę na realizacje inwestycji podpisano 11 lutego 2021^[17].

Stacja[edytuj | edytuj kod]

Perony[edytuj | edytuj kod]

Budynek dworca podmiejskiego

Hala dworca w stronę kas

Perony

Odsłonięte mozaiki

Kompleks dworcowy składa się z budynku Dworca Głównego (przy pl. Konstytucji) oraz połączonego z nim krytym przejściem Dworca Podmiejskiego (położonego od strony ul. 10 Lutego). Przy Dworcu Głównym znajdują się stanowiska odjazdowe dworca autobusowego PKS, a także pętla trolejbusowa i autobusowa.

Hala Dworca Głównego ma dwa główne wejścia, pomiędzy którymi mieści się przestrzeń z kasami biletowymi oraz punktami gastronomicznymi i handlowymi. Na wprost wejścia wschodniego położone jest przejście podziemne na wszystkie perony. Przy wejściu tym mieści się także większość punktów gastronomicznych. Drugie przejście podziemne łączy Dworzec Podmiejski z peronem 1.

Na stacji funkcjonują semafory świetlne, nastawnia dysponująca GO znajduje się w pobliżu północnego końca peronów i podobnie jak dworzec, jest to największy obiekt tego typu w Trójmieście.

Stacja Gdynia Główna ma 5 peronów połączonych przejściami podziemnymi. Peron 1 jest w pełni zadaszony, natomiast pozostałe perony mają zadaszenie rozczłonkowane na trzy części: zejścia do przejścia podziemnego oraz dwie, przeszklone, ok. 50-metrowe wiaty peronowe. Perony położone są między budynkiem dworca przy pl. Konstytucji a ul. Morską, przy czym numerowane są od strony budynku.

Peron 1 (wysoki) obsługuje ruch pociągów SKM, przy czym po torze od strony dworca przebiegają pociągi w kierunku Wejherowa, zaś po torze od strony ulicy Morskiej – pociągi w kierunku Gdańska.
Perony 2 i 3 (po zakończeniu modernizacji wysokie) zazwyczaj obsługują pociągi dalekobieżne przyjeżdżające od strony Gdańska.
Perony 4 i 5 (wysokie) zazwyczaj obsługują pociągi dalekobieżne przyjeżdżające od strony Wejherowa.

Ruch pociągów[edytuj | edytuj kod]

Na stacji tej rozpoczyna i kończy bieg większość pociągów dalekobieżnych z głębi kraju w kierunku Trójmiasta, a także do miejscowości wypoczynkowych. Stacja Gdynia Główna jest ponadto początkową dla regionalnych pociągów regio do Helu i do Kościerzyny. Ze stacji tej można dostać się do portu lotniczego w Gdańsku.

Oprócz linii dalekobieżnej, przez Gdynię Główną przebiegają także trasa trójmiejskiej SKM – dla pociągów podmiejskich Gdynia Główna jest zazwyczaj stacją przelotową. Pociągi od strony Gdańska w godzinach szczytu kończą bieg na stacjach Gdynia Chylonia albo Gdynia Cisowa, lub też jadą dalej w stronę Rumi, która jest ostatnią stacją linii 250. Następnie pociągi korzystają z linii PLK nr 202 i ze zmniejszoną częstotliwością kursują do Wejherowa, Lęborka i Słupska.

Połączenia[edytuj | edytuj kod]

Z Gdyni Głównej pociągiem można dojechać praktycznie do każdej części kraju^[18]:

Od rozkładu 2018/2019 Gdynia posiada^[19] bezpośrednie połączenia z następującymi miastami:	Ponadto Gdynia ma rozwiniętą siatkę połączeń osobowych z następującymi miastami:
Pozostałą częścią aglomeracji trójmiejskiej - Gdańskiem i Sopotem (pociągi regio, SKM, EIC, EIP, TLK, IC) Poznaniem - 10 połączeń (5 połączeń TLK) i 5 Intercity Zieloną Górą - 1 połączenie (TLK) Wrocławiem - 7 połączenie (4 TLK) i 3 IC Szczecinem - 5 połączeń (TLK) Piłą - 2 połączenia (TLK Olsztynem - 7 połączeń (2 Polregio, 5 TLK) Warszawą - 20 połączeń (13 EIP, 2 EIC, 5 TLK) Krakowem - 13 połączeń (7 EIP, 4 TLK, 2 IC) Zakopanym - 1 połączenie (TLK) Łodzią - 5 połączeń (2 TLK, 3 IC) Katowicami - 8 połączeń (3 EIP, 1 EIC, 1 IC, 3 TLK) Częstochową - 3 połączenia (2 TLK, 1 IC) Rzeszowem - 5 połączeń (2 EIP, 3 TLK) Przemyślem - 2 połączenia (2 TLK) Kielcami - 1 połączenie (TLK) Koszalinem - 8 połączeń (1 EIP, 7 TLK) Bydgoszczą - 20 połączeń (7 TLK, 8 IC, 5 regio) Białymstokiem - 2 połączenia (2 TLK) Kołobrzegiem - 3 połączenia (1 EIP, 2TLK) Bielsko-Białą - 3 połączenia (1 EIP, 2 TLK) Piłą - 1 połączenie (TLK) Gorzowem Wielkopolskim - 1 połączenie (TLK) Dodatkowo z Gdyni odjeżdżają międzynarodowy pociąg EIC Sobieski do Wiednia przez Czechy, oraz Intercity do Berlina.	Bydgoszczą - 6 połączeń (5 Polregio i 1 Arriva w Sezonie) Kartuzami - 2 połączenia (1 SKM, 1 Regio) Wejherowem (SKM, Polregio) Helem - 8 połączeń (7 Polregio i 1 Arriva w Sezonie) Olsztynem - 2 połączenia (Polregio) Elblągiem - 12 połączeń (Polregio) Słupskiem - 11 połączeń (Polregio) Kościerzyną - 10 połączeń (8 SKM i 2 Polregio) Rumią (pociągi SKM Trójmiasto i Polregio) Lęborkiem (pociągi SKM Trójmiasto i Polregio) Grudziądzem 1 połączenie (Polregio) Ponadto po całej aglomeracji Trójmiejskiej (Gdańsk, Gdynia, Sopot) kursują pociągi Szybkiej Kolei Trójmiejskiej.

Kategoria pociągów[edytuj | edytuj kod]

Wykaz pociągów zatrzymujących się na stacji Gdynia Główna od 9 grudnia 2018 roku^[18]

Kategoria	Przewoźnik	Liczba	Uwagi
Express Intercity Premium	PKP Intercity	14	Pociągi obsługiwane przez Alstom EMU250
EIC	PKP Intercity	2
IC	PKP Intercity	9
TLK	PKP Intercity	28
Regio	Przewozy Regionalne	77
SKM	PKP SKM w Trójmieście	249
Osobowy Przyspieszony	Arriva RP	1	Pociąg jedzie w czasie sezonu letniego

Sąsiedztwo[edytuj | edytuj kod]

Wybrane obiekty nie dalej niż w promieniu kilometra:

W kulturze[edytuj | edytuj kod]

Odtwórz plik multimedialny

Obracany rozkład jazdy

Gdynia Główna Osobowa została wykorzystana przy kręceniu odcinka 4. Stawka większa niż życie. Posłużyła za dworzec Istanbul Sirkeci. Konkretnie wyjście w stronę dworca podmiejskiego i wyjście w stronę Placu Konstytucji.
W filmie Czarny czwartek tunel pod Gdynią Główną pomógł manifestantom z ciałem Janka Wiśniewskiego ominąć wojskową blokadę do Śródmieścia^[20].

Dodatkowe informacje[edytuj | edytuj kod]

EU07-060 z pociągiem pośpiesznym do Zielonej Góry i SA132-006 na stacji Gdynia Główna. Widoczne perony zmodernizowano

Przed modernizacją w 2011 roku pomiędzy peronem 4 i 5 z niewiadomych względów znajdował się tylko jeden tor, do którego przylegały krawędzie obu peronów. Do pociągu stojącego na tym torze praktycznie można było wsiąść z obu stron, choć zapowiadany był jako przyjeżdżający na peron 4. Obecnie pomiędzy peronami 4 i 5 są 3 tory, a środkowy (dla pociągów towarowych) nie przylega do krawędzi peronów.
Do 2007 nazwa stacji brzmiała – Gdynia Główna Osobowa^[21]. Obecnie wszystkie oznaczenia zmieniono na "Gdynia Główna". Zdemontowano m.in. duży napis "Osobowa" z budynku dworca.
W podziemiach dworca znajdują się dwa schrony przeciwlotnicze, które w razie zagrożenia mogą służyć do ukrycia ludności.
Znajdujący się przy dworcu ośmiokondygnacyjny biurowiec to funkcjonujący do 2005 Urząd Przewozu Poczty z 1965, w 2021 wystawiony na sprzedaż. W skład kompleksu wchodziły również magazyn Wymiany Zagranicznej, urząd celny oraz hala wagonowa dla kolejowych ambulansów pocztowych^[22]^[23].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Transport kolejowy w Gdyni

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ hitlerowska nazwa okupacyjna
↑ Najwięcej pasażerów w Polsce na Warszawie Śródmieście - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-08-23] .
↑ 10 najbardziej zatłoczonych dworców w Polsce [dostęp 2018-08-22] (pol.).
↑ Rejestr zabytków woj. pomorskiego [tabela programu Microsoft Office]
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
↑ Katarzyna Fryc Tych budynków w Gdyni już nie ma. Pierwszy dworzec Gdynia Główna
↑ O dawnych dworcach w Gdyni. rzygacz.webd.pl. [dostęp 2012-08-19].
↑ Michał Dudkowski. Styl swojski w architekturze dworców kolejowych odbudowywanych po I wojnie światowej na obszarze Warszawskiej Dyrekcji Kolejowej. „Świat Kolei”. Nr 4/2016, s. 24. Łódź: EMI-Press. ISSN 1234-5962.
↑ Bartosz Gondek 90 lat pierwszego gdyńskiego dworca
↑ Stacja końcowa
↑ Przedwojenny mur na gdyńskim dworcu. trojmiasto.pl, 12 kwietnia 2011. [dostęp 12 kwietnia 2011].
↑ PKP SA: Informacja prasowa PKP S.A. - Gdynia Główna po przebudowie zaprasza podróżnych (pol.). pkp.pl. [dostęp 2012-08-19].
↑ Ksenia pisera: Dworzec kolejowy Gdynia Główna otwarty. Jak Wam się podoba? (ZDJĘCIA) (pol.). gdynia.naszemiasto.pl, 2012-06-05. [dostęp 2012-08-19].
↑ PKP SA: Informacja Prasowa PKP S.A. - Unijne wsparcie dla przebudowy dworca w Gdyni (pol.). pkp.pl. [dostęp 2012-08-19].
↑ Dworzec Podmiejski w Gdyni ma odzyskać dawny blask. Dwie oferty za ponad 60 mln zł
↑ 62 mln zł za remont i modernizację Dworca Podmiejskiego SKM w Gdyni. 2020-09-25. [dostęp 2020-09-26].
↑ Dworzec Podmiejski w Gdyni Głównej do marca 2023 r. przejdzie modernizację
↑ ^a ^b Wyszukiwarka połączeń kolejowych, rozklad.pkp.pl [dostęp 2021-03-09] (pol.).
↑ Przyjazdy i odjazdy pociągów - internetowa wyszukiwarka połączeń kolejowych, pl/pl/sq?maxJourneys=10&input=5100010&REQStationS0F=&disableEquivs=yes&date=24.12.18&dateStart=24.12.18&REQ0JourneyDate=24.12.18&time=03%3A39&boardType=dep&GUIREQProduct_0=on&GUIREQProduct_1=on&GUIREQProduct_2=on&GUIREQProduct_3=on&maxJourneys=50&dateEnd=24.12.18&advancedProductMode=&start=#focus [dostęp 2021-03-09] (pol.).
↑ W roli głównej Gdyni Główna
↑ Gdynia Główna [red. Adrian Karwat]. [dostęp 2018-02-22].
↑ Biurowiec poczty przy dworcu Gdynia Główna wystawiony na licytację. Cena wywoławcza 23 mln
↑ Historia budynków poczty przy dworcu w Gdyni

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gdynia Główna w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Gdynia Główna
Linia 201 Nowa Wieś Wielka – Gdynia Port (204,702 km)
Gdynia Stadion odległość: 2,957 km		Gdynia Port odległość: 1,316 km
Linia 202 Gdańsk Główny – Stargard (20,992 km)
Gdynia Orłowo odległość: 5,096 km		Gdynia Chylonia odległość: 5,180 km
Linia 250 Gdańsk Śródmieście – Rumia (20,992 km)
Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana odległość: 1,592 km		Gdynia Stocznia - Uniwersytet Morski odległość: 0,827 km
Linia 725 Gdynia Główna R20 – Gdynia Port GPB (0,000 km)
Gdynia Główna R20 (rozjazd)		Gdynia Port odległość: 2,245 km
Linia 960 Gdynia Główna – Gdynia Postojowa (0,757 km)
		Gdynia Postojowa odległość: 2,570 km
Linia 963 Gdynia Główna R64 – Gdynia Główna R95 (22,000 km)
Gdynia Główna R64 (rozjazd)		Gdynia Główna R95 (rozjazd)
Linia Owczarnia – Gdynia Główna
Wielki Kack

[1] tlerowska nazwa okupacyjna

[2] Najwięcej pasażerów w Polsce na Warszawie Śródmieście - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-08-23] .

[3] 10 najbardziej zatłoczonych dworców w Polsce [dostęp 2018-08-22] (pol.).

[4] Rejestr zabytków woj. pomorskiego [tabela programu Microsoft Office]

[utk1-5] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].

[6] Katarzyna Fryc Tych budynków w Gdyni już nie ma. Pierwszy dworzec Gdynia Główna

[7] O dawnych dworcach w Gdyni. rzygacz.webd.pl. [dostęp 2012-08-19].

[sk16-8] Michał Dudkowski. Styl swojski w architekturze dworców kolejowych odbudowywanych po I wojnie światowej na obszarze Warszawskiej Dyrekcji Kolejowej. „Świat Kolei”. Nr 4/2016, s. 24. Łódź: EMI-Press. ISSN 1234-5962.

[9] Bartosz Gondek 90 lat pierwszego gdyńskiego dworca

[10] Stacja końcowa

[11] Przedwojenny mur na gdyńskim dworcu. trojmiasto.pl, 12 kwietnia 2011. [dostęp 12 kwietnia 2011].

[12] PKP SA: Informacja prasowa PKP S.A. - Gdynia Główna po przebudowie zaprasza podróżnych (pol.). pkp.pl. [dostęp 2012-08-19].

[13] Ksenia pisera: Dworzec kolejowy Gdynia Główna otwarty. Jak Wam się podoba? (ZDJĘCIA) (pol.). gdynia.naszemiasto.pl, 2012-06-05. [dostęp 2012-08-19].

[14] PKP SA: Informacja Prasowa PKP S.A. - Unijne wsparcie dla przebudowy dworca w Gdyni (pol.). pkp.pl. [dostęp 2012-08-19].

[15] Dworzec Podmiejski w Gdyni ma odzyskać dawny blask. Dwie oferty za ponad 60 mln zł

[16] 62 mln zł za remont i modernizację Dworca Podmiejskiego SKM w Gdyni. 2020-09-25. [dostęp 2020-09-26].

[17] Dworzec Podmiejski w Gdyni Głównej do marca 2023 r. przejdzie modernizację

[rozklad.pkp.pl-18] Wyszukiwarka połączeń kolejowych, rozklad.pkp.pl [dostęp 2021-03-09] (pol.).

[19] Przyjazdy i odjazdy pociągów - internetowa wyszukiwarka połączeń kolejowych, pl/pl/sq?maxJourneys=10&input=5100010&REQStationS0F=&disableEquivs=yes&date=24.12.18&dateStart=24.12.18&REQ0JourneyDate=24.12.18&time=03%3A39&boardType=dep&GUIREQProduct_0=on&GUIREQProduct_1=on&GUIREQProduct_2=on&GUIREQProduct_3=on&maxJourneys=50&dateEnd=24.12.18&advancedProductMode=&start=#focus [dostęp 2021-03-09] (pol.).

[20] W roli głównej Gdyni Główna

[21] Gdynia Główna [red. Adrian Karwat]. [dostęp 2018-02-22].

[22] Biurowiec poczty przy dworcu Gdynia Główna wystawiony na licytację. Cena wywoławcza 23 mln

[23] Historia budynków poczty przy dworcu w Gdyni

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]